Wikibooks: “Disa dokumente të vyera shqiptaro-bullgare nga arkivat e Sofjes”

• Format: Book
• Language: Albanian
• Subjects: Vitin; sami
• Online Access: https://sq.wikibooks.org/wiki/%E2%80%9CDisa_dokumente_t%C3%AB_vyera_shqiptaro-bullgare_nga_arkivat_e_Sofjes%E2%80%9D

Nga Elvi Sidheri Në arkivin historik të Bibliotekës Kombëtare “Shën Kirili dhe Metodi” të Sofjes ruhen sot e kësaj dite dokumente që vijnë qysh nga fundi i shekullit të XIX dhe fillimi i shekullit XX që dëshmojnë për veprimtarinë e paepur të mërgatës shqiptare në Bullgarinë e pas çlirimit nga robëria osmane (teksa Shqipëria akoma robtohej nën zgjedhën e këtyre të fundit). Në Sofje diku mes rrugëve të njohura Vitosha dhe Nishka në atë periudhë lulëzonte një mjedis atdhetar shqiptar që orvatej me vetëmohim për zgjidhjen e çështjes tonë kombëtare gjer në arritjen e pavarësisë. Në bujtinën “Carigrad” në rrugën Vitosha (aksi qëndror i Sofjes edhe në ditët e sotme) dikur ndodhej shtypshkronja “Mbrothësia” nën kujdesin e veprimtarëve të njohur shqiptarë Kristo P. Luarasi dhe Kosta I. Trebicka. Diku në vitin 1899 në këtë shtypshkronjë do të botohej abetarja e parë shqipe në Sofje si dhe do të botoheshin gjithaq edhe plot vepra të ndërlidhura me kulturën arsimin dhe veprimtaritë çlirimtare të çështjes kombëtare të shqiptarëve. “Mbrothësia” bën të mundur kështu që Sofja të shndërrohet në qendrën e tretë për nga rëndësia në lidhje me propagandimin e çështjes shqiptare mbas Stambollit dhe Bukureshtit para vitit 1912 kur më në fund Shqipëria do të shpallet shtet i pavarur. Pas Luftës së Parë Botërore kjo shtypshkronjë do të shpërngulet në Tiranë ku do ta vijojë kontributin e saj në zhvillimin e mëtejshëm të kulturës shqiptare Alfabeti Shqip i shtypur në Sofje sipas Alfabetit të Stambollit Deri në vitin 1908 kur në Kongresin e Manastirit kur do të vendosej për alfabetin e ri shqip me shkronja latine ndërkaq në Sofje do të vazhdonte të përdorej alfabeti i rilindasit të madh Sami Frashërit ose ndryshe Alfabeti i Stambollit. Botimi “Shqypeja e Shqypënis” do të vinte me nëntitullin “Organ politiko shkencor” si gazetë do të botohej në periudhën gjer në vitin 1911 nga patrioti ...