KEKUASAAN JAWA DALAM ANTOLOGI CERKAK “PULO ASU” KARYA HERWANTO (SUATU TINJAUAN STRUKTURALISME)

• Main Author: NUGRAHA, MUHAMMAD RENDRAWAN SETIYA
• Format: Thesis
• Language: unknown
• Published: 2013
• Subjects: L Education (General); Isi; Dalan; sami
• Online Access: http://eprints.uns.ac.id/11909/; http://eprints.uns.ac.id/11909/1/328232411201310331_unprotected.pdf

Permasalahan yang dibahas dalam penelitian ini adalah (1) Bagaimanakah keterkaitan antarunsur struktur cerita yang terdapat pada keenam cerkak karya yang berjudul Asu, Bekisar, Kreteg, Kenthongan, Pulo Asu, dan Dalan Tumuju Kuburan (2) Bagaimanakah analisis kekuasaan pada keenam cerkak dalam Antologi “Pulo Asu” karya Herwanto yang berjudul Asu, Bekisar, Kreteg, Kenthongan, Pulo Asu, dan Dalan Tumuju Kuburan? (3) Bagaimanakah unsur kekuasaan Jawa yang terdapat pada keenam cerkak dalam Antologi “Pulo Asu” karya Herwanto yang berjudul Asu, Bekisar, Kreteg, Kenthongan, Pulo Asu, dan Dalan Tumuju Kuburan? Tujuan penelitian ini adalah (1) Mendeskripsikan keterkaitan antarunsur struktural yang terdapat pada keenam cerkak yang berjudul Asu, Bekisar, Kreteg, Kenthongan, Pulo Asu, dan Dalan Tumuju Kuburan. (2) Menjelaskan analisis kekuasaan pada keenam cerkak dalam Antologi “Pulo Asu” karya Herwanto yang berjudul Asu, Bekisar, Kreteg, Kenthongan, Pulo Asu, dan Dalan Tumuju Kuburan.(3) Mendeskripsikan unsur pokok serta saluran-saluran kekuasaan Jawa yang terdapat pada keenam keenam cerkak dalam Antologi “Pulo Asu: karya Herwanto yang berjudul Asu, Bekisar, Kreteg, Kenthongan, Pulo Asu, dan Dalan Tumuju Kuburan. Metode yang digunakan dalam penelitian ini adalah deskritif kualitatif, sumber data dan data utama dalam penelitian ini adalah enam cerkak yakni Asu, Bekisar, Kreteg, Kenthongan, Pulo Asu, dan Dalan Tumuju Kuburan yang terdapat dalam Antologi Crita Cekak “Pulo Asu” Karya Herwanto. Sumber data sekunder dan data tambahan penelitian ini adalah berasal dari buku dan referansi dengan topik penelitian ini serta yang mendukung dalam analisis penelitian. Metode dan teknik pengumpulan data yang digunakan adalah teknik analisis isi/ analysis content dan teknik validitas data. Metode dan teknik analisis data yang digunakan dalam penelitian ini adalah reduksi data, penyajian data, verifikasi data dan penarikan kesimpulan. Simpulan dari penelitian ini adalah (1) Keenam cerkak dalam antologi “Pulo Asu” karya Herwanto merupakan fakta-fakta cerita yang meliputi alur, karakter, latar, tema, dan sarana-sarana cerita meliputi judul, sudut pandang, ironi, gaya dan tone dan simbolisme yang saling terkait secara utuh. (2) analisis kekuasaan yang terdapat dalam keenam cerkak dalam antologi “Pulo Asu” karya Herwanto (3) Unsur pokok dan saluran-saluran kekuasaan Jawa yang terdapat dalam keenam cerkak dalam antologi “Pulo Asu” karya Herwanto kekuasaan melitiputi rasa takut pada peguasa, rasa cinta, kepercayaan, dan pemujaan. Serta saluran-saluran kekuasaan meliputi saluran militer, saluran eknomi, saluran politik, dan saluran tradisional. SARI PATIH Pêrkawis ingkang dipunrêmbag: (1) Kados pundi rantaman urut-urutan cêrkak cacah ênêm wontên ing antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto?(2) Kados pundi analisis kekuasaan wontên ing cêrkak cacah ênêm ing antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto ingkang irah-irahipun Asu, Bêkisar, Krêtêg, Kênthongan, Pulo Asu, lan Dalan Tumuju Kuburan?(3) Kados pundi perangan pokok lan saluran-saluran kekuasaan Jawa wontên ing cêrkak cacah ênêm ing antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto ingkang irah-irahipun Asu, Bêkisar, Krêtêg, Kênthongan, Pulo Asu, lan Dalan Tumuju Kuburan? Ancasipun panalitèn mênika: (1) Ngandharakên perangan urut-urutan cêrkak cacah ênêm wontên ing antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto? (2) Ngandharakên analisis kekuasaan wontên ing cêrkak cacah ênêm ing antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto ingkang irah-irahpun Asu, Bêkisar, Krêtêg, Kênthongan, Pulo Asu, lan Dalan Tumuju Kuburan. (3). Ngandharakên pèrangan pokok lan saluran-saluran kekuasaan Jawa wontên ing cêrkak cacah ênêm ing antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto ingkang irah-irahpun Asu, Bêkisar, Krêtêg, Kênthongan, Pulo Asu, lan Dalan Tumuju Kuburan. Metode ingkang dipun-ginakakên ing panalitèn inggih mênika panalitèn sastra ingkang nggadhahi sipat deskriptif kualitatif. Sumber primer lan data utama panalitèn mênika teks cerkak cacah ênêm wontên ing “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto. Sumber data sekunder lan data tambahan panalitèn inggih mênika buku-buku ingkang taksih wonten sambung rapêt kalihan topik panalitèn. Metode lan teknik pangêmpalan data ingkang dipun-ginakakên inggih mênika teknik analisis data utawi analysis content lan teknik validitas data. Metode lan teknik analisis data wontên ing panalitèn mênika migunakakên reduksi data, penyajian data, verifikasi data lan penarikan kesimpulan. Dudutan ing panalitèn punika: (1) cêrkak cacah ênêm wontên antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto ngginakakên pendekatan Strukturalisme ingkang irah-irahipun Asu, Bêkisar, Krêtêg, Kênthongan, Pulo Asu, lan Dalan Tumuju Kuburan nggadhahi unsur-unsur struktural ingkang mbangun wontên cêrkak ingkang kasusun fakta-fakta cerita; alur, karakter, latar, tema, lan saranasarana cariyos kados ta judul, sudut pandang, ironi, gaya lan tone, simbiolisme sami runtut antawis sêtunggal lan satunggalipun, satêmah sagêd ndhapuk carita kanthi wutuh. (2) analisis kekuasaan wontên ing cêrkak cacah ênêm ing antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto. (3) pèrangan pokok lan saluran-saluran kekuasaan Jawa wontên ing cêrkak cacah ênêm ing antologi “Pulo Asu” anggitanipun Herwanto. Kekuasaan wontên proses interaksi wontên bêbrayan kalêbêt raos ajrih dhateng panguwaos, raos trêsna, kapitadosan, dan pemujaan. Kalihan saluran-saluran kekuasaan kalêbêt saluran militer, saluran eknomi, saluran politik, lan saluran tradisional. ABSTRACT The problems that addressed in this study are (1) What are the structure of sic cerkak at antology “Pulo Asu” that written by Herwanto (Asu, Bekisar, kreteg, Kenthongan, Pulo Asu and Dalan Tumuju Kuburan) for the soceity? (2) What are the analysis of power on those six short story literary works entitled Asu, Bekisar, kreteg, Kenthongan, Pulo Asu and Dalan Tumuju Kuburan? (3) What are the main and Java power line on those six short story literary works entitled Asu, Bekisar, kreteg, Kenthongan, Pulo Asu and Dalan Tumuju Kuburan? The purpose of this study was (1) Describe the correlation between structure elements, which is involved in the Asu, Bekisar, kreteg, Kenthongan, Pulo Asu and Dalan Tumuju Kuburan. (2) Describe the analysis of power on those six short story literary works entitled Asu, Bekisar, kreteg, Kenthongan, Pulo Asu and Dalan Tumuju Kuburan. (3) Describe the main and Java power line on those six short story literary works entitled Asu, Bekisar, kreteg, Kenthongan, Pulo Asu and Dalan Tumuju Kuburan. The methold used in the research is descriptive qualitative literature. Prime sources of dat and the main data of this study were Asu, Bekisar, kreteg, Kenthongan, Pulo Asu and Dalan Tumuju Kuburan that written by Herwanto ever published in book of Antologi cerkak Pulo Asu: 2010. The secondary data sources and additional data of this study are books and references that are relevant to the topic of study, and to support the research analysis. The data collected method and technique by analysis content technique and validity data technique. The data analysis method and technique in this research used are data reduction, data presentation, data verification and conclusion. The conclusions of the study were (1) All the six literary works written by Herwanto are facts story that consists of plot, character, background, theme, and story media that consists of tittle, viewpoint, irony, style, tone, and coreleted symbolism. (2) the analysis of power in those six short literary works in anthology “Pulo Asu” written by Herwanto. (3) Main complement and Java power lines that involved in those six short literary works in anthology “Pulo Asu” written by Herwanto are the power the consts of authorities fear, love, belief, and worship. Authorities lines consist of military line, economy line, and traditional line