Muohttaga jávohis giella. Sámi árbevirolaš máhttu muohttaga birra dálkkádatrievdanáiggis/ The Silent Language of Snow. Sámi traditional knowledge of snow in times of climate change.

• Main Author: Eira, Inger Marie Gaup
• Format: Doctoral or Postdoctoral Thesis
• Language: English; Sami languages
• Published: Universitetet i Tromsø 2012
• Subjects: VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Samisk språk: 031; VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Sami language: 031; Sámegiela; sami; Sámi; samisk
• Online Access: https://hdl.handle.net/10037/9843

OKTIIGEASSU: Dát doavttergrádabargu lea gielladutkan fágaidrasttideaddji perspektiivvas, man ulbmil lei guorahallat sámegiela muohtadoahpagiid sisdoalu ja geavahusa dálveguohtundiliid birra sámi boazodoalus, Guovdageainnus, Norggas. Doabaanaliisavuođđun lean geavahan informántadieđuid, gielalaš ja muohtafysihkalaš beliid ja boazodoallomáhtu ja nu ovttastahttán árbevirolaš eamiálbmotmáhtu fysihkkamihtidemiiguin. Dáidda lassin lean ráhkadan siida-vuđot gozihanvuogádaga, man vuođđun lea boazodoalu fágagiella, mas viđa siidda boazovázzit geavahedje guođohanbeaivegirjji gozihit beaivválaččat muohtadiliid, biekka, arvvi/muohttaga, ealu láhttema relaterejuvvon duovdagiidda. 318 muohtaguoskevaš doahpaga, mat guovllus geavahuvvojit, sisdollet eavttuid mat sihke duddjojit bohcco ceavzimii ja ahtanuššamii, ja maiddái olbmo bargovejolašvuođaide. Doahpagiid dovdomearkačoahkit gullet sihke boazodollui ja muohtafysihkkii ja daid máŋggadimenšunála sisdoallu čájeha muhtumiin čielga muohtafysihkkadovdomearkkaid nugo riikkaidgaskasaš muohtaklassifikašuvnnain leat ja earát fas gullet guođohanstrategiijaide. Kompleaksa kategoriija muohtadoahpagat sisttisdoallet oktanaga ollu fáktoraid nu go dieđuid muohttaga, muohtadiliid, muohtafysihka, dálkki, temperatuvrra, báikki, áiggi ja bohcco/olbmo váikkuhusaid birra. Muohtadoahpagat leat dehálaččat beaivválaš boazobarggus, mat leat dehálaš oasit boazodoalu árbevirolaš máhtus. Boazovázzit observerejit ja hálddašit muohttaga guovtti perspektiivas, muohtafysihka mielde ja ealu ekologiija mielde dálveguohtoneatnamiin, mii mearkkaša ahte sis lea ollislaš muohtamáhttu ja –oaidnu. Goziheami bohtosat čájehit ahte dálveguohtuneatnamiid geavaheapmi lea strategalaš ja systemáhtalaš báikki ja áiggi dáfus ja ahte leat stuora erohusat Oarje-Finnmárkku siiddaid muohtadilliin jagiid ja báikkiid ektui, mii váttisin dahká buohtastahttit nuppi siidda dili nuppiin ja generaliseret dilliid. Doabageavaheapmi speadjalastá boazovázziid árbevirolaš máhtu hálddašit kompleaksa vuogádagaid ja barget ealuin ...