| Summary: | Oğuzname'de Oğuz Han'ın savaşta yenemediği tek ve özel bir halk olarak geçen kuzeydeki İt-Baraklar (dünya litaratüründe Köpek-Kafalılar olarak bilinir) bugüne kadar bu destanın merkeze konduğu müstakil bir araştırmaya konu olmamıştır. Destanların Güney Ural ve İdil nehri çevrelerine yerleştirdikleri görülen İt-Baraklar, Oğuz Han'ın büyük fetih hareketindeki en zor ve en baştaki hamleyi teşkil ederler. Oğuzname'nin İslam öncesi ve sonrası nüshalarında farklılıklar vardır, ancak İt-Barak bahsi ortak bir ögedir ve ayrıntıyla anlatılır. Biz de çalışmamızda çeşitli Oğuzname yazmalarının İt-Baraklar bahsini karşılaştırmalı olarak ele aldık. Vurgulu anlatılan bu topluluk hakkında başka halkların kayıtlarında da bahislerin bulunması beklenir. Nitekim İt-Barak öğesi, çok fazla değişmeyen suretlerle Kuzey halklarının mitolojilerindeki ortaklıklardan biridir ancak bu sadece Kuzey anlatılarının değil, neredeyse tüm dünyanın anlatılarındaki ortak bir bahis haline gelmeyi başarmış bir konu halindedir. Türk târihi, edebiyatı, folkloru, dili ve kültürü hakkında birçok öğe taşıyan Oğuzname'nin değişik yazmaları karşılaştırmalı olarak incelendiğinde, bir bütün olarak ortak bir mirasın yansıması şeklinde karşımıza çıkar. Dünyanın beşeri coğrafyasını şekillendiren en önemli oyuncu olan Türklerin bu etkinliği ve mirası elbette temas halinde oldukları halkları ve kültürlerini de etkileşmiştir. İt-Barak bahsinin çıkış noktası, var oluşluğu, tarihiliği ve tarihteki yeri ayrıntılandırılarak bu üzerinde çok düşünülmemiş konunun muğlâklığının giderilmesi ve daha somut şekilde açıklanması adına özellikle Kuzey toplulukları merkeze alınarak dünyadaki tüm bahisle incelenmiştir. Halkların teması sayesinde bu yayılımın oluşması doğal bir süreç olarak görünse de, çıkış noktasının Türklerin anayurdunun etrafındaki yerler, yani batıda İsveç'ten ve doğuda Mançurya'ya kadar olan bölge olması ayrı bir önem arz etmektedir. Çalışmamız, Oğuzname ve Kuzey mitolojileri olarak sınırlanmış görünse de, doğuda Çin ve Hint mitolojilerinde, güneyde Yunan ve Roma mitoloji ve eserlerinde, batıda Germen halklarının anlatılarında dahi İt-Barak halkının veya benzer yapıların izlerine değinilmiştir. Yenilmez savaşçılar olarak tersim edilen İt-Baraklar, vahşi doğalarıyla tüm halkların ötekileştirdiği, korkunçlaştırdıkları bir halk olarak karşımıza çıkarlar. İt-Barak halkı bahsinde diğer bir önemli konu ise, Ortaçağ ve öncesinde maske ya da vücut zırhı kullanımının temas halinde oldukları toplulukların algılarına etkisidir. Günümüzde çağdaş tarihçilerin üzerinde durdukları "Berserk Deliliği Sendromu" tam olarak bu hususa parmak basmıştır. Avrupa'nın kuzeyinde German kabilelerine korku salan Berserkler, kafalarına geçirdikleri hayvan postları ve vücutlarına zamk ile yapıştırdıkları postlar ile tanımlanmışlardır. İt-Barakları köpek kafalı olarak nitelendirilmesi bu tezahür ile ilişkilendirilebilse de, yerleşik toplumların savaştıkları İt-Barak halkını maske ya da zırh giymiş olarak tasvir etmemesi az çok medeniyet ile tanışmış halkaların algıda seçiciliği yapabilmesi ihtimalini kuvvetlendirir. Ancak bu tam anlamıyla bir gerçeklik de ortaya koymamaktadır. Buna ek olarak, İt-Barakların benzer görünümlerinden kabul edebileceğimiz Kurt-Adam görünümü de büyük ölçüde onların ya da dünyada bilinen adıyla Köpek-Kafalıların zaman içerisinde evrime uğramış halidir. Bu durum hem tarihsel hem de kültürel olarak ciddi veriler ile desteklenmektedir. Tüm dünyada tarih ve mitolojilerde tezahür ve bahsi bulunan İt-Barak halkının en uzun ve ayrıntılı bahsinin Türk tarihinin en önemli eserlerinden biri olan Oğuzname'de yer alması konunun bizim açımızdan ehemmiyetini ortaya koymaktadır. İt-Barak bahsinin ayrıntılı ve kapsamlı bir şekilde ele alınmasının Türk ve dünya literatürüne katkısı oldukça önemlidir. Çalışmamızın sonunda ulaştığımız sonuçlar bu önemi daha bir vurgulamıştır. The It-Baraks tribe which is a unique, special Northern tribe Oghuz Khan could not defeat in Oghuz Epics, known as Dog-Head tribe in world literature as well, has not been the center topic of any substantive study as yet. It-Baraks, which are told as a tribe situated in Southern Ural Mountains and the river İdil in the epics set a precedent as the first and the most difficult war maneuver in Oghuz Khan's grand conquest plan. Although there are differences in the copies of Oghuz-name between the pre and post Islamic versions, in both versions, It-Barak was a common subject and told in a detailed manner. In our study, we discuss the It-Barak tales, which can be varied in the versions of Oghuz-Name manuscripts, in a comparative way. It is expected that there should be other records rather than the ones in Oghuz-name regarding It-Baraks since they were narrated in a detailed way there. Therefore it can be seen that, It-Barak is a roughly comparable shared tale in the mythologies of Northern Folks. As a matter of fact, it has become an anonymous tale as Dog-Head tribe in all over the world. When Oghuz-name's different versions, which include many elements of Turkish history, literature, linguistics, culture and folklore, is comparatively analyzed; it appears as a reflection of the collective legacy of (the Northern folks) as a whole. Turks as the one of the most important actors which had shaped the anthropogeography of our planet influenced the folks and their cultures they interacted with. We aim to shed some light to the subjects on the origins, existence, history of ItBarak people which have not been scrutinized much and covered properly by other studies concerned and bring an explanation to overcome the ambiguity of their place in the history/mythology while focusing on all Northern folks worldwide in this study. Although it seems that the interaction among folks put an impediment to determine an exact origin for It-Baraks, we can say that the geographical region including Turkish homeland, the region to Sweden in West, Manchuria in East will be our main focus in our study. Although we seem to be limited with Oghuz-name and Northern mythologies in our study, the traces and similar narratives on It-Baraks can be found in Chinese and Indian mythologies in the East, Helen and Roman myths in South and Germanic folk tales in the West. 231 It-Baraks as unbeatable warriors is perceived as marginalised savages with their untamed nature by other nations. The other important subject in the It-Baraks is their effect of the other nations perception about the usage of mask and body armour. At the present day, "Berserk Syndrome" emphasized by contemporary historians, is exactly related to this subject. Berserk tribes or Berserkers, threatening German nations in south of Europe, stroke fear into all the Germanic territory by wearing animal fur at their head and using glue at their body. Even thuogh It-Baraks nation is seen as a head dog by associating with this sign, it is also a strong posibilty that they are seen as a civilized nation because settled populations describe them, as not wearing mask or armour. Yet, this situation can not exactly express a real fact. Additionaly, 'Wolf-Man' or 'Werewolves' appearence that we could accept it from its similar appearnce of ItBaraks, mostly it is an evolved historical reflection as Dog-Head tribe known by the World. In the scope of science, this sitiuation is supported with serious signs or results of both historical and cultural views. Having an important implications and detailed place of It-Baraks, that are mentioned by all the World history and mythology, stated in Oghuz Epics, is one of the most important heritage in the Turkish history and an important aspect for us. Having been studied of It-Baraks tribes mentions in detail and comprehensively stated in Oghuz Epics, could be accepted as an important work for Turkish and World historical and mythological literature. The results that we reached as a outcomes of our study have made a more precios sense for this study.
|
|---|