| Summary: | Zdigitalizowano i udostępniono w ramach projektu pn. Rozbudowa otwartych zasobów naukowych Repozytorium Uniwersytetu w Białymstoku, dofinansowanego z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki" Ministra Edukacji i Nauki na podstawie umowy SONB/SP/512497/2021. Główne etapy rozwoju roślinności późnego glacjału i holocenu na terenie Wigierskiego Parku Narodowego zostały zrekonstruowane za pomocą analizy pyłkowej osadów z trzech jezior dystroficznych - Jezioro Ślepe (Zielone), Suchar Wielki i Suchar II. Teren badań położony w strefie przejściowej pomiędzy klimatem oceanicznym a kontynentalnym sprzyja rekonstrukcji roślinności pod wpływem zmian klimatu, dzięki licznym gatunkom roślin występującym tutaj na progu swojej tolerancji ekologicznej. Wiek badanych osadów określono przez korelację z datami radiowęglowymi profilu palinologicznego jeziora Wigry. W starszej części okresu borealnego udokumentowano istnienie tymczasowych zmian w roślinności, wyrażonych ekspansją brzozy. Najprawdopodobniej były one reakcją na krótkotrwałe, zimne wahnienie klimatu przypadające ok. 11000 lat kal. BP, zwane oscylacją preborealną lub pierwszym holoceńskim cyklem Bonda. Instytut Biologii, Uniwersytet w Białymstoku Berglund B. E., Ralska-Jasiewiczowa M. 1986. Pollen analysis and pollen diagrams. W: Berglund B. E. (red.), Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology: 455-484. J. Wiley & Sons Ltd., Chichester-New York. Birks, H. J. B. 1986. Late-Quaternary biotic changes in terrestrial and lacustrine environments, with particular reference to north-west Europe. W: Berglund, B. E. (red.) Handbook of Holocene Palaeoecology and Palaeohydrology: 3-65. J. Wiley & Sons Ltd., Chichester-New York. Bjorkmar L. 1996. The Late Holocene history of beech Fagus sylvatica and Norway spruce Picea abies at stand-scale in southern Sweden. Lundqua Thesis 39. Lund University, Department of Quaternary Geology, Lund. Bond G., Kromer 8., Beer J., Muscheler R., Evans M., Showers W., Hoffmann S., Lotti-Bond R., Hajdas I., Bonani G. 2001. Persistent solar influence on North Atlantic climate during the Holocene. "Science" 294: 2130- 2136. Drzymulska D., Zieliński P., Kupryjanowicz M., Kłosowski S., Pawlikowski P., Fiłoc M., Jabłońska E. 2011. Sprawozdanie merytoryczne z realizacji projektu badawczego własnego "Historia jezior dystroficznych (sucharów) Wigierskiego Parku Narodowego w świetle holoceńskiej sukcesji ich roślinności." Maszynopis. Faegri K., Iversen J. 1975. Textbook of pollen analysis. Blackwell Scientific Publications, Copenhagen. Huntley B., Birks H. J. 8. 1983. An atlas of past and present pollen maps for Europe: 0-13000 years ago. Cambridge University Press, Cambridge. Krzysztofiak L., Olszewski K. 1999. Klimat Wigierskiego Parku Narodowego. X lat Wigierskiego Parku Narodowego: 59-62. Wydawnictwo Włodzimierz Łapiński, Krzywe. Kupryjanowicz M. 2004. The vegetation changes recorded in sediments of Kładkowe Bagno peat bog in Puszcza Knyszyńska Forest, north-eastern Poland. Acta Palaeobotanica 44(2): 175-193. Kupryjanowicz M. 2007. Postglacial development of vegetation in the vicinity of the Lake Wigry. "Geochronometria" 27: 53-66. Kupryjanowicz M. 2008. Badania palinologiczne w Polsce północno-wschodniej. W: Madeyska E., Wacnik A. (red.), Polska północno-wschodnia w holocenie. Przyroda-klimat-człowiek. Botanical Guidebooks 30: 77-95. Kupryjanowicz M., Jurochnik A. 2009. Zapis pyłkowy postglacjalnych zmian roślinności zawarty w osadach dennych jeziora Wigry. W: Rutkowski J., Krzysztofiak L. (red.), Jezioro Wigry. Historia jeziora w świetle badań geologicznych i paleoekologicznych: 181-198. Stowarzyszenie "Człowiek i Przyroda", Suwałki. Latałowa M. 1992. Man and vegetation in the pollen diagrams from Wolin Island (NW Poland). Acta Palaeobotanica 32(1): 123-249. Latałowa M., van der Knaap W. O. 2006. Late Quaternary expansion of Norway spruce Picea abies (L.) Karst. In Europe according to pol/en data. "Quaternary Sciences Review" 25: 2780-2805. Lauterbach S., Brauer A., Andersen N., Danielopol D. L., Dulski P., Hüls M., Milecka K., Namiotko T., Plessen B., von Grafenstein U., DECLAKES Participants 2010. Multi-proxy evidence for early to mid-Holocene environmental and climatic changes in northeastern Poland "Boreas" 39(2): 1-16. Makohonienko M. 2000. Przyrodnicza historia Gniezna. Prace Zakładu Biogeografii i Paleoekologii, Tom l. Homini, Poznań-Bydgoszcz: 1-148. Nalepka D., Walanus A. 2003. Data processing in pollen analysis. "Acta Palaeobotanica" 43(1): 125-134. Obidowicz A., Ralska-Jasiewiczowa M., Kupryjanowicz M., Szczepanek K., Latałowa M., Nalepka D. 2004. Picea abies (L.) H. Karst. - Spruce. W: Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H. E. Jr., Tumer Ch. (red.), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on iso pollen maps: 147-157. Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków. Ołtuszewski W. 1937. Historia lasów Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego w świetle analizy pyłkowej. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Prace Komisji Matematyczno-Przyrodniczej, B 8 (4): l-57. Piotrowska N., Hajdas I. 2006. Kalendarzowa skala czasu dla osadów jeziornych Zatoki Słupińskiej (jezioro Wigry) na podstawie datowania radiowęglowego. Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU 3: 179-185. Ralska-Jasiewiczowa M., Geel van B., Demske D. 1998. Holocene regional vegetation history recorded in the Lake Gościąż sediments. W: Ralska-Jasiewiczowa M., Goslar T., Madeyska T., Starkei L. (red.), Lake Gościqż, central Poland. A monographic study: 202-218. Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Kraków. Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H.E. Jr, Turner H. 2004. Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps. Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Kraków. Rutkowski J., Krzysztofiak L. (red.) 2009. Jezioro Wigry. Historia jeziora w świetle badań geologicznych i paleoekologicznych. Stowarzyszenie "Człowiek i Przyroda", Suwałki. Stasiak J. 1971. Szybkość sedymentacji złóż gytii wapiennej. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 107: 113-119. Stančikaitė M., Kabailienė M., Ostrauskas T., Guobyte R. 2002. Environment and man in the vicinity of Lasek Duba and Pelesa, SE Lithuania, during the Late Glacial and Holocene. "Geological Quarterly" 46(4): 391-409. Szczepanek K., Tobolski K., Nalepka D. 2004. Alnus Mill. - Alder. W: Ralska-Jasiewiczowa M., Latałowa M., Wasylikowa K., Tobolski K., Madeyska E., Wright H. E. Jr., Turner Ch. (red.), Late Glacial and Holocene history of vegetation in Poland based on isopollen maps: 47-55. Instytut Botaniki im. W. Szafera, PAN, Kraków. Terhürne-Berson R. 2005. Changing distribution patterns of selected conifers in the Quaternary of Europe caused by climatic variations. Dissertation zur Erlangung des Doktorgrades (Dr. rer. nat.) der Mathematisch-Naturwissenschftlichen Fakultät der Rheinischen Friedrich- Wilhelms-Universität, Bonn. Tylmann W., Bubak I., Fiłoc M., Kupryjanowicz M., Latałowa M., Lutyńska M., Makohonienko M., Pędziszewska A., Piortowska N., Wacnik A., Witak M., Zgrundo A. 2011. Sprawozdanie merytoryczne z realizacji projektu badawczego własnego " Zapis zmian klimatycznych i środowiskowych w rocznie laminowanych osadach jezior północnej Polski (TRANSECT-PL)". Maszynopis. Woś A. 1995. Zarys klimatu Polski. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań. 21 29
|
|---|