Pneumókokkar í nefkoki leikskólabarna 2016-2020. Sýklalyfjanæmi og hjúpgerðir.

• Main Author: Emil Sigurðarson 1996-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2020
• Subjects: Læknisfræði; Pneumókokkar; Sýklalyfjaónæmi; Börn; Nefkok; Reykjavík
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/35748

Inngangur: Pneumókokkar eru algeng orsök öndunarfærasýkinga og geta valdið alvarlegum sýkingum á borð við lungnabólgur, blóðsýkingar og heilahimnubólgur. Helsti meinvaldur pneumókokka er fjölsykruhjúpur og þekktar eru um 100 hjúpgerðir. Árið 2011 var farið að nota pneumókokkabóluefni gegn 10 hjúpgerðum í ungbarnabólusetningar á Íslandi. Sýklalyfjaónæmi pneumókokka lækkaði í kjölfar bólusetninga en hefur farið vaxandi undanfarin ár. Mikilvægt er að fylgjast með þeirri þróun. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er yfirstandandi þversniðskönnun. Tilteknir 15 leikskólar úr þremur bæjarfélögum á höfuðborgarsvæðinu hafa tekið þátt frá árinu 2009. Árið 2020 tóku 8 leikskólar af 15 þátt. Rannsóknin náði til 2236 leikskólabarna sem tóku þátt á tímabilinu 2016-2020. Nefkoksýni voru tekin árlega í mars. Sýnunum var sáð til ræktunar á pneumókokkum. Hjúpgreining var gerð með Latex-kekkjunarprófi og PCR. Sýklalyfjanæmi var fundið með lyfjaskífum, stuðst við Eucast staðal, og E-test. Niðurstöður: Alls uxu pneumókokkar í 1184 sýnum af 2236, eða 53%. Hluti sýna var með >1 stofn, alls voru því pneumókokkastofnarnir 1278. Berahlutfall lækkaði með hækkandi aldri, var 67,7% hjá 1-2 ára og 39,2% 6-7 ára (p<0,001). Berahlutfall lækkaði á tímabilinu í Hafnafirði (60,7 í 49,7%, p<0,001) og Kópavogi (61,5 í 45,1%, p<0,01). Hækkun var á sýklalyfjaónæmi eftirfarandi flokka 2016-2020, (p<0,01): minnkað penicillin næmi (18.8 í 58,0%), erythromycin ónæmi (12,9 í 38,2%), tetracycline ónæmi (11,8 í 25,2%), clindamycin ónæmi (9,3 í 28,2%), co-trimoxazole ónæmi (11,5 í 22,1%), fjölónæmi (12,1 í 26,0%). Hækkun var á minnkuðu penicillin næmi á tímabilinu í Hafnafirði (22,6 í 63,9%), Kópavogi (22,9 í 47,9%) og Reykjavík (8,9 í 40,3%). Aukning var á algengi hjúpgerðar 6C á tímabilnu 13,8 í 22,1% (p<0,01), og aukning á minnkuðu penicillin næmi þeirrar hjúpgerðar 32,7 í 75,9% (p=0,018). Aukning var á algengi hjúpgerðar 35B á tímabilinu úr 0,6 í 6,9% (p<0,001), minnkað penicillin næmi og erythromycin ónæmi var hvort um sig 82%. ...