Skýrslutaka af börnum sem þolendum kynferðisbrota : helstu lagabreytingar, þróun framkvæmdar og sönnunargildi framburðar

• Main Author: Sonja Wiium 1986-
• Other Authors: Háskólinn á Bifröst
• Format: Master Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2013
• Subjects: Lögfræði; Sakamálaréttarfar; Refsiréttur; Kynferðisafbrot; Börn; sami
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/17466

Ritgerðin er lokuð til 2050 Kynferðisbrot gegn börnum er alvarlegur glæpur þar sem fullorðinn einstaklingur misnotar yfirburðastöðu sína gagnvart barni og brýtur gegn því á grófan hátt. Brotin skilja ekki alltaf eftir ummerki og sjaldnast eru önnur vitni en ákærði og brotaþoli til frásagnar um verknaðin, því má er frásögn eða vitnisburður barnsins um atvik málsins oftast helsta sönnunargagnið í málinu og jafnframt ljóst að vanda ber til verka þegar kemur að því að taka skýrslu af barninu. Á undanförnum áratugum hefur aukist til muna að börn á öllum aldri beri vitni í dómsmálum þar sem þau eru brotaþolar. Þessa jákvæðu þróun má rekja til aukinnar vitundar fólks um mikilvægi framburðar barna í dómsmálum er þau varða og betri vitundar almennings um grundvallarmannréttindi barna til að verja sig þegar brotið er gegn þeim. Mikilvægar réttarbætur hafa átt sér stað í málum er varða kynferðisbrot gegn börnum bæði hvað varðar refsiákvæði og réttarfarsleg atriði. Í tíð eldri laga um meðferð sakamála nr. 19/1991 var aðeins að finna eitt ákvæði er varðaði börn sérstaklega. Í því fólst heimild til handa lögreglu að taka skýrslu af barni upp á myndband. Á árunum eftir gildistöku laganna og allt fram til ársins 1999 var sá háttur hafður á að á rannsóknarstigi var skýrsla tekin upp á myndband og spiluð fyrir aðalmeðferð máls. Með tilkomu laga nr. 36/1999 urðu þýðingamiklar breytingar á framkvæmd skýrslutöku af börnum. Með lögunum var lögreglu gert skylt að leita atbeina dómara til að taka skýrslu af barni undir 18 ára aldri ef grunur lék á að það hafi verið beitt kynferðisofbeldi. Skýrslutakan var því ekki lengur í höndum lögreglu heldur var hún hluti af dómsathöfn. Enn meiri réttarbætur urðu með gildistöku laga nr. 88/2008 og ber helst að nefna að lögfest var nýmæli um að leitast skyldi eftir fremsta megni efti því að sami dómari hlýði á skýrslutöku og kveði upp dóm í málinu. Markmiðið með þessu nýmæli var að sönnunarfærsla yrði milliliðalaus í fleiri tilvikum en ella. Sé framkvæmd skýrslutöku hér á landi borin saman við ...