Áhrif hernáms Breta á Reykjavík, Akureyri og Seyðisfjörð

• Main Author: Róbert Daði Hansson 1980-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2013
• Subjects: Sagnfræði; Hernámsárin; Bretar; Reykjavík; Akureyri; Eyjan; Seyðisfjörður
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/16442

Í maí árið 1940 var Ísland hernumið í fyrsta og eina skiptið í sögu þjóðarinnar hingað til. Það var aðeins tímaspursmál hvenær Ísland drægist inn í átök síðari heimsstyrjaldar sem hófst árið 1939 þegar Þýskaland réðst inn í Pólland. Þjóðverjar höfðu ráðist inn í Danmörku og Noreg um vorið 1940 og hrakið Breta frá bækistöðvum sínum við Noregsstrendur. Bandamenn höfðu áhyggjur af því að Ísland yrði næsta fórnarlamb stríðsvélar Hitlers. Vegna landfræðilegrar legu Íslands var eyjan litla í Norður-Atlantshafi hernaðarlega mikilvæg. Vegna hernaðarleyndarmála vissu Íslendingar ekki af aðgerðum Breta fyrirfram og því var mikil óvissa fyrst í stað hverjir gengu hér á land. Fljótlega kom í ljós að Bretar voru hernámsaðilinn og komu í friði og áhersla var lögð á samvinnu þjóðarinnar við hersetuliðið. Í kjölfarið fór af stað atburðarás sem átti eftir að gjörbreyta allri samfélagsgerð á Íslandi. Ísland hafði verið bændasamfélag í ár og aldir en á örskotsstundu var því kippt inn í 20. öldina. Í ritgerðinni er fjallað um jákvæð og neikvæð áhrif hernáms Breta á fyrstu árum þess á Íslandi. Mestmegnis voru þetta góð áhrif sem hjálpuðu þjóðinni fjárhagslega. En upp komu málefni sem vörpuðu skugga á samskipti Íslendinga við hernámsliðið. Þar ber helst að nefna hið svokallaða „ástandsmál“, þar sem íslenskt kvenfólk var harðlega gagnrýnt í fjölmiðlum fyrir háttalag sitt gagnvart setuliðsmönnum. Þeir staðir á Íslandi sem fjallað verður um í ritgerðinni eru Reykjavík, Akureyri og Seyðisfjörður. Ástæðan fyrir valinu á þessum stöðum er sú að þar urðu umsvif hersins hvað mest á landinu og þar af leiðandi urðu áhrif setuliðsins mikil á samfélagið á þessum þéttbýlisstöðum.