„Ástandið“ í fjölmiðlum. Umfjöllun fjölmiðla um íslenskar konur og erlendan her

• Main Author: Alma Ómarsdóttir 1974-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2013
• Subjects: Blaða- og fréttamennska; Hernámsárin; Jafnréttismál; Ástandið; Fjölmiðlar; Reykjavík; Kvenna; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/15010

Viðfangsefni þessarar ritgerðar var að rannsaka fjölmiðlaumfjöllun um íslenskar stúlkur og samband þeirra við erlenda hermenn á tímum hernámsins í Reykjavík. Sagnfræðingar hafa bent á að umfjöllun um þær stúlkur sem áttu samneyti við hermenn, „ástandsstúlkur”, hafi verið einsleit og skrifuð út frá karllægum sjónarmiðum. Fjallað hafi verið um „ástandið” á þeim nótum að um vandamál hafi verið að ræða, sem þyrfti að leysa, jafnvel með valdbeitingu eða ríkisafskiptum. Fræðileg rannsókn á fjölmiðlaumfjöllun um málefnið á þessum tíma hefur þó ekki áður verið gerð. Markmið mitt var að kanna hvort staðhæfingar þess efnis að hallað hafi á konur í umfjöllun fjölmiðla eigi við rök að styðjast og þá með hvaða hætti. Megindleg rannsókn var gerð á öllu efni ákveðinna dagblaða sem fjölluðu á einhvern hátt um „ástandið“ á fyrirfram gefnu tímabili árin 1940 og 1941. Við flokkun efnis var miðað við tegund fjölmiðlaefnis, áherslu á samskipti kvenna við hermenn og hlutverk kvenna, það er hvort rætt var við konur eða vitnað beint í orð þeirra, vitnað óbeint í orð kvenna eða fjallað um konur án þess að vitna í orð þeirra. Lagt var mat á hvort umfjöllun taldist neikvæð, jákvæð, blönduð eða hlutlaus, og í því samhengi sérstaklega skoðað hvort notuð væru gildishlaðin orð og hvort tekin væri afgerandi afstaða. Niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að fjölmiðlar hafi ekki gætt hlutlægni og sanngirni í umfjöllun um „ástandsstúlkur”, heldur hafi ríkjandi kynjakerfi og pólitísk sjónarmið ráðið birtingarmyndinni. Með því að taka afstöðu í umfjöllun sinni og setja málið á dagskrá sem þjóðfélagsmein sem bregðast þyrfti við, hafi fjölmiðlar haft mótandi áhrif á skoðanir og viðhorf almennings, sem jafnvel eimir eftir af enn í dag. The subject of this thesis is to study media coverage of Icelandic women and their relationship with the foreign occupying army during world war two in Iceland. Historians have noted that media coverage of the so called „situation“, which is a term used to describe relations between local women and foreign ...