Súr gjóska úr Kötlu. Kornastærð, kornalögun og þáttagreining
Forsögulega gjóskulagið SILK-LN úr Kötlu hefur verið rannsakað með það að markmiði að meta umhverfisaðstæður sem ríktu í gosinu þegar gjóskulagið var að myndast. Til þess voru notaðar kornastærðar-, kornalögunar- og þáttagreining á gjóskunni. Sýni af gjóskunni var safnað af Guðrúnu Larsen árið 1993...
Main Author: | |
---|---|
Other Authors: | |
Format: | Thesis |
Language: | Icelandic |
Published: |
2012
|
Subjects: | |
Online Access: | http://hdl.handle.net/1946/12002 |
id |
ftskemman:oai:skemman.is:1946/12002 |
---|---|
record_format |
openpolar |
spelling |
ftskemman:oai:skemman.is:1946/12002 2023-05-15T17:01:45+02:00 Súr gjóska úr Kötlu. Kornastærð, kornalögun og þáttagreining Edda Sóley Þorsteinsdóttir 1979- Háskóli Íslands 2012-06 application/pdf http://hdl.handle.net/1946/12002 is ice http://hdl.handle.net/1946/12002 Jarðfræði Katla Gjóska Thesis Bachelor's 2012 ftskemman 2022-12-11T06:56:22Z Forsögulega gjóskulagið SILK-LN úr Kötlu hefur verið rannsakað með það að markmiði að meta umhverfisaðstæður sem ríktu í gosinu þegar gjóskulagið var að myndast. Til þess voru notaðar kornastærðar-, kornalögunar- og þáttagreining á gjóskunni. Sýni af gjóskunni var safnað af Guðrúnu Larsen árið 1993 við Geldingasker á Skaftártunguafrétti í um 30-35 km fjarlægð frá upptökum. Gjóskulaginu var skipt í tvær einingar; neðri einingu og mið einingu. Gjóskan var handsigtuð. Efni fínna en 4 Φ var var ekki skoðað frekar. Niðurstöður kornastærðargreininga leiddu í ljós að báðar einingarnar eru þrítoppa. Toppar í mið einingu birtast í -5 Φ, 1,5 Φ og svo í efni fínna en 4 Φ sem safnaðist fyrir í pönnu. Þessu er eins farið í neðri einingunni nema að þar myndast toppur í 3 Φ í stað -5 Φ. Toppar beggja eininga í 1,5 Φ kornastærðarflokknum eru afbrigðilega hærri en hinir topparnir. Stungið er upp á að myndun þeirra sé vegna ílengdar kornanna sem leggjast flöt á möskvana og safnast upp. Smásjárskoðun studdi þá tilgátu. Niðurstöður meðalkornastærðar benda til þess að SILK-LN gjóskulagið hafi þróast frá freatomagmatísku gosi yfir í magmatískt og niðurstöður aðgreiningar benda til þróunar frá magmatísku gosi yfir í freatomagmatískt gos. Niðurstöður kornalögunargreininga gefa í stórum dráttum til kynna að gos hafi verið magmatískt í upphafi en svo þróast í átt að freatomagmatískara gosi. Niðurstöður á SILK-LN gjóskulangsins voru bornar saman við tvö önnur gjóskulög, annars vegar E2 sem er forsögulegt basískt gjóskulag og á uppruna sinn í Kötlu og hins vegar Heklu-4 sem er forsögulegt súrt gjóskulag sem á uppruna sinn í Heklu. Samkvæmt kornalögunargreiningum þá hafa SILK-LN og E2 gjóskan myndast við svipuaðar umhverfisaðstæður, þ.e. í gosi sem þróast frá magmatísku gosi yfir í freatomagmatískt. Þessu er öfugt farið í Heklu-4 gjóskulaginu. Þegar meðalkornastærð á móti aðgreiningu E2 og SILK-LN gjóskunnar er skoðuð sést að uppruni þeirra er svipaðaður. The prehistoric silicic tephra layer SILK-LN tephra layer from Katla volcano has ... Thesis Katla Skemman (Iceland) Katla ENVELOPE(-19.062,-19.062,63.631,63.631) Geldingasker ENVELOPE(-18.633,-18.633,63.830,63.830) |
institution |
Open Polar |
collection |
Skemman (Iceland) |
op_collection_id |
ftskemman |
language |
Icelandic |
topic |
Jarðfræði Katla Gjóska |
spellingShingle |
Jarðfræði Katla Gjóska Edda Sóley Þorsteinsdóttir 1979- Súr gjóska úr Kötlu. Kornastærð, kornalögun og þáttagreining |
topic_facet |
Jarðfræði Katla Gjóska |
description |
Forsögulega gjóskulagið SILK-LN úr Kötlu hefur verið rannsakað með það að markmiði að meta umhverfisaðstæður sem ríktu í gosinu þegar gjóskulagið var að myndast. Til þess voru notaðar kornastærðar-, kornalögunar- og þáttagreining á gjóskunni. Sýni af gjóskunni var safnað af Guðrúnu Larsen árið 1993 við Geldingasker á Skaftártunguafrétti í um 30-35 km fjarlægð frá upptökum. Gjóskulaginu var skipt í tvær einingar; neðri einingu og mið einingu. Gjóskan var handsigtuð. Efni fínna en 4 Φ var var ekki skoðað frekar. Niðurstöður kornastærðargreininga leiddu í ljós að báðar einingarnar eru þrítoppa. Toppar í mið einingu birtast í -5 Φ, 1,5 Φ og svo í efni fínna en 4 Φ sem safnaðist fyrir í pönnu. Þessu er eins farið í neðri einingunni nema að þar myndast toppur í 3 Φ í stað -5 Φ. Toppar beggja eininga í 1,5 Φ kornastærðarflokknum eru afbrigðilega hærri en hinir topparnir. Stungið er upp á að myndun þeirra sé vegna ílengdar kornanna sem leggjast flöt á möskvana og safnast upp. Smásjárskoðun studdi þá tilgátu. Niðurstöður meðalkornastærðar benda til þess að SILK-LN gjóskulagið hafi þróast frá freatomagmatísku gosi yfir í magmatískt og niðurstöður aðgreiningar benda til þróunar frá magmatísku gosi yfir í freatomagmatískt gos. Niðurstöður kornalögunargreininga gefa í stórum dráttum til kynna að gos hafi verið magmatískt í upphafi en svo þróast í átt að freatomagmatískara gosi. Niðurstöður á SILK-LN gjóskulangsins voru bornar saman við tvö önnur gjóskulög, annars vegar E2 sem er forsögulegt basískt gjóskulag og á uppruna sinn í Kötlu og hins vegar Heklu-4 sem er forsögulegt súrt gjóskulag sem á uppruna sinn í Heklu. Samkvæmt kornalögunargreiningum þá hafa SILK-LN og E2 gjóskan myndast við svipuaðar umhverfisaðstæður, þ.e. í gosi sem þróast frá magmatísku gosi yfir í freatomagmatískt. Þessu er öfugt farið í Heklu-4 gjóskulaginu. Þegar meðalkornastærð á móti aðgreiningu E2 og SILK-LN gjóskunnar er skoðuð sést að uppruni þeirra er svipaðaður. The prehistoric silicic tephra layer SILK-LN tephra layer from Katla volcano has ... |
author2 |
Háskóli Íslands |
format |
Thesis |
author |
Edda Sóley Þorsteinsdóttir 1979- |
author_facet |
Edda Sóley Þorsteinsdóttir 1979- |
author_sort |
Edda Sóley Þorsteinsdóttir 1979- |
title |
Súr gjóska úr Kötlu. Kornastærð, kornalögun og þáttagreining |
title_short |
Súr gjóska úr Kötlu. Kornastærð, kornalögun og þáttagreining |
title_full |
Súr gjóska úr Kötlu. Kornastærð, kornalögun og þáttagreining |
title_fullStr |
Súr gjóska úr Kötlu. Kornastærð, kornalögun og þáttagreining |
title_full_unstemmed |
Súr gjóska úr Kötlu. Kornastærð, kornalögun og þáttagreining |
title_sort |
súr gjóska úr kötlu. kornastærð, kornalögun og þáttagreining |
publishDate |
2012 |
url |
http://hdl.handle.net/1946/12002 |
long_lat |
ENVELOPE(-19.062,-19.062,63.631,63.631) ENVELOPE(-18.633,-18.633,63.830,63.830) |
geographic |
Katla Geldingasker |
geographic_facet |
Katla Geldingasker |
genre |
Katla |
genre_facet |
Katla |
op_relation |
http://hdl.handle.net/1946/12002 |
_version_ |
1766054878987157504 |