Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein
Publisher Copyright: © 2019 Laeknafelag Islands. All rights reserved. Í þessari grein er fjallað um loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna. Loftmengun má lýsa sem ástandi þar sem styrkur efna eða efnasambanda í andrúmslofti er orðinn það hár að hann veldur óæskilegum eða skaðlegum áhrif...
Published in: | Læknablaðið |
---|---|
Main Authors: | , , , |
Other Authors: | , , , |
Format: | Article in Journal/Newspaper |
Language: | Icelandic |
Published: |
2019
|
Subjects: | |
Online Access: | https://hdl.handle.net/20.500.11815/3694 https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 |
id |
ftopinvisindi:oai:opinvisindi.is:20.500.11815/3694 |
---|---|
record_format |
openpolar |
spelling |
ftopinvisindi:oai:opinvisindi.is:20.500.11815/3694 2023-11-12T04:19:11+01:00 Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein Air pollution in Iceland and the effects on human health. Review Gudmundsson, Gunnar Finnbjornsdottir, Ragnhildur Gudrun Johannsson, Thorsteinn Rafnsson, Vilhjálmur Læknadeild Lyflækninga- og bráðaþjónusta Heilbrigðisvísindasvið Landspítali 2019-10 10 645859 443-452 https://hdl.handle.net/20.500.11815/3694 https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 is ice Læknablaðið; 105(10) http://www.scopus.com/inward/record.url?scp=85072762770&partnerID=8YFLogxK Gudmundsson , G , Finnbjornsdottir , R G , Johannsson , T & Rafnsson , V 2019 , ' Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein ' , Læknablaðið , bind. 105 , nr. 10 , bls. 443-452 . https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 , https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 1670-4959 38323450 e734e0e7-ef2b-4737-a2b5-7f0e5e3130ef 85072762770 31571607 https://hdl.handle.net/20.500.11815/3694 doi:10.17992/lbl.2019.10.252 info:eu-repo/semantics/openAccess Lungnalæknisfræði Loftmengun Air Pollutants/adverse effects Air Pollution/adverse effects Environmental Exposure/adverse effects Environmental Monitoring Health Status Humans Iceland Particulate Matter/adverse effects Risk Assessment Risk Factors Time Factors Air Pollution Læknisfræði (allt) /dk/atira/pure/researchoutput/researchoutputtypes/contributiontojournal/article 2019 ftopinvisindi https://doi.org/20.500.11815/369410.17992/lbl.2019.10.252 2023-11-01T23:55:24Z Publisher Copyright: © 2019 Laeknafelag Islands. All rights reserved. Í þessari grein er fjallað um loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna. Loftmengun má lýsa sem ástandi þar sem styrkur efna eða efnasambanda í andrúmslofti er orðinn það hár að hann veldur óæskilegum eða skaðlegum áhrifum á heilsu almennings eða óæskilegum áhrifum á náttúru eða mannvirki. Loftmengun getur verið af manna völdum, svo sem vegna bruna jarðefnaeldsneytis, eða náttúruleg, til dæmis vegna eldgosa, frá jarðhitasvæðum og í foki jarðvegsefna. Loftmengun dregur úr lífsgæðum og lífslíkum manna. Áhrifum loftmengunar á heilsu manna má skipta annars vegar í bein heilsufarsleg áhrif þar sem loftmengunin veldur sjúkdómum og hins vegar óbein áhrif þar sem loftmengunin eykur einkenni undirliggjandi sjúkdóma. Heilsuverndarmörk eru skilgreind fyrir ákveðin loftmengunarefni í andrúmslofti. Þeim er ætlað að vera viðmið fyrir hvað telst skaðlaust fyrir einstaklinginn og eru sett til að tryggja heilsu manna til lengri tíma. Loftgæði utandyra hafa verið mæld reglubundið í Reykjavík síðan 1986. Fyrstu árin var eingöngu mælt svifryk á einni mælistöð sem þá var staðsett við Miklatorg. Með árunum hefur fjölgað þeim efnum sem mæld eru og bæst hafa við fleiri mælistöðvar. Loftgæði eru almennt talin mikil á Íslandi og er styrkur mengunarefna í andrúmslofti að jafnaði innan skilgreindra viðmiða. Þetta skýrist af margvíslegum þáttum eins og stærð landsins, legu þess og veðurfari. Náttúruhamfarir geta valdið loftmengun eins og sýndi sig í eldgosum síðustu ára. Rannsóknir hafa verið gerðar á tengslum loftmengunar við heilsufar Íslendinga og æskilegt er að fleiri rannsóknir verði framkvæmdar til að bæta þekkinguna á loftmengun á Íslandi enn frekar. This review is on air pollution in Iceland and how it affects human health. Air pollution can be described as a condition, where levels of compounds in the atmosphere are so high that it has undesirable or harmful effects on the general public or undesirable effects on the nature, flora and fauna, or ... Article in Journal/Newspaper Iceland Reykjavík Reykjavík Opin vísindi (Iceland) Reykjavík Gerðar ENVELOPE(-20.878,-20.878,63.834,63.834) Bruna ENVELOPE(18.576,18.576,69.786,69.786) Læknablaðið 2019 10 443 452 |
institution |
Open Polar |
collection |
Opin vísindi (Iceland) |
op_collection_id |
ftopinvisindi |
language |
Icelandic |
topic |
Lungnalæknisfræði Loftmengun Air Pollutants/adverse effects Air Pollution/adverse effects Environmental Exposure/adverse effects Environmental Monitoring Health Status Humans Iceland Particulate Matter/adverse effects Risk Assessment Risk Factors Time Factors Air Pollution Læknisfræði (allt) |
spellingShingle |
Lungnalæknisfræði Loftmengun Air Pollutants/adverse effects Air Pollution/adverse effects Environmental Exposure/adverse effects Environmental Monitoring Health Status Humans Iceland Particulate Matter/adverse effects Risk Assessment Risk Factors Time Factors Air Pollution Læknisfræði (allt) Gudmundsson, Gunnar Finnbjornsdottir, Ragnhildur Gudrun Johannsson, Thorsteinn Rafnsson, Vilhjálmur Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein |
topic_facet |
Lungnalæknisfræði Loftmengun Air Pollutants/adverse effects Air Pollution/adverse effects Environmental Exposure/adverse effects Environmental Monitoring Health Status Humans Iceland Particulate Matter/adverse effects Risk Assessment Risk Factors Time Factors Air Pollution Læknisfræði (allt) |
description |
Publisher Copyright: © 2019 Laeknafelag Islands. All rights reserved. Í þessari grein er fjallað um loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna. Loftmengun má lýsa sem ástandi þar sem styrkur efna eða efnasambanda í andrúmslofti er orðinn það hár að hann veldur óæskilegum eða skaðlegum áhrifum á heilsu almennings eða óæskilegum áhrifum á náttúru eða mannvirki. Loftmengun getur verið af manna völdum, svo sem vegna bruna jarðefnaeldsneytis, eða náttúruleg, til dæmis vegna eldgosa, frá jarðhitasvæðum og í foki jarðvegsefna. Loftmengun dregur úr lífsgæðum og lífslíkum manna. Áhrifum loftmengunar á heilsu manna má skipta annars vegar í bein heilsufarsleg áhrif þar sem loftmengunin veldur sjúkdómum og hins vegar óbein áhrif þar sem loftmengunin eykur einkenni undirliggjandi sjúkdóma. Heilsuverndarmörk eru skilgreind fyrir ákveðin loftmengunarefni í andrúmslofti. Þeim er ætlað að vera viðmið fyrir hvað telst skaðlaust fyrir einstaklinginn og eru sett til að tryggja heilsu manna til lengri tíma. Loftgæði utandyra hafa verið mæld reglubundið í Reykjavík síðan 1986. Fyrstu árin var eingöngu mælt svifryk á einni mælistöð sem þá var staðsett við Miklatorg. Með árunum hefur fjölgað þeim efnum sem mæld eru og bæst hafa við fleiri mælistöðvar. Loftgæði eru almennt talin mikil á Íslandi og er styrkur mengunarefna í andrúmslofti að jafnaði innan skilgreindra viðmiða. Þetta skýrist af margvíslegum þáttum eins og stærð landsins, legu þess og veðurfari. Náttúruhamfarir geta valdið loftmengun eins og sýndi sig í eldgosum síðustu ára. Rannsóknir hafa verið gerðar á tengslum loftmengunar við heilsufar Íslendinga og æskilegt er að fleiri rannsóknir verði framkvæmdar til að bæta þekkinguna á loftmengun á Íslandi enn frekar. This review is on air pollution in Iceland and how it affects human health. Air pollution can be described as a condition, where levels of compounds in the atmosphere are so high that it has undesirable or harmful effects on the general public or undesirable effects on the nature, flora and fauna, or ... |
author2 |
Læknadeild Lyflækninga- og bráðaþjónusta Heilbrigðisvísindasvið Landspítali |
format |
Article in Journal/Newspaper |
author |
Gudmundsson, Gunnar Finnbjornsdottir, Ragnhildur Gudrun Johannsson, Thorsteinn Rafnsson, Vilhjálmur |
author_facet |
Gudmundsson, Gunnar Finnbjornsdottir, Ragnhildur Gudrun Johannsson, Thorsteinn Rafnsson, Vilhjálmur |
author_sort |
Gudmundsson, Gunnar |
title |
Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein |
title_short |
Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein |
title_full |
Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein |
title_fullStr |
Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein |
title_full_unstemmed |
Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein |
title_sort |
loftmengun á íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - yfirlitsgrein |
publishDate |
2019 |
url |
https://hdl.handle.net/20.500.11815/3694 https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 |
long_lat |
ENVELOPE(-20.878,-20.878,63.834,63.834) ENVELOPE(18.576,18.576,69.786,69.786) |
geographic |
Reykjavík Gerðar Bruna |
geographic_facet |
Reykjavík Gerðar Bruna |
genre |
Iceland Reykjavík Reykjavík |
genre_facet |
Iceland Reykjavík Reykjavík |
op_relation |
Læknablaðið; 105(10) http://www.scopus.com/inward/record.url?scp=85072762770&partnerID=8YFLogxK Gudmundsson , G , Finnbjornsdottir , R G , Johannsson , T & Rafnsson , V 2019 , ' Loftmengun á Íslandi og áhrif hennar á heilsu manna - Yfirlitsgrein ' , Læknablaðið , bind. 105 , nr. 10 , bls. 443-452 . https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 , https://doi.org/10.17992/lbl.2019.10.252 1670-4959 38323450 e734e0e7-ef2b-4737-a2b5-7f0e5e3130ef 85072762770 31571607 https://hdl.handle.net/20.500.11815/3694 doi:10.17992/lbl.2019.10.252 |
op_rights |
info:eu-repo/semantics/openAccess |
op_doi |
https://doi.org/20.500.11815/369410.17992/lbl.2019.10.252 |
container_title |
Læknablaðið |
container_volume |
2019 |
container_issue |
10 |
container_start_page |
443 |
op_container_end_page |
452 |
_version_ |
1782335675508457472 |