Türkiye'nin Akdeniz ve Ege Denizi'ndeki kılıçbalığı populasyonlarının mitokondriyal Dna (Mtdna) kullanılarak incelenmesi

• Main Authors: Alıçlı, Zahit Tuğrul, Togan, İnci Zehra, Onar, Vedat, Karakulak, Saadet Firdes, Gökoğlu, Mehmet, Yünc, Eren
• Language: Turkish
• Published: 2014
• Subjects: Kılıç balığı; Mitokondriyal DNA (mtDNA); Akdeniz; Kuzey Levant Denizi; Ege Denizi; Antik DNA (aDNA); Yenikapı Kazıları; Atlantik; Ege; Orta; Pacific; North Atlantic
• Online Access: https://hdl.handle.net/11511/49545; https://app.trdizin.gov.tr/publication/project/detail/TVRNMU1qZzQ

TÜBİTAK KBAG 15.07.2014 Kılıç balığı (Xiphias gladius) hem dünya hem de Türkiye için önemli besin kaynaklarından biridir. Çeşitli moleküler belirteçler kullanılarak yapılan genetik çalışmalar, kılıç balıklarının Kuzey Atlantik, Güney Atlantik, Akdeniz ve Hint-Pasifik olmak üzere 4 ana stoktan oluştuğunu göstermektedir. Şu ana kadar tek bir stok olarak kabul edilen Akdeniz için tek bir koruma ve yönetim senaryosu önerilmiştir. Türkiye’deki kılıç balığı popülasyonları Akdeniz stoğunun bir parçası olarak kabul edilir. Fakat Türkiye’nin Ege ve Akdeniz kıyılarını içeren herhangi bir genetik çalışma yapılmamıştır. Bu projede, Türkiye’nin Akdeniz (Antalya Körfezi civarından) ve Kıbrıs’ın Karşıyaka kıyısından, Kuzey Levant Denizi’ni temsilen, (n= 42) ve Türkiye’nin Ege Denizi kıyısından Gökçeada ve Çanakkale civarından (n=26) kılıç balığı örnekleri toplanmıştır. Bu örneklerden DNA izole edilerek, mtDNA kontrol bölgesinin 450 baz çiftlik (bç) dizi analizi yapılmıştır. Ayrıca Yenikapı kazılarından çıkartılan örneklerden antik DNA (aDNA) izole edilmiş ve 450 bç’lik bölgesi 5 parça halinde analiz edilmiştir. Sonuçlar birbirleri ve literatürdeki dizi örnekleri ile karşılaştırılarak incelendiğinde Akdeniz’de batıdan doğuya gidildikçe genel olarak genetik çeşitliliğin ve etkin popülasyon sayısının düştüğü ve soy I diye tanımlanan soya ait alt soyların frekansları açısından Ege Denizi kılıç balıklarının Kuzey Levant havzasından değil ama diğer Akdeniz örneklerinden düşük anlamlılık (p<0.05) düzeyinde ayrıldığı gözlenmiştir. Gene soy I’e ait sonuçlar Akdeniz’de bulunan iki yumurtlama alanı (Güney İtalya-Sardunya Adası ve Girit Adası-Fethiye civarı) ile örtüşen batı ve doğu popülasyonları arasında kesin bir farklılaşma değil ancak büyük olasılıkla iki grubun Akdeniz’in orta kısımlarında birbiri ile karıştığı yönünde bilgi vermektedir. Antik örneklerin soy frekansları ise günümüz örneklerine benzemektedir. Türkiye’de kılıç balığının avlanma oranı 1980’lerden bu yana, her geçen yıl artış göstermiştir. Henüz bu artışın ve Karadeniz ile Marmara’dan kılıç balığının kaybolmasının tüm Akdeniz popülasyonunda daralma olarak hissedilmediği gözlenmiştir. Bu çalışmadan elde edilen veriler, kıyılarımız kılıç balıklarının korunması ve yönetimi çalışmalarına katkıda bulunabilecektir. Swordfish (Xiphias gladius) is a globally and locally important food source. Studies that were conducted using different molecular markers show global swordfish can be differentiated into four distinct stocks named as North Atlantic, South Atlantic, Mediterranean, and Indo-Pacific. So far, only one conservation and management scenario is offered for Mediterranean which is considered as a single stock. Swordfish populations in Turkey are considered as a part of the Mediterranean stock. So far, no genetic studies have been conducted on the swordfish populations in the Aegean and Mediterranean shores of Turkey. In this project, swordfish samples were collected from Mediterranean (around Antalya Bay) and Karşıyaka-Cyprus, to represent Northern Levantine Sea (n=42) and Aegean shores, around Gökçeada and Çanakkale (n=26) of Turkey. DNA is extracted from these samples and 450 base pair (bp) long mtDNA control region was sequenced. Moreover, ancient DNAs (aDNA) were extracted from samples unearthed from Yenikapı excavation, and 450 bp mtDNA control region were analyzed in 5 overlapping fragments. When these results were evaluated comparatively with the data in literature, it is observed that genetic variation and effective population size generally decreased from east to west in the Mediterranean Sea and based on frequencies of sub clades of the clade I, Aegean Sea populations are differentiated from all populations at the Mediterranean Sea (except from the Northern Levantine Sea population) with low significance level (p>0.05). Again, based on clade I, there is no implicit differentiation between east and west populations that overlap with two spawning areas (around South Italy- Sardinia Island and Crete Island-Fethiye) in the Mediterranean, but it is very likely that these two groups are mixed around the middle of the Mediterranean. The frequencies of the clades observed in ancient samples are similar to modern swordfish populations. Production of swordfish in Turkey has been increasing every year since 1980s. İt is observed that, this increase and disappearance of swordfish from Marmara and Black Sea has not been expressed as a decline in the population size, yet. Data obtained from this study can contribute to conservation and management of swordfish populations inhabiting Turkish coasts.