Zwyczaje syberyjskich Koriaków. Użycie muchomora czerwonego (Amanita muscaria) w kamczackiej medycynie ludowej

• Published in: Roczniki Kulturoznawcze
• Main Author: Kulpa, Ewa
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Polish
• Published: Towarzystwo Naukowe KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II 2022
• Subjects: muchomory czerwone; Amanita muscaria; Koriacy; Syberia; Kamczatka; szamanizm; medycyna ludowa; renesans psychodeliczny; psychodeliki; red fly agarics; red toadstools; Koryaks; Siberia; Kamchatka; shamanism; folk medicine; psychedelic renaissance; psychedelics; Kamchatka Peninsula; Roli; Koryak
• Online Access: https://hdl.handle.net/20.500.12153/4638; https://doi.org/10.18290/rkult22133.5

Niniejszy artykuł dotyczy użycia muchomora czerwonego (Amanita muscaria) przez syberyjski lud Koriaków zamieszkujący Półwysep Kamczacki. Dowody lingwistyczne i archeologiczne wskazują na bardzo wczesne stosowanie muchomorów na terenie Syberii. Obecność Amanita muscaria w mitach oraz bezpośrednie powiązanie grzybów z najwyższym koriackim bóstwem dowodzi, że pełniły one niegdyś ważną rolę w tamtejszym szamanizmie. Również współcześnie zaobserwowano ich obecność w medycynie ludowej. Pomimo wciąż żywych wierzeń związanych z muchomorami czerwonymi, ich konsumpcję trudno uznać obecnie za zachowanie rytualne w ścisłym sensie. Wydaje się, że odchodzenie od spożycia muchomorów jest jednym z sygnałów dużo większego zjawiska, jakim jest zarzucanie dawnych szamanistycznych koriackich tradycji, wierzeń oraz praktyk. Poprzez możliwą rekonstrukcję dawnego znaczenia Amanita muscaria wśród Koriaków oraz przez przyjrzenie się współczesnej recepcji owych grzybów, podjęta została próba uchwycenia oraz porównania dawnej i obecnej roli, jaką pełnią muchomory czerwone w tej społeczności. Zebrane materiały pozwalają przypuszczać, że znaczenie ich użycia nie jest obecnie tak istotne, jak niegdyś – są jednak osoby, które nadal stosują grzyby. Dostępna literatura nie pozwala na szczegółowe przedstawienie współczesnej konceptualizacji użycia muchomorów czerwonych przez Koriaków w oparciu o prześledzenie konkretnych przypadków intoksykacji. Jest to zagadnienie wymagające dalszych badań, możliwych do przeprowadzenia poprzez zebranie wywiadów i odnotowanie zmian oraz elementów stałych w zachowaniach i wierzeniach syberyjskiego ludu. This article refers to use of the red fly agarics (Amanita muscaria) by the siberian Koryak people living in the Kamchatka Peninsula. Linguistic and archeological evidence indicates a very early use of toadstools in Siberia. Presence of Amanita muscaria in myths and its direct link to Koryak supreme deity proves that those mushrooms had in the past important function in the local shamanism. Their presence in ...