| Summary: | Gwałtowna recesja lodowców uchodzących do morza, obserwowana w subpolarnych fiordach zachodniego Spitsbergenu od początku XX wieku, doprowadziła do znacznego zwiększenia tempa sedymentacji osadów morsko-glacjalnych oraz ich odsłonięcia na przedpolach tychże lodowców. Analiza granulometryczna współczesnych osadów morsko-glacjalnych pochodzących z przedpola lodowca Hornbreen przeprowadzona w niniejszej pracy wykazała, że są to głównie muły o unimodalnym rozkładzie uziarnienia i słabym – skrajnie słabym wysortowaniu. Dominuje materiał frakcji drobnego i średniego pyłu. W strefie najbliższej czoła lodowca stwierdzono występowanie mułów piaszczystych o bi- i trimodalnym rozkładzie uziarnienia i zwiększonej zawartości frakcji bardzo drobnego piasku. W osadach zaznacza się niezbyt regularny spadek średniej średnicy ziaren i wzrost wysortowania z odległością od czoła lodowca. Podobny trend jest obserwowany ze wzrostem odległości od brzegu. W strefie najbliższej czoła wyróżniono dwa obszary o zwiększonej zawartości materiału frakcji piaszczystej i żwirowej. Rozkład jest dodatkowo punktowo zaburzony w rdzeniach o zwiększonej zawartości IRD. Zawartość ziaren frakcji piaszczystej w osadach spada z odległością od czoła lodowca oraz punktu źródłowego głównego wypływu. Zależność ta ma charakter złożony: logarytmiczno-hiperboliczny. Zmienność litologiczna osadów wykazuje wysoką korelację z modelem dystrybucji osadów morsko-glacjalnych zaproponowanym przez Powella (1984). Główne procesy kontrolujące depozycję osadów na przedpolu lodowca Hornbreen to: bezpośrednia depozycja ze strumienia wody wytopiskowej z lodowca, depozycja z zawiesiny oraz wytapianie z brył dryfującego lodu. The rapid retreat of tidewater glaciers, observed in the subpolar fjords of Svalbard from the beginning of the 20th century, resulted in apparent increase in the sediment accumulation rate and outcropping of glaciomarine sediments in their forefields. This research comprises grain-size analysis of glaciomarine sediments from the forefield of Hornbreen glacier. The majority of analysed samples consisted of poorly sorted to extremely poorly sorted mud with unimodal grain-size distribution and domination of fine and medium silt. However, sediments nearest to the head of the glacier are mainly sandy mud with bi- and trimodal grain-size distribution and higher content of very fine sand. Irregular decrease of mean grain size and improvement of sorting is observed with increasing distance from the head of the glacier. This tendency is also visible with increasing distance from non-glaciated shore. Two areas of high content of sand and gravel in sediments are determined in the glacier’s head proximity. Distribution of sediments is disturbed by samples with high content of ice-rafted debris (IRD). The content of psammitic grain sizes in sediments decreases with increasing distance from the head of the glacier and the location of main meltwater outflow. The relationship is partly logarithmic and partly hyperbolic. Described distribution of glacial sediments in the study area is highly compatible with model of glaciomarine sedimentation suggested by Powell (1984). According to obtained results and environmental conditions, deposition in the forefield of Hornbreen glacier is dominanted by: direct deposition from meltwater flows, suspension settling from turbid meltwater plume and ‘rain-out’ from icebergs.
|
|---|