| Summary: | Dinî ve tasavvufî bakımdan Anadoluşehirlerinin önemlilerinden birisi de Erzincan’dır. Anadolu’nun fethiylebirlikte Kübrevîlik, Mevlevîlik, Halvetîlik, Kâdirîlik ve Nakşîbendîlik gibibüyük tarîkatlara bağlı mühim şahsiyetler yetiştiren şehir, özellikle XIX.yy.dan itibaren Anadolu’da hızla yayılan Nakşîbendî tarîkatının Hâlidiyyekolunun etkisine girmiştir. Mevlânâ Hâlid’in halîfelerinden Abdullah Mekkî’ninErzincan’da terzilikle uğraşan ve daha çok Terzi Baba olarak bilinen MehmedHayyât Vehbî’ye hilâfet vermesiyle kurulan birinci kol, daha sonra halîfeleriFehmi Efendi, Abdussamed Efendi, Leblebici Baba olarak tanınan divan sahibiümmî şâir Süleyman Efendi, Hacı Hâfız Efendi (Mehmed Rüşdü) gibi isimlerlevarlığını devam ettirmiş, tarîkatın Erzincan ve çevresinde yayılması konusundamühim görevler gerçekleştirmiştir. Erzincan’da Hâlidîliğin bir diğer koluise Abdurrahmân Tâğî silsilesinden gelmekte Pîr-i Sâmî olarak bilinen MuhammedSâmî Efendi ile devam ederek bugün de varlığını sürdürmektedir. Pîr-i Sâmî’den sonra bu tarîkat kolunusürdüren kimseler arasında Muhammed Beşîr Erzincânî, Dede Paşa olarak tanınanMusa Dede Bayburdî ve Abdurrahim Reyhan gibi isimler zikredilebilir. Biz bu tebliğimizde Erzincan’ın dinîtasavvufî hayatına yön vermiş Hâlidî geleneğin taşıyıcısı önemli şahsiyetlerinkısaca hayat hikâyeleri, eserleri, tasavvufî görüşleriyle icra ettikleritarîkat uygulamaları hakkında bilgi vermeye çalıştık. Erzincan is one of the important Anatolian cities in religious and Sufiterms. As from the conquest of Anatolia, the city became the cradle of eminentfigures associated with large Sufi orders such as Kubrawiyya, Mawlawiyya,Khalwatiyya, Qadiriyya, and Naqshbandiyya and was exposed in particular to theimpact of Khalidiyya, a subdivision of the Naqshbandi order, which spreadrapidly throughout Anatolia from the 19th century on. The firstbranch of Khalidiyya was established when Abdullah Mekki, one of Mavlana Khalid’ssuccessors, gave khilafa to MehmedHayyat Vehbi, who was a tailor and thus known as Terzi Baba. This branchpersisted with the latter’s successors such as Fehmi Efendi, Abdussamed Efendi,Süleyman Efendi (who was also known as Leblebici Baba and who was an illiteratepoet having a Divan), and Haci Hafiz Efendi (also known as Mehmed Rüşdü).Thanks to these names, the first branch carried out important missions tospread the tariqa in and aroundErzincan.Another branch of Khalidiyya still existing in Erzincan has come throughthe chain that starts with Abdurrahman Taghi and goes on with Muhammed SamiEfendi (also known as Pir-i Sami or the second master). Among the names who hasmaintained this second branch following Pir-i Sami are Muhammed Beşir Erzincani,Musa Dede Bayburdi (also known as Dede Paşa), and Abdurrahim Reyhan.This paper informs of the life stories, works, and Sufi ideas andpractices of the eminent figures of the Khalidi tradition that gave directionto the religious and spiritual life in Erzincan.
|
|---|