TÜRK SANATINDA DÖNÜŞÜM ALEGORİSİ: ANİ’DEN YER EJDERİ VE BALIK FİGÜRLÜ KEMİK ESER
Türkiye-Ermenistan sınırındaki Ani, farklı medeniyetlere ait pek çok taşınır-taşınmaz kültürvarlığına ev sahipliği yapan önemli bir Orta Çağ yerleşimidir. Anadolu Türk-İslam şehirciliğive Türk-İslam mimarisinin başlangıcını oluşturan Ani, el sanatlarında da dönemin ilk ürünlerinisergilemesi açısında...
| Published in: | Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi |
|---|---|
| Main Authors: | , |
| Format: | Article in Journal/Newspaper |
| Language: | Turkish |
| Published: |
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
2024
|
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dergipark.org.tr/tr/pub/tkhcbva/issue/86970/1462054 https://doi.org/10.60163/tkhcbva.1462054 |
| Summary: | Türkiye-Ermenistan sınırındaki Ani, farklı medeniyetlere ait pek çok taşınır-taşınmaz kültürvarlığına ev sahipliği yapan önemli bir Orta Çağ yerleşimidir. Anadolu Türk-İslam şehirciliğive Türk-İslam mimarisinin başlangıcını oluşturan Ani, el sanatlarında da dönemin ilk ürünlerinisergilemesi açısından özeldir. Bu çalışmada Ani Selçuklu Konutları kazısından çıkan, Türksanatında figürlerin biçimlenişi ile birlikte oluşturduğu kompozisyon açısından ünik birörneği oluşturan kemik eser incelenmiştir. Selçuklu Konutları kazısında 2021 yılında bulunanyer ejderi ve balık figürlü kemik eserde figürlerin dönüşüm anına yer verilmiştir. Yapılanaraştırmalarda Avrasya sanat ortamına yayılmış hayvan üslubu örneklerinde benzer bir figürve kompozisyon biçimlenişine ulaşılamamıştır. Bu nadir örneğin önemini ortaya koyabilmekaçısından çalışmanın yönteminde; eserin tanıtımı, ikonografisi, hayvan üslubundaki yeri vekullanım alanından oluşan başlıklar belirlenmiştir. Bunun yanı sıra kemik eserin Türk sanatındaejder ve balık figürlü örneklerle karşılaştırılması yapılmış, üzerinde yer alan ejder başlı figürüntürü belirlenmeye çalışılmıştır. Yapılan araştırmada bu figürün, Tulpar ve ejder-aygır gibiTürk efsanelerinde geçen kanatlı at betimlemeleri ile ortak unsurlara sahip olsa da temeldebu efsanelerden tamamen ayrıldığı görülmüş ve yer ejderi figürü ile önemli bağlantılarınınbulunduğu anlaşılmıştır. Araştırma ile hayvan üslubunda nadir bir örneği oluşturan kemikeserin bilim dünyasına tanıtımını amaçlamıştır. Ani Ruins on the Turkey-Armenia border is an important medieval settlement that hostsmany movable and immovable cultural assets belonging to different civilizations. Ani, whichmarks the beginning of Anatolian Turkish-Islamic urbanism and Turkish-Islamic architecture, isalso important in terms of exhibiting the first products of the period in handicrafts. In this study,the bone artifact recovered from the excavation of Ani Seljuk Dwellings, which constitutesa unique example in Turkish art in terms of the formation of figures and ... |
|---|