Geç Hitit Sanatında Mitolojik Yaratıklar

Bu çalışmada bugüne kadar ele geçmiş arkeolojik veriler toplanarak Geç Hitit sanatında mitolojik yaratıklar yeniden değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmada mitolojik yaratıklar kendi içerisinde üslup özellikleri, çevre kültürler ile benzerlikleri, kökenleri, betimlendikleri yerler ve işlevleri aç...

Full description

Bibliographic Details
Main Author: GÖKCE, Bilcan
Format: Article in Journal/Newspaper
Language:Turkish
Published: Ardahan University 2022
Subjects:
Online Access:https://dergipark.org.tr/tr/pub/belgu/issue/75908/1191854
Description
Summary:Bu çalışmada bugüne kadar ele geçmiş arkeolojik veriler toplanarak Geç Hitit sanatında mitolojik yaratıklar yeniden değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışmada mitolojik yaratıklar kendi içerisinde üslup özellikleri, çevre kültürler ile benzerlikleri, kökenleri, betimlendikleri yerler ve işlevleri açısından ele alınmıştır. Geç Hitit sanatında birçok figür ve motif ile birlikte mitolojik yaratıklar sıklıkla orthostatlar ve nadiren de olsa mühür, at alınlığı ve fildişinden eserler üzerinde betimlenmiştir. Söz konusu eserlerde görülen mitolojik yaratıklar arasında grifon, sfenks, grifon-demon, boğa adam, khimaira, aslan başlı insan, akrep insan, pegasos ve aslan-ejder yer alır. Mitolojik yaratıklardan sfenks fazla sayıda betimlenmiş olup bunu grifon-demon, boğa adam, aslan başlı insan ve grifon izler. Az sayıda tasvir edilmiş mitolojik yaratıklar arasında ise aslan-ejder başta olmak üzere akrep insan ve pegasos gelir. Çevre kültürlerün sanatında görülen mitolojik yaratıklar çoğunlukla dinsel bir anlam taşırlar. Geç Hitit sanatında da mitolojik yaratıkların bir kısmı hayat ağacı, kanatlı güneş kursu, mızrak, bakraç ve başak demeti ile birlikte tasvir edilmiştir. Böylelikle Yakındoğu örneklerinde olduğu gibi Geç Hitit örneklerinin de ağırlıklı olarak dinsel amaçlı betimlendiği sonucuna varılabilir. Geç Hititli sanatçıların çevre kültürlerden aldıkları mitolojik yaratıkların başlık, giyim kuşam, kanat gibi kısımlarına yeni eklemeler yaparak geliştirdikleri de görülür. Ayrıca Geç Hititli sanatçılar bu mitolojik yaratıkları sadece şekilsel olarak betimlememiş bunlara farklı işlevler de kazandırarak kendilerine özgü bir betim sanatı da yaratmışlardır. In this study we tried to reevaluate the mythical creatures of Neo Hittite Art by gathering archeological data acquired up until today. In the study mythical creatures discussed in terms of wording features, similarities with neighboring cultures, origions, the place where they were described and their functions. In Neo Hittitie Art mythological creatures, together with ...