| Summary: | Sibirya ve Orta Asya Türklerinin geleneksel kültüründe toplumun iki önde gelen figürü şamanla hikâye anlatıcısı uzun süredir ki beraberce varlıklarını sürdürmektedirler. Yazılı hiçbir belgesi olmayan, sözlü görsel karakterli şamanlık sözel kültürün en iyi taşıyıcılarından biri olma özelliğine de sahiptir. Bu durumda şaman, toplumsal görev üstlenmekle beraber hem de kültürel değerlerin taşıyıcısıdır ve doğal olarak kendi başına iyi bir anlatıcıdır. Ayrıca bilim adamlarının bu konuyla ilgili araştırmaları da gözden kaçırılmayacaktır. Hatta Orta Asya Türklerinde şamanla söyleyici aynı terimle ifade edilir. Şaman kısa hacimli dua şarkılar, efsaneler söyleyen, mitolojik anlatıları ileten, ruhlar ve tanrısal kahramanlar hakkında bilgi sunan kaynak kişidir. Aynı şekilde hikâye anlatıcı da toplumsal görev üstlenmiş biri olmakla beraber mitolojik içerikli hikâyeler, efsaneler, kahramanlık destanları icra etmkle beraber şamanlık yapan birisidir. Bu iki özgün kurum arasında güçlü bir alaka vardır. Örneğin şaman olma ile destan anlatıcısı olmak aynı şekilde gerçekleşir. Buna rağmen şamanla söyleyici arasında yakın benzerlikler olduğu gibi farklılıklar da vardır. Bu da her iki krumun doğası gereğidir. Bu yazıda Türk kültürünün iki anlatıcı figürünün çoğu zaman birbirinin işlevlerini üstlendikleri, iyi bir anlatıcının aynı zamanda iyi bir şaman olduğu konusu araştırılacak, şamanla destan anlatıcısı ilişkisinin diğer halklardaki varyantları (Moğol, Tungus, Çukçi, Eskimo, Kamçatka aborijinleri, Malayziya vb.)_ile de mukayeseli bir değerlendirme yapılacaktır. In the traditional culture of Siberian and Central Asian Turks, the two prominent figures of the society, the shaman and the singer of tales, have been living together for a long time. Shamanism, which has no written documents and has an oral visual character, also has the feature of being one of the best carriers of verbal culture. In this case, the shaman is both a bearer of cultural values and a good narrator on his own. In addition, the researches of scientists on ...
|
|---|