Arap Dilinde Nahiv İlletleri Üzerine

• Main Author: Ergin, Mehmet Cevat
• Format: Text
• Language: Turkish
• Published: Zenodo 2009
• Subjects: Nahiv; Nahiv İlletleri; Arap Dili; Ez-Zeccâcî; İbn Madâ; Grammar; 'Illas Of Grammar; Arabic Language; Al-Zajjâjî; Ibn Madâ; Bak; Yakut
• Online Access: https://dx.doi.org/10.5281/zenodo.3344026; https://zenodo.org/record/3344026

Arap dilinde gramer kurallarının sebeplerine nahiv illetleri denmektedir, Na-hiv illetleri tarihi ile nahiv tarihi hemen hemen birlikte başlamıştır. İlk dilcilerden olan Halil b. Ahmed ile birlikte nahiv illetleri kavramı da ortaya çıkmıştır. Nahiv il-letlerinin amacı dilin doğru konuşulmasını sağlamak ve bunun delillerini ortaya ko-ymaktır. ez-Zeccâcî, İbn Cinnî, el-Enbârî ve es-Suyûtî gibi dilciler, illetler konusunu teorik planda ele alan kitaplar yazmışlar ve illetleri çeşitli açılardan sınıflandırmışlardır. Örneğin ez-Zeccâcî, nahiv illetlerini talîmî, kıyasî ve cedelî olmak üzere üçe ayırmıştır. Nahiv illetleri belirlenirken mantık, fıkıh ve kelam illetlerinden de yararlanılmıştır. Başlangıçta sadece dil konularını niteleyici bir özellik taşıyan illetler giderek felsefî bir mahiyete bürünmüştür. Talîmî illetler, dil kurallarının öğretiminde gerekli illetlerdir. Kıyasî ve özellikle cedelî illetler ise, gereksiz tartışmaları içine alan felsefî ve mantıkî tartışmaların yapıldığı bir şekil almıştır. Başta İbn Madâ olmak üzere bazı dilciler bu tür illetleri eleştirerek nahiv kitaplarından çıkarılmaları gerektiğini ifade etmiştir. Dil öğreniminde çok da gerekli olmayan bu illetlerin, bütün kitaplardan değil ama okullarda okutulacak kitaplardan çıkarılması uygun olabilir. On the 'Illas of Grammar in the Arabic Language The causes of language rules have been called 'illas of grammar in the Ar-abic language. The history of the ilal al-nahw has almost started together with his-tory of nahw. The ilal al-nahw concept came on the scene with Halil b. Ahmed who is one of the first linguists. The aim of 'illas of grammar is to provide the true talk of language and to appear proofs of this. The Linguists like al-Zajjâjî, Ibn Jinnî, al-Anbârî and al-Es-Suyûtîwrote books considered the matter of ilal and classified from the different point of views. For example al-Zajjâjî divided the 'illas of gram-mar to three; educational, comparisonal and dialectical. As 'illas of grammar being determined has been benefited from the ilal of logic, fıqh and Islamic teology too. The educational ilal are necessary ilal in the language teaching. Comparisonal ilal and especially dialectical ilal were turned a philosophical and a logical shape in-cluded unnecessary debates. Some of the linguists the first of all Ibn Madâ criti-cized this kind of ilal and said that be required to remove from the grammar books. These ilal that is not necessary very much may suitable for remove from the schoolbooks but not from all grammar books. https://www.marife.org/marife/article/view/475 : Atıf / Cite as: Ergin, Mehmet Cevat. "Arap Dilinde Nahiv İlletleri Üzerine". Marife 9/1 (2009): 159-183. https://doi.org/10.5281/zenodo.3344027. : {"references": ["\u00c7a\u011fmar, Mehmet Edip Arap Dilinde Ta\u011flib, Dicle \u00dcniversitesi \u0130lahiyat Fak\u00fcltesi Dergisi, c. IV, Diyarbak\u0131r, 2002.", "\u00c7\u0131kar, Mehmet \u015eirin, \"ez-Zecc\u00e2c\u00ee'nin el-\u00cedah fi 'ileli'n-nahv ve el-Cumel fi'n-nahv adl\u0131 eserleri ba\u011flam\u0131nda nahiv ilmine bak\u0131\u015f\u0131\", N\u00fcsha \u015earkiyat Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131 Dergisi, Say\u0131 14, Ankara, 2004.", "Elmal\u0131, H\u00fcseyin, \"Eb\u00fb Osman el-M\u00e2zin\u00ee\", T\u00fcrkiye Diyanet Vakf\u0131 \u0130sl\u00e2m Ansiklopedisi, \u0130stanbul, 1994.", "el-Enb\u00e2r\u00ee, Ebu'l-Berek\u00e2t Abdurrahman b. Muhammed, Nuzhetu'l-elibb\u00e2' f\u00ee tabak\u00e2ti'l-udeb\u00e2', Mektebetu'l-Men\u00e2r, \u00dcrd\u00fcn, 1985.", "el-Enb\u00e2r\u00ee, Ebu'l-Berek\u00e2t Abdurrahman b. Muhammed, el-\u0130\u011fr\u00e2b f\u00ee cedel\u00ee'l-i'r\u00e2b ve Luma'u'l-edille, thk. Sa\u00eed el-Afg\u00e2n\u00ee, Matbaatu'l-c\u00e2mi'ati's-S\u00fbriye, 1957.", "Ergin, Mehmet Cevat, el-'Ukber\u00ee ve el-Lub\u00e2b f\u00ee 'ileli'l-bin\u00e2'i ve'l-i'r\u00e2b'\u0131, Konya, 2002, (Bas\u0131lmam\u0131\u015f doktora tezi).", "el-Fer\u00e2h\u00eed\u00ee, el-Hal\u00eel b. Ahmed, Kitabu'l-Ayn, thk. Mehdi el-Mahz\u00fbm\u00ee, \u0130brahim es-Samarr\u00e2'\u00ee, by\u00fczy\u0131l, bty.", "\u0130bn Cinn\u00ee, Ebu'l-Feth Osm\u00e2n el-Has\u00e2is, Beyrut, 1988.", "\u0130bn Mad\u00e2 el-Kurtub\u00ee, er-Red 'ala'n-nuh\u00e2t, (thk: Muhammed \u0130brahim el-Benn\u00e2), Kahire, 1979.", "\u0130bn Mad\u00e2, er-Red 'ala'n-nuh\u00e2t, (thk. \u015eevki Dayf), Kahire, tsz.", "\u0130bn Manz\u00fbr, Ebu'l-Fadl Cem\u00e2luddin Muhammed b. Mukerrem Lis\u00e2nu'l-'Arab, D\u00e2ru ihy\u00e2i't-tur\u00e2si'l-'arab\u00ee, Beyrut, 1416/1996, IX, 367.", "K\u00e2tip \u00c7eleb\u00ee, Ke\u015ffu'z-zun\u00fbn 'an es\u00e2mi'l-k\u00fct\u00fcb ve'l-fun\u00fbn, D\u00e2ru'l-Fikr, Beyrut, 1992.", "Kehh\u00e2le, \u00d6mer R\u0131za, Mu'cemu'l-m\u00fcellifin, D\u00e2ru \u0130hy\u00e2'i't-tur\u00e2si'l-'Arab\u00ee, Beyrut, bty.", "Komisyon, Mu'cemu'l-Ves\u00eet, D\u00e2ru 'Umran, by\u00fczy\u0131l, 1985.", "Luis Ma'l\u00fbf, el-Muncid, Beyrut, 1951.", "M\u00e2zin el-Mub\u00e2rek, en-Nahvu'l-'Arab\u00ee el-'\u0130lletu'n-nahviyye: ne\u015f'etuha ve tetavvuruh\u00e2, D\u00e2ru'l-Fikr, Beyrut, 1981.", "Muhammed el-Muht\u00e2r Veledu Ebb\u00e2h, Tar\u00eehu'n-nahvi'l-'Arabi fi'l-me\u015friki ve'l-ma\u011frib, Beyrut, 2001.", "Muhammed H\u00e2\u015fim Abdu'd-D\u00e2im, \"et-Ta'l\u00eel 'inde'n-nuh\u00e2t\", Mecelletu'l-Bahsi'l-'ilm\u00ee ve't-tur\u00e2si'l-\u0130sl\u00e2m\u00ee, Mekke, 1980.", "el-Paluv\u00ee, 'Al\u00e2'uddin er-Ris\u00e2le el-'Al\u00e2'iyye fi'l-'ileli'n-nahviyye, Suriye, 2004.", "er-R\u00e2z\u00ee, Muhammed b. Eb\u00ee Bekr b. Abdulk\u00e2dir, Muht\u00e2ru's-s\u0131h\u00e2h, Beyrut, 1995.", "S\u00e2d\u0131k Muhammed Muhammed Sel\u00eem, Cuh\u00fbdu Eb\u00ee'l-Bek\u00e2' el-'Ukber\u00ee en-nahviyye f\u00ee kit\u00e2beyhi \u0130'r\u00e2bi'l-Kur'\u00e2n ve \u0130'r\u00e2bi'l-had\u00ees, Musul \u00dcnv. Edebiyat Fak., 1409/1988. (Bas\u0131lmam\u0131\u015f Y\u00fcksek Lisans Tezi).", "S\u00eebeveyhi, Eb\u00fb Bi\u015fr 'Amr b. Osm\u00e2n b. Kanber, Kit\u00e2bu S\u00eebeveyhi, D\u00e2ru S\u00e2d\u0131r, Beyrut, 1317.", "es-Suy\u00fbt\u00ee, Cel\u00e2ludd\u00een Abdurrahm\u00e2n b. Eb\u00ee Bekr, Bu\u011fyetu'l-vu'at f\u00ee tabak\u00e2ti'l-lugav\u00eeyy\u00een ve'n-nuh\u00e2t, thk., Muhammed Ebu'l-Fadl \u0130brahim, D\u00e2ru'l-Fikr, by\u00fczy\u0131l, 1399/1979.", "es-Suy\u00fbt\u00ee, Cel\u00e2ludd\u00een Abdurrahm\u00e2n b. Eb\u00ee Bekr, el-\u0130ktir\u00e2h f\u00ee 'ilmi us\u00fbli'n-nahv, (thk. Muhammed Hasan \u0130sm\u00e2\u00eel), D\u00e2ru'l-kutub el-'ilmiyye, Beyrut, 1418/1998.", "el-Verr\u00e2k, Eb\u00fb'l-Hasan Muhammed b. Abdullah, el-'ilel fi'n-nahv, D\u0131ma\u015fk, 1426/2005.", "Yakut el-Hamev\u00ee, Mu'cemu'l-'Udeba', thk., \u0130hsan Abb\u00e2s, Daru'l-Garbi'l-\u0130sl\u00e2m\u00ee, Beyrut, 1993.", "ez-Zecc\u00e2c\u00ee, Ebu'l-K\u00e2s\u0131m, el-\u00ced\u00e2h f\u00ee 'ileli'n-nahv, thk. M\u00e2zin el-Mub\u00e2rek, Beyrut, 1986.", "ez-Zemah\u015fer\u00ee, K\u00e2s\u0131m C\u00e2rullah Mahm\u00fbd b. \u00d6mer, el-Mufassal f\u00ee 'ilmi'l-lu\u011fa, Beyrut, 1990/1410."]}