Γεωπολιτική προσέγγιση της "νέας κατάστασης" των Βαλκανίων
Η παρούσα εργασία αποτελεί μια γεωπολιτική προσέγγιση των εξελίξεων της περιοχής των Βαλκανίων. Ως νέα κατάσταση εννοείται η πολυδιάσπαση της Γιουγκοσλαβίας σε μικρότερα κράτη, καθώς και η πορεία που έχουν διαλέξει οι υπόλοιπες χώρες της περιοχής, πορεία που κοιτάει δυτικά, προς την Ευρωπαϊκή Ένωση...
| Main Author: | |
|---|---|
| Format: | Text |
| Language: | Greek |
| Published: |
Aristotle University of Thessaloniki
2010
|
| Subjects: | |
| Online Access: | https://dx.doi.org/10.26262/heal.auth.ir.114747 https://ikee.lib.auth.gr/record/114747 |
| Summary: | Η παρούσα εργασία αποτελεί μια γεωπολιτική προσέγγιση των εξελίξεων της περιοχής των Βαλκανίων. Ως νέα κατάσταση εννοείται η πολυδιάσπαση της Γιουγκοσλαβίας σε μικρότερα κράτη, καθώς και η πορεία που έχουν διαλέξει οι υπόλοιπες χώρες της περιοχής, πορεία που κοιτάει δυτικά, προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Βορειοατλαντική Συμμαχία. Στο πρώτο μέρος της εργασίας, γίνεται μια καταγραφή των κύριων γεωπολιτικών σχολών που εμφανίστηκαν και κυριάρχησαν στην υφήλιο, της γερμανικής, της αγγλοσαξονικής και της γαλλικής, καθώς και μια καταγραφή θέσεων για την έννοια του κράτους και του έθνους. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας γίνεται μια ιστορική αναφορά στην δημιουργία των κρατών που αποτελούν τα Βαλκάνια. Για να προσδιοριστεί το μέγεθος της περιοχής, κατ’ αρχήν πρέπει να προσδιοριστεί η περιοχή που αποτελούν τα Βαλκάνια. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις για τη έκταση των Βαλκανίων και για τις χώρες που τα απαρτίζουν. Κατ’ εξοχήν βαλκανικές χώρες θεωρούνται οι χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, με εξαίρεση ίσως της Σλοβενίας, η Αλβανία, η Βουλγαρία, ενώ η Ρουμανία σε άλλες μελέτες θεωρείται βαλκανική χώρα, σε άλλες όχι. Οι στενές σχέσεις όμως της Ρουμανίας με τις υπόλοιπες Βαλκανικές χώρες, την κατατάσσει στα Βαλκάνια. Η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Τουρκία, γεωγραφικά ανήκουν σε αυτό που ονομάζεται Βαλκάνια, όμως ο πιο μεσογειακός τους προσανατολισμός και η διαφορετική τους ιστορική και κοινωνική εξέλιξη, τις διαχωρίζει από τις άλλες βαλκανικές χώρες, με αποτέλεσμα να μην νοούνται ως «βαλκανικές». Η ιστορική αναδρομή ξεκινάει από τις προϋποθέσεις που δημιούργησαν τις επαναστατικές συνθήκες σε κάθε χώρα, την δημιουργία και επέκταση των χωρών μέχρι και την περίοδο του ψυχρού πολέμου. Μεγαλύτερη βαρύτητα δόθηκε στην Γιουγκοσλαβία στις εσωτερικές αντιθέσεις των κρατών που την αποτέλεσαν, καθώς κάποιοι από τους παράγοντες αυτούς συνετέλεσαν στην διάλυσής της. Στο τρίτο μέρος της εργασίας, αναλύεται η νέα κατάσταση των Βαλκανίων, μετά το 1990-91, οπότε και άρχισε να διαμορφώνεται η νέα ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή και παγκόσμια. Γίνεται μια αναφορά στις χώρες που προέκυψαν από την διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας, καθώς και στις άλλες χώρες, μια σύντομη περιγραφή τους, και κάποια στοιχεία για την κάθε χώρα, όπως και το αν ανήκουν και σε ποιους συνασπισμούς. Επίσης γίνεται μια παρουσίαση ανθρωπογεωγραφικών στοιχείων της περιοχής, για να διακρίνουμε πιθανές διαφορές στις βαλκανικές χώρες, και αν υπάρχει κατηγοριοποίησή τους. Στο τέλος του τρίτου μέρους, γίνεται μια αναφορά στην ύπαρξη μειονοτήτων στις βαλκανικές χώρες, καθώς κανένα κράτος δεν είναι αποκλειστικά εθνικό. Μετά από αιώνες ανακατατάξεων και μετακινήσεων, δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι διαφορετικά. Στο τέταρτο μέρος της εργασίας αυτής, γίνεται μια γεωπολιτική προσέγγιση της νέας αυτής κατάστασης των Βαλκανίων. Στην προσέγγιση αυτή, σημαντικότεροι παράγοντες είναι η διεύρυνση της Ε.Ε. στις πρώην ανατολικές αυτές χώρες, καθώς και η διεύρυνση του ΝΑΤΟ. Η διεύρυνση αυτή αλλάζει τις παγκόσμιες ισορροπίες, αλλά και την ισορροπία όπως αυτή είχε διαμορφωθεί μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου η παρέμβαση και η επιρροή της ΕΣΣΔ ήταν σημαντική, υπέρ των ΗΠΑ, αλλά και των συμμάχων τους, στην Ε.Ε. Η διεύρυνση της ΕΕ και η ανάγκη της για να αποκτήσει διέξοδο στην Μαύρη Θάλασσα και στη Μεσόγειο, δημιουργούν μέσα στα Βαλκάνια άξονες μεταφοράς και επικοινωνιών, σημαντικούς για την Ε.Ε. Σημαντικός παράγοντας είναι επίσης και η αμερικανική παρουσία με βάσεις στην περιοχή, «μια ανάσα» ουσιαστικά από την Ρωσία, αλλά και από την Μέση Ανατολή. Επίσης, ως παράγοντας που μπορεί να καθορίσει τις εξελίξεις, αποτυπώνεται και η μεταφορά πετρελαίου και φυσικού αερίου από τα Βαλκάνια, για τις ανάγκες της Ε.Ε. που συνεχώς αυξάνουν. Ο αγώνας δρόμου της Ρωσίας και των ΗΠΑ, για το ποιος θα καλύψει τις ανάγκες αυτές, περνάει μέσα από την περιοχή αυτή. Στο τέλος της εργασίας διατυπώνονται τα συμπεράσματα από την γεωπολιτική προσέγγιση της περιοχής και τις συνιστώσες που διαμορφώνουν τι εξελίξεις. Θα ήθελα να ευχαριστήσω για την συμβολή τους στην εργασία, τους: την Μπούτουρα Κατερίνα και τον Τσαμπούρη Ιωάννη για την βιβλιογραφία και την τεχνική βοήθεια, τον Αρχιμανδρίτη Παρθένιο Μαχαιριώτη για την πολύτιμη βοήθειά του στην βιβλιογραφία και τον κ. Μυρίδη Μύρων για την καθοδήγηση στην πορεία της εργασίας. : This work is a geopolitical approach to developments in the Balkans. A new situation meant the fragmentation of Yugoslavia into smaller states, and the path they have chosen the other countries of the region, path looking west towards the European Union and the North Atlantic Alliance. In the first part of work is a recording of the main geopolitical schools that emerged and dominated the world, German, Anglo-Saxon and French, and a recording position on the concept of the state and nation. In the second part of this work is a historical reference to the creation of States in the Balkans. To determine the size of the region, it is first necessary to determine the area are the Balkans. There are many different views on the extent of the Balkans and the countries that compose it. In most Balkan countries are the countries of former Yugoslavia, with the possible exception of Slovenia, Albania, Bulgaria, Romania and other studies considered the Balkan country, in others not. The close relations with Romania, with the other Balkan countries, ranks in the Balkans. Greece and European Turkey, geographically in what is known as the Balkans, but the most Mediterranean of the orientation and the different historical and social developments, apart from the other Balkan countries, which may not be construed as "Balkan". The history starts from the conditions that created the revolutionary conditions in each country, the creation and expansion of the country until the period of the Cold War. Greater emphasis was given to Yugoslavia in the internal contradictions of the States which were, as some of these factors contributed to the dissolution. The third part of the work, analyzed the new situation in the Balkans, after 1990-91, when it began to shape the new balance of power in the region and worldwide. There is a reference to the countries that emerged from the dissolution of former Yugoslavia and other countries, a brief description and some information on each country, like they belong and in which coalitions. Also made a presentation anthropography elements in the region, to discern possible differences in the Balkan countries, and if categorization. At the end of the third party is a reference to the existence of minorities in Balkan countries, no country is purely national. After centuries of changes and movements, could also be different. In the fourth part of this work, is a geopolitical approach to the new situation in the Balkans. In this approach, important factors are the enlargement of the EU the former Eastern countries, including NATO enlargement. This enlargement is changing the global balance, and balance as it had emerged after the Second World War, where intervention and influence of the USSR was important for the U.S. and its allies in the EU EU enlargement and the need to obtain an outlet to the Black Sea and Mediterranean Sea, up through the Balkans transport routes and communications important to the EU An important factor is also the presence of American bases in the region, "a breath" essentially from Russia and the Middle East. Also, a factor that can determine the developments reflected the transport of oil and gas from the Balkans, the EU needs continually increasing. The race of Russia and the U.S. over how to address these needs, it passes through the region. At the end of working out the consequences of the geopolitical approach of the region and the components that shape developments. I would like to specially thank them for their contribution: Boutoura Aikaterini and John Tsampouris for literature and technical assistance, Archimandrite Parthenios Machairioti for his valuable help in the literature and Dr. Myron Myridi to guide the way work. |
|---|