Γεωλογική και υδροχημική μελέτη σε ιστορικά καταγεγραμμένες ιαματικές πηγές εντός του νεογενούς της δυτικής Κρήτης

• Main Author: Καπακτση Σοφια
• Format: Text
• Language: Greek
• Published: Technical University of Crete 2019
• Subjects: permafrost
• Online Access: https://dx.doi.org/10.26233/heallink.tuc.83991; https://dias.library.tuc.gr/view/83991

Στην παρούσα διπλωματική εργασία γίνεται μια προσπάθεια συστηματικής αποτίμησης δεδομένων γεωλογικής και υδροχημικής έρευνας υδάτων πηγών, που φιλοξενούνται και εκφορτίζουν υδροφόρους που φιλοξενούνται εντός πετρωμάτων του Νεογενούς της Δυτικής Κρήτης, τα ύδατα των οποίων έχουν καταγραφεί ιστορικά ως θερμομεταλλικά/ιαματικά, σε μια συστηματική έρευνα που έγινε προπολεμικά και τα αποτελέσματά της δημοσιεύτηκαν το 1938. Για λόγους συσχετισμού του χημισμού τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τις αναλύσεις των υδάτων των πηγών στην Δ. Κρήτη συγκρίθηκαν με αποτελέσματα τριών ανάλογων πηγών εκτ ων οποίων μια βρίσκεται στον ν. Ρεθύμνης και δύο στον ν. Ηρακλείου. Στο Νομό Χανίων μελετήθηκαν τρεις πηγές που βρίσκονται στο χωριό Καρές (Πλατεία του χωριού, Γεροδρύς, Άγιοι Απόστολοι), η πηγή Βουριέρο στον οικισμό Ζυμβραγού, καθώς και δύο πηγές που βρίσκονται στο παραλιακό μέτωπό της επαρχίας Σφακίων και φέρουν τις ονομασίες πηγές Κυραλή και Sunrise. Στο νομό Ρεθύμνου μελετήθηκε η πηγή που βρίσκεται στο χωριό Καπεδιανά, ενώ στον νομό Ηρακλείου μελετήθηκαν οι πηγές Βουτουφού-Καβούσι και Βουτουφού-Σαρακίνα. Πέραν της μέτρησης φυσικοχημικών παραμέτρων που μετρήθηκαν in situ και της γεωχημικής ανάλυσης κύριων και ιχνοστοιχείων στην εργασία αυτήν χρησιμοποιήθηκαν και συγκρίθηκαν τα αποτελέσματα που προέκυψαν με όρια που έχουν τεθεί διαχρονικά από διάφορες οδηγίες διαφόρων οργανισμών και θεσμών (π.χ. της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, WHO κτλ), για τον καθορισμό π.χ. των ανώτατων τιμών συγκεντρώσεων συγκεκριμένων στοιχείων, ή/και των ενδείξεων για την επισήμανση των συστατικών των φυσικών μεταλλικών νερών κτλ. Από τα αποτελέσματα αυτών των αναλύσεων προέκυψε ότι θερμοκρασία των πηγών κυμαίνεται από 16.2 έως 27.9 oC, ανεξάρτητα από την περίοδο δειγματοληψίας (υγρή-ξηρή). Επιπλέον το pH των πηγών κυμαίνεται από όξινο έως βασικό με ελάχιστη τιμή 5.5 στη πηγή Καπεδιανά και μέγιστη στην πηγή Κυραλή με pH 8.3. Η σκληρότητα του νερού των πηγών κυμαίνεται από 4.5 - 37 mg/L CaCO3 συμπεραίνοντας πως το νερό των πηγών είναι μαλακό. Οι τιμές των διαλυμένων στερεών (TDS) κυμαίνονται από 130 έως 690 mg/L καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως οι πηγές δεν είναι μεταλλικές. Επίσης από τα αποτελέσματα προέκυψε ότι το νερό των πηγών με επιφύλαξη των τομών του οργανικού τους φορτίου (που δεν μετρήθηκε) αν και ξεπερνούν τα ανώτερα όρια σε ορισμένα κύρια στοιχεία όπως ασβέστιο, θειϊκά, μαγγάνιο, μπορεί να χαρακτηριστεί πόσιμο. Τα νερά των πηγών αυτών μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για άρδευση. Τέλος η έντονη διαφοροποίηση στο χημισμό τους δείχνει ότι εντός των πετρωμάτων του Νεογενούς, που σε γενικές γραμμές δεν θεωρούνται στην πλειοψηφία τους ούτε υδροπερατά αλλά ούτε και κατάλληλα την κατάλληλα για την υδροαποθηκευτηκότητά τους έχουν αναπτυχθεί μικροί υδροφορείς που τροφοδοτούν πηγές μικρών παροχών αλλά συνεχούς παροχής, που δεν έχουν επηρεαστεί από σχηματισμούς που προήλθαν από ακραίες γεωλογικές καταστάσεις όπως η λατεριτίωση στους υπερκείμενους σχηματισμούς του Νεογενούς, των (επίσης υπερκείμενων) παγετωδών αποθέσεων του Τεταρτογενούς, που δομούν την πλειονότητα των μεταλπικής ηλικίας σχηματισμών της Δυτικής Κρήτης αλλά μόνο από τους εβαπορίτες του συμβάντος του Μεσσηνίου. : In this diploma thesis is performed a systematical evaluation of geological and hydrochemical data of water samples collected from springs that are hosted and discharged within the Neogene formations of western Crete. These springs have been historically recorded as thermometallic in a systematical study that was published in 1938. More analytically, there were collected samples from six springs from Chania Perfecture. Three springs from Kares village (namely Plateia, Gero Drys and Ag. Apostoloi), one from Zymvragou village (namely, Vouriero) and two springs from the wavefront of Sfakia village area (namely Kyrali and sunrise). The hydrochemical data from these spring waters were compared to analogous data from spring water samples that were collected from Rethymno Perfecture (namely Kapediana spring) and Heraklion Perfecture (namely, Voutoufou Kavousi and Voutoufou Sarakina). More over the physicochemical characteristics were compared to the limits set by EU, WHO etc for drinking water standards. It was concluded that the temperature of the water varies from 16.2oC to 27.9oC, during the dry and the wet periods with small fluctuations. The pH of the waters varies from 5.5 (Kapediana) to 8.3 (Kyrali), hardness varies from 4.5-37 mg/L CaCO3 which means that all waters are soft and TDS varies from 130-690 mg/L. Although the samples were not measured for organic pollutants and some elements, including calcium, sulfates and manganese exceed the limits they can be considered as drinkable in terms of their mineral content. The differences in the chemical content of the samples, imply that within the Neogene formations have been developed small aquifers that supply with water these springs with a low but constant flow. The waters seems that are not affected from rocks which were formatted under extreme conditions including lateritization of the overlying Neogene formations and the permafrost depositions of the Quartenary (also overlying) which form most of the meta-alpine rocks of western Crete but are affected mainly from the Messinian evaporates.