Linguistic analysis Sami Frashëri’s work “taaşşuk-i̇ tal’at ve fi̇tnat”

• Main Author: Cafce, Zakiye
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Albanian; English
• Published: Albanian Institute of Islamic Thought and Civilization 2024
• Subjects: literature; novel; Sami frasheri; linguistic analysis; letërsi; roman; Sami Frashëri; analizë gjuhësore; Dy; sami
• Online Access: https://albanica.al/univers/article/view/3912

The novel illustrates the local dialect as well. For as much as we are aware, the work has not been extensively dealt with in the linguistic aspect, therefore we have chosen this subject as the object of our study. Linguistic analysis of the work of this author, who has contributed greatly to the development of Turkish language, was made based on the rules of today’s Turkish language, but also taking into account the time of writing (1872), is made in three grammatical levels: lexicology, morphology and syntax. There are two types of sentences in the Turkish used by Sami: Turkish traditional type and the Indo-European one, where it is displayed the influence of the Albanian language, frequent use of constructed sentences with relative pronoun ki is also a sign of the impact of the Albanian language, mother tongue. Sami Frashëri, with his simple language, brought in the Turkish literature a new literary genre (novel) and many linguistic innovations, such as Indo-Europian type of sentence, which will was to become an integral part of creations by the new generation. Vepra e parë e Sami Frashërit[1] “Taaşşuk-i Tal’at ve Fitnat” (Dashuria e Talatit me Fitnetin)[2] njëherësh është romani i parë në letërsinë turke. Samiu këtë vepër e shkroi kur i kishte 21 vjet. Për herë të parë është botuar më 1872 në gjuhën turke-osmane. Fillimisht u botua në tri pjesë dhe lajmin për daljen e pjesës së parë e kishte dhënë gazeta “Basiret” e datës 18 nëntor 1872. Po e njëjta gazetë, më vonë lajmëron edhe për daljen e pjesës së dytë dhe të tretë. Romani zgjoi interesim ndër intelektualët turq, prandaj u ribotua edhe dy herë në Turqi, më 1964 dhe më 1979, tani i transkriptuar me shkrimin latin nga dr. Sedit Yükseli. Qëllimi i këtij artikulli është analiza e kësaj vepre nga aspekti gjuhësor, për tri arsye: 1. Vepra është shkruar para njëqind e tridhjetepesë vitesh; 2. Autori i veprës ka shqipen – gjuhën shqipe gjuhë amtare, e cila dallohet në shumë pika nga gjuha turke; dhe 3. Vepra nuk është trajtuar gjerësisht nga aspekti gjuhësor.