| Summary: | In this essay the author traces back the conception of the idea of a common Albanian literary language. On this occasion the analysis contemplates the cultivation of the Albanian language at different stages of its writing history since the beginning of writing in Albanian until the Renaissance period, when conditions were created for the need of a common language for all Albanians as a main motive for national awakening. This is done in connection with the circumstances of political and social history of each period and based on the cultural-literary areals of Albanian (after Çabej’s classification of Albanian literature). The author concludes that for the first time the explicit idea of a common literary language was suggested by the Italo-Albanian intellectuals Demetrio Camarda (1864, 1866) and Girolamo de Rada (1847, 1870), then by the Albanian Renaissance activists Zef Jubani (1871, 1877) and Sami Frashëri (1899). Additionally, this essay considers the status of the Albanian language in its preliterary period at the time of the first Albanian state formations, such as the Principality of Arbanon (1190-1255), where the official and cultural languages were Greek and Latin; however, some indirect data are reported here on the use of local language in religious teaching, based on a document of Pope Innocent III. Për të arritur te fillimet e shkrimit shqip, në shekullin XVI, gjuha shqipe ka kaluar përmes ndikimeve kulturore të ndryshme, sipas pushteteve që qeverisnin në territoret shqipfolëse. Këto ndikime, të shprehura përmes gjuhëve zyrtare dhe kulturore që përdoreshin në trojet shqiptare, nuk mund të mos kenë lënë gjurmë në zhvillimin e shqipes së folur, në rrugën e saj drejt aftësimit për t’u bërë gjuhë e shkruar. Prandaj, në pjesën e parë të këtij artikulli, do të hedhim një vështrim mbi gjuhën apo gjuhët zyrtare që përdoreshin në trojet shqiptare para kësaj periudhe, duke u përpjekur të zbulojmë edhe ndonjë të dhënë të tërthortë për përdorimin e gjuhës shqipe si gjuhë e folur.
|
|---|