Yakut ve Yukagirlerin Geleneksel Dünya Görüşünde Salgın Hastalıklarla ilgili Anlatı, İnanış ve Uygulamalar

• Main Author: Polat, İrfan
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Turkish
• Published: 2020
• Subjects: Yakut; Yakuts; Siberia
• Online Access: https://avesis.yyu.edu.tr/publication/details/1ee76540-586c-423c-bd5d-2171f6f035a0/oai

XVII. yüzyıldan XIX. yüzyıla kadar her alanı ve coğrafyayı çiçek hastalığı, Sibirya’da yaşayan çeşitli topluluklar üzerinde ve birçok üretim alanında etkisini göstermiştir. Yerli halkların nüfusunu ciddi oranda etkileyen hastalık, bu suretle de gündelik yaşamın bir parçası olarak Şamanizm’de de etkisi göstermiş ve yeniden üretim sürecinde panteondaki yerini almıştır. Bu hususlardan etkilenen topluluklardan biri de, Sibirya’nın en eski sakinlerinden Yakutlar ve Yukagirler olmuştur. Sibirya’da yaşayan ve Şamanizm’i geçmişten günümüze yaşayan diğer topluluklar gibi, Yakut ve Yukagirler de hastalıklara orta dünyada yaşayan belirli ruhların (olağanüstü varlıkların) sebep olduğunu düşünürler. Söz konusu varlıkların insanın iç organlarını yahut ruhunu (kut-ayibii) yemesiyle ortaya çıkan hastalıklar, beraberinde çeşitli anlatı, inanış ve uygulamaları da getirmiştir. Bu çalışmanın amacı, bilinen ortaya çıkışıyla XVII. yüzyıldan görülen çiçek hastalığı ve diğer salgınların Yakut ve Yukagirlerin dünya görüşleri üzerindeki yansımalarını ve sözü edilen tarihten itibaren meydana gelen mitik tasavvurdaki değişimlerin sebeplerini ortaya koymaktır. Bununla beraber çiçek hastalığıyla ilgili henüz yayınlanmamış metinler de bilim dünyasına sunulmuş olacaktır. Smallpox, which is influenced between XVIIth to XIXth century in every field and geography, shows effectness on peoples of Siberia in many production areas. The disease, seriously affecting the population, became a part of reproduction process of pantheon and Shamanism which is an important component of daily life. Two of the communities affected by these issues are the oldest residents of Siberia: Yakuts and Yukaghirs. Like any other Siberian peoples, Yakuts and Yukaghirs also belive that extraordinay beings are the reason of the diseases which infect people by eating their soul or internal organs. For this reason, there is an enormous system of folk narratives, beliefs and practices about the diseases. This study aims to handle the effects of smallpox and other pandemics ...