“Go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas Deanus ja Ohcejogas 2000-logu álggus
This sociolinguistic dissertation examines the ethno-linguistic vitality of North Sámi in the two neighbouring municipalities of Deatnu/Tana in Norway and Ohcejohka/Utsjoki in Finland. The Sámi language revitalization manifested itself differently in different areas. My research focuses on how these...
Main Author: | |
---|---|
Format: | Doctoral or Postdoctoral Thesis |
Language: | Sami languages |
Published: |
UiT Norges arktiske universitet
2013
|
Subjects: | |
Online Access: | https://hdl.handle.net/10037/5593 |
id |
ftunivtroemsoe:oai:munin.uit.no:10037/5593 |
---|---|
record_format |
openpolar |
institution |
Open Polar |
collection |
University of Tromsø: Munin Open Research Archive |
op_collection_id |
ftunivtroemsoe |
language |
Sami languages |
topic |
VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Samisk språk: 031 VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Sami language: 031 VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Finsk-ugriske språk: 030 VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Finno-Ugric languages: 030 DOKTOR-001 |
spellingShingle |
VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Samisk språk: 031 VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Sami language: 031 VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Finsk-ugriske språk: 030 VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Finno-Ugric languages: 030 DOKTOR-001 Rasmussen, Torkel “Go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas Deanus ja Ohcejogas 2000-logu álggus |
topic_facet |
VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Samisk språk: 031 VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Sami language: 031 VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Finsk-ugriske språk: 030 VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Finno-Ugric languages: 030 DOKTOR-001 |
description |
This sociolinguistic dissertation examines the ethno-linguistic vitality of North Sámi in the two neighbouring municipalities of Deatnu/Tana in Norway and Ohcejohka/Utsjoki in Finland. The Sámi language revitalization manifested itself differently in different areas. My research focuses on how these differences influenced local level revitalization processes. Specifically the research solicited information on the linguistic history and language skills as well as actual language use of my informants: children and youth age 10-16 years in the primary schools and upper secondary schools in Deatnu and Ohcejohka. I interviewed also parents about how they evaluate the vitality of Sámi language and the role of the new Sámi policy in their home community. One result is that a language shift among Sámi people has nearly stopped because most of the Sámi speakers speak now Sámi to their children. In fact one can argue there is a reverse language shift occurring too. Although formal education in Sámi language is important so are larger extended linguistic networks. For the parents that have raised their children as Sámi speakers, kindergarten, extended family and friends are the most important supporters for the language learning of the children. The parents in Deatnu municipality consider the school to play a significant role in the promotion of Sámi language. In Ohcejohka most of the parents consider the school as an obstacle for the children’s socialisation as Sámi speakers. My data shows that the ways of organisation Sámi language education influences clearly the use of Sámi language among children. The children on the Finnish side use Sámi language considerably less than the children on the Norwegian side. In conclusion I argue there is a need for changes both on the macro and meso levels in order to enhance revitalization of Sámi language in the researched area. Dán giellasosiologalaš dutkamušas guorahalan davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guovtti gránnjágielddas; Deanus Norgga bealde ja Ohcejogas Suoma bealde. Erenoamáš fuopmášumi bijan dasa, mo mákrodási nuppástusat váikkuhit mikrodási sámegiela geavaheapmái sámegiela ealáskahttináigodagas mii álggii 1990-logu álggus. Lean gažadanskoviin guorahallan 10–16-jahkásaččaid giellamáhtu, giellageavaheami, gielalaš historjjá, gielalaš doaladumiid ja etnihkalaš etnisitehta. Oktiibuot 193 oahppi dahjege 71 proseantta gielddaid skuvllaid oahppiin oassálastet dán veahkadatguorahallamii. 12 bearraša leat fas fárus kvalitatiiva dutkanjearahallamiin. Das guorahalan váhnemiid sámegiela oččodeami, sámegiela lingvisttalaš oktavuođaid individuála fierpmádagaid ja dáid fierpmádagaid rolla sámegiela sirdáseames mánáide. Guovddáš gažaldat lea maid, mo váhnemat árvvoštallet sámegiela ceavzinnávccaid ja mo sin mielas ođđa sámepolitihkka lea čađahuvvon ruovttugielddas. Dutkamušas boahtá ovdan ahte giellamolsun lea measta bisánan dan láhkai, ahte eanaš sámegielat váhnemat sámástit mánáideasetguin. Váhnemat geat ieža eai sámás, vásihit ahte mánáidgárddit ja skuvllat eai nagat oahpahit sámegiela sin mánáide. Váhnemat geat leat nagadan bajásgeassit mánáid sámegielagin, atnet fas mánáidgárddiid, fulkkiid ja ustibiid nana doarjjan mánáid sámegiela oččodeames. Skuvllaid rollas mánáid sámegiela oččodeames lea gielddaidgaskasaš erohus. Deanu gieldda váhnemat atnet skuvlla dehálaš sámegiela doarjjan. Ohcejoga gieldda váhnemat fas atnet skuvlla hehttehussan mánáid sosialiseremis sámegielagin. Dán dutkamuša analiissas boahtá ovdan ahte hehttehusat, maid váhnemat vásihit, bohtet sihke mákrodásis ja mesodásis. Dáro- ja suomagielat sámemánáin ii leat mákrodási láhkavuogádagas vuoigatvuohta oahppat sámegiela beaktilis oahpahusmálle mielde dego giellabesiin ja vuođđoskuvlla giellalávgunluohkáin. Gielddat eai lágit oahpahusa daid mánáide beaktilis oahpahusmálle mielde. Deanu gielda lea válljen lágidit sámegielat oahpahusa sierra sámegielat skuvllain. Ohcejoga gielda lea válljen lágidit sámegielat oahpahusa sámegielat luohkáin suomagielat skuvllain. Dát válljemat váikkuhit čielgasit mánáid ja nuoraid giellaválljemii ja joatkagis gielddaid válljemat váikkuhit dáid mánáid sámegiela máhttui. Vai sámegiela ealáskahttin lihkostuvašii buorebut dutkanguovllus, de dárbbašuvvojit nuppástusat sihke mákro- ja mesodásis. |
format |
Doctoral or Postdoctoral Thesis |
author |
Rasmussen, Torkel |
author_facet |
Rasmussen, Torkel |
author_sort |
Rasmussen, Torkel |
title |
“Go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas Deanus ja Ohcejogas 2000-logu álggus |
title_short |
“Go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas Deanus ja Ohcejogas 2000-logu álggus |
title_full |
“Go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas Deanus ja Ohcejogas 2000-logu álggus |
title_fullStr |
“Go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas Deanus ja Ohcejogas 2000-logu álggus |
title_full_unstemmed |
“Go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas Deanus ja Ohcejogas 2000-logu álggus |
title_sort |
“go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas deanus ja ohcejogas 2000-logu álggus |
publisher |
UiT Norges arktiske universitet |
publishDate |
2013 |
url |
https://hdl.handle.net/10037/5593 |
long_lat |
ENVELOPE(28.350,28.350,70.827,70.827) ENVELOPE(25.464,25.464,70.325,70.325) |
geographic |
Dego Gielda Norway |
geographic_facet |
Dego Gielda Norway |
genre |
North Sámi Sámegiela sami Sámi Sámi samisk Utsjoki |
genre_facet |
North Sámi Sámegiela sami Sámi Sámi samisk Utsjoki |
op_relation |
https://hdl.handle.net/10037/5593 URN:NBN:no-uit_munin_5292 |
op_rights |
openAccess Copyright 2013 The Author(s) |
_version_ |
1766140939757158400 |
spelling |
ftunivtroemsoe:oai:munin.uit.no:10037/5593 2023-05-15T17:40:07+02:00 “Go ealáska, de lea váttis dápmat” : davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guorahallan guovtti gránnjágielddas Deanus ja Ohcejogas 2000-logu álggus Rasmussen, Torkel 2013-12-13 https://hdl.handle.net/10037/5593 smi smi UiT Norges arktiske universitet UiT The Arctic University of Norway https://hdl.handle.net/10037/5593 URN:NBN:no-uit_munin_5292 openAccess Copyright 2013 The Author(s) VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Samisk språk: 031 VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Sami language: 031 VDP::Humaniora: 000::Språkvitenskapelige fag: 010::Finsk-ugriske språk: 030 VDP::Humanities: 000::Linguistics: 010::Finno-Ugric languages: 030 DOKTOR-001 Doctoral thesis Doktorgradsavhandling 2013 ftunivtroemsoe 2021-06-25T17:53:42Z This sociolinguistic dissertation examines the ethno-linguistic vitality of North Sámi in the two neighbouring municipalities of Deatnu/Tana in Norway and Ohcejohka/Utsjoki in Finland. The Sámi language revitalization manifested itself differently in different areas. My research focuses on how these differences influenced local level revitalization processes. Specifically the research solicited information on the linguistic history and language skills as well as actual language use of my informants: children and youth age 10-16 years in the primary schools and upper secondary schools in Deatnu and Ohcejohka. I interviewed also parents about how they evaluate the vitality of Sámi language and the role of the new Sámi policy in their home community. One result is that a language shift among Sámi people has nearly stopped because most of the Sámi speakers speak now Sámi to their children. In fact one can argue there is a reverse language shift occurring too. Although formal education in Sámi language is important so are larger extended linguistic networks. For the parents that have raised their children as Sámi speakers, kindergarten, extended family and friends are the most important supporters for the language learning of the children. The parents in Deatnu municipality consider the school to play a significant role in the promotion of Sámi language. In Ohcejohka most of the parents consider the school as an obstacle for the children’s socialisation as Sámi speakers. My data shows that the ways of organisation Sámi language education influences clearly the use of Sámi language among children. The children on the Finnish side use Sámi language considerably less than the children on the Norwegian side. In conclusion I argue there is a need for changes both on the macro and meso levels in order to enhance revitalization of Sámi language in the researched area. Dán giellasosiologalaš dutkamušas guorahalan davvisámegiela etnolingvisttalaš ceavzinnávccaid guovtti gránnjágielddas; Deanus Norgga bealde ja Ohcejogas Suoma bealde. Erenoamáš fuopmášumi bijan dasa, mo mákrodási nuppástusat váikkuhit mikrodási sámegiela geavaheapmái sámegiela ealáskahttináigodagas mii álggii 1990-logu álggus. Lean gažadanskoviin guorahallan 10–16-jahkásaččaid giellamáhtu, giellageavaheami, gielalaš historjjá, gielalaš doaladumiid ja etnihkalaš etnisitehta. Oktiibuot 193 oahppi dahjege 71 proseantta gielddaid skuvllaid oahppiin oassálastet dán veahkadatguorahallamii. 12 bearraša leat fas fárus kvalitatiiva dutkanjearahallamiin. Das guorahalan váhnemiid sámegiela oččodeami, sámegiela lingvisttalaš oktavuođaid individuála fierpmádagaid ja dáid fierpmádagaid rolla sámegiela sirdáseames mánáide. Guovddáš gažaldat lea maid, mo váhnemat árvvoštallet sámegiela ceavzinnávccaid ja mo sin mielas ođđa sámepolitihkka lea čađahuvvon ruovttugielddas. Dutkamušas boahtá ovdan ahte giellamolsun lea measta bisánan dan láhkai, ahte eanaš sámegielat váhnemat sámástit mánáideasetguin. Váhnemat geat ieža eai sámás, vásihit ahte mánáidgárddit ja skuvllat eai nagat oahpahit sámegiela sin mánáide. Váhnemat geat leat nagadan bajásgeassit mánáid sámegielagin, atnet fas mánáidgárddiid, fulkkiid ja ustibiid nana doarjjan mánáid sámegiela oččodeames. Skuvllaid rollas mánáid sámegiela oččodeames lea gielddaidgaskasaš erohus. Deanu gieldda váhnemat atnet skuvlla dehálaš sámegiela doarjjan. Ohcejoga gieldda váhnemat fas atnet skuvlla hehttehussan mánáid sosialiseremis sámegielagin. Dán dutkamuša analiissas boahtá ovdan ahte hehttehusat, maid váhnemat vásihit, bohtet sihke mákrodásis ja mesodásis. Dáro- ja suomagielat sámemánáin ii leat mákrodási láhkavuogádagas vuoigatvuohta oahppat sámegiela beaktilis oahpahusmálle mielde dego giellabesiin ja vuođđoskuvlla giellalávgunluohkáin. Gielddat eai lágit oahpahusa daid mánáide beaktilis oahpahusmálle mielde. Deanu gielda lea válljen lágidit sámegielat oahpahusa sierra sámegielat skuvllain. Ohcejoga gielda lea válljen lágidit sámegielat oahpahusa sámegielat luohkáin suomagielat skuvllain. Dát válljemat váikkuhit čielgasit mánáid ja nuoraid giellaválljemii ja joatkagis gielddaid válljemat váikkuhit dáid mánáid sámegiela máhttui. Vai sámegiela ealáskahttin lihkostuvašii buorebut dutkanguovllus, de dárbbašuvvojit nuppástusat sihke mákro- ja mesodásis. Doctoral or Postdoctoral Thesis North Sámi Sámegiela sami Sámi Sámi samisk Utsjoki University of Tromsø: Munin Open Research Archive Dego ENVELOPE(28.350,28.350,70.827,70.827) Gielda ENVELOPE(25.464,25.464,70.325,70.325) Norway |