The Naturalist/reductionist fallacy

Celem artykułu jest przyjrzenie się neodarwinistycznej teorii literatury, ze szczególnym uwzględnieniem roli sztuki w ujęciu psychologii ewolucyjnej. Według literaturoznawców darwinistów, funkcjonowanie literatury na poziomie zarówno form i konkretnych treści w niej zawartych, jak i jej znaczenie dl...

Full description

Bibliographic Details
Main Author: Stopel, Bartosz
Format: Book Part
Language:English
Published: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2014
Subjects:
Online Access:https://hdl.handle.net/20.500.12128/3999
id ftunivsilesia:oai:rebus.us.edu.pl:20.500.12128/3999
record_format openpolar
spelling ftunivsilesia:oai:rebus.us.edu.pl:20.500.12128/3999 2023-05-15T18:12:47+02:00 The Naturalist/reductionist fallacy Stopel, Bartosz 2014 https://hdl.handle.net/20.500.12128/3999 en eng Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego J. Mydla, A.Wilczek, T. Gnat (red.), "Nature(s): environments we live by in literary and cultural discourses" (S. 214-226). Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 9788322622568 9788380120259 http://hdl.handle.net/20.500.12128/3999 Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/ CC-BY-NC-ND neodarwinistyczna teoria literatury literaturoznawcy darwiniści info:eu-repo/semantics/bookPart 2014 ftunivsilesia https://doi.org/20.500.12128/3999 2022-12-31T20:11:10Z Celem artykułu jest przyjrzenie się neodarwinistycznej teorii literatury, ze szczególnym uwzględnieniem roli sztuki w ujęciu psychologii ewolucyjnej. Według literaturoznawców darwinistów, funkcjonowanie literatury na poziomie zarówno form i konkretnych treści w niej zawartych, jak i jej znaczenie dla człowieka można wyjaśnić jedynie dzięki umiejscowieniu jej w teoretycznych ramach psychologii ewolucyjnej. Zabieg ten, zgodnie z poglądami darwinistów, ma wykazać, że z jednej strony sztuka od zawsze komunikuje człowiekowi treści związane z biologicznie rozumianym przetrwaniem i reprodukcją, a z drugiej strony sama służy jako narzędzie adaptacyjne, dzięki któremu homo sapiens jest w stanie z większą, ewolucyjnie rozumianą, korzyścią odnieść się do swojego środowiska. Nieodłącznym elementem neodarwinistycznej teorii jest jej atak na poststrukturalny paradygmat badawczy, który rozumiany jest jako próba zredukowania pojęcia literatury do bezkontekstowego i nieokreślonego tworu językowego, który nie uwzględnia tego, że sztuka tworzona jest przez i dla ewolucyjnie ukonstytuowanych organizmów żywych, a zatem zainteresowanie jej różnymi formami, jakie wykazują wszelkie kultury i epoki, nie może zostać zignorowane w ewolucyjnej refleksji nad człowiekiem. Posiłkując się pracami współczesnych teoretyków estetyki analitycznej, autor usiłuje wykazać, że literaturoznawcy darwiniści, jak i wielu teoretyków literatury przed nimi, sami padają ofiarą uproszczonego redukcjonizmu. Literatura jako zjawisko o charakterze instytucjonalnym, tj. zależnym w swoim istnieniu od szeregu konwencjonalnych ustaleń dotyczących zasad jej tworzenia, warunków jej odbioru (interpretacji, ewaluacji), nie może zostać zredukowana do zjawisk psychologicznych czy biologicznych, ponieważ samo pojęcie literatury istnieje wyłącznie w ramach wspomnianych kategorii instytucjonalnych. Pominięcie instytucjonalnego charakteru literatury sprawia, że teoria darwinistyczna nie jest w stanie dokonać rozróżnienia między literaturą, jako formą sztuki, a innymi ... Book Part sami The Repository of the University of Silesia (RE-BUŚ) Roli ENVELOPE(18.857,18.857,69.117,69.117)
institution Open Polar
collection The Repository of the University of Silesia (RE-BUŚ)
op_collection_id ftunivsilesia
language English
topic neodarwinistyczna teoria literatury
literaturoznawcy darwiniści
spellingShingle neodarwinistyczna teoria literatury
literaturoznawcy darwiniści
Stopel, Bartosz
The Naturalist/reductionist fallacy
topic_facet neodarwinistyczna teoria literatury
literaturoznawcy darwiniści
description Celem artykułu jest przyjrzenie się neodarwinistycznej teorii literatury, ze szczególnym uwzględnieniem roli sztuki w ujęciu psychologii ewolucyjnej. Według literaturoznawców darwinistów, funkcjonowanie literatury na poziomie zarówno form i konkretnych treści w niej zawartych, jak i jej znaczenie dla człowieka można wyjaśnić jedynie dzięki umiejscowieniu jej w teoretycznych ramach psychologii ewolucyjnej. Zabieg ten, zgodnie z poglądami darwinistów, ma wykazać, że z jednej strony sztuka od zawsze komunikuje człowiekowi treści związane z biologicznie rozumianym przetrwaniem i reprodukcją, a z drugiej strony sama służy jako narzędzie adaptacyjne, dzięki któremu homo sapiens jest w stanie z większą, ewolucyjnie rozumianą, korzyścią odnieść się do swojego środowiska. Nieodłącznym elementem neodarwinistycznej teorii jest jej atak na poststrukturalny paradygmat badawczy, który rozumiany jest jako próba zredukowania pojęcia literatury do bezkontekstowego i nieokreślonego tworu językowego, który nie uwzględnia tego, że sztuka tworzona jest przez i dla ewolucyjnie ukonstytuowanych organizmów żywych, a zatem zainteresowanie jej różnymi formami, jakie wykazują wszelkie kultury i epoki, nie może zostać zignorowane w ewolucyjnej refleksji nad człowiekiem. Posiłkując się pracami współczesnych teoretyków estetyki analitycznej, autor usiłuje wykazać, że literaturoznawcy darwiniści, jak i wielu teoretyków literatury przed nimi, sami padają ofiarą uproszczonego redukcjonizmu. Literatura jako zjawisko o charakterze instytucjonalnym, tj. zależnym w swoim istnieniu od szeregu konwencjonalnych ustaleń dotyczących zasad jej tworzenia, warunków jej odbioru (interpretacji, ewaluacji), nie może zostać zredukowana do zjawisk psychologicznych czy biologicznych, ponieważ samo pojęcie literatury istnieje wyłącznie w ramach wspomnianych kategorii instytucjonalnych. Pominięcie instytucjonalnego charakteru literatury sprawia, że teoria darwinistyczna nie jest w stanie dokonać rozróżnienia między literaturą, jako formą sztuki, a innymi ...
format Book Part
author Stopel, Bartosz
author_facet Stopel, Bartosz
author_sort Stopel, Bartosz
title The Naturalist/reductionist fallacy
title_short The Naturalist/reductionist fallacy
title_full The Naturalist/reductionist fallacy
title_fullStr The Naturalist/reductionist fallacy
title_full_unstemmed The Naturalist/reductionist fallacy
title_sort naturalist/reductionist fallacy
publisher Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
publishDate 2014
url https://hdl.handle.net/20.500.12128/3999
long_lat ENVELOPE(18.857,18.857,69.117,69.117)
geographic Roli
geographic_facet Roli
genre sami
genre_facet sami
op_relation J. Mydla, A.Wilczek, T. Gnat (red.), "Nature(s): environments we live by in literary and cultural discourses" (S. 214-226). Katowice : Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
9788322622568
9788380120259
http://hdl.handle.net/20.500.12128/3999
op_rights Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska
http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/pl/
op_rightsnorm CC-BY-NC-ND
op_doi https://doi.org/20.500.12128/3999
_version_ 1766185272801755136