Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji
Od przełomu wieków coraz głośniejszym echem wybrzmiewają wysuwane przez Saamów żądania dotyczące zwrotu zagrabionych dóbr kulturowych przechowywanych w muzeach i placówkach naukowych Szwecji. Ważną ich częścią są szczątki Saamów zbierane przez dekady przez archeologów i antropologów fizycznych. Arty...
Published in: | UR Journal of Humanities and Social Sciences |
---|---|
Main Author: | |
Format: | Article in Journal/Newspaper |
Language: | Polish |
Published: |
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
2019
|
Subjects: | |
Online Access: | http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/5475 https://doi.org/10.15584/johass.2019.4.5 |
id |
ftunivrzeszow:oai:repozytorium.ur.edu.pl:item/5475 |
---|---|
record_format |
openpolar |
spelling |
ftunivrzeszow:oai:repozytorium.ur.edu.pl:item/5475 2023-08-20T04:09:33+02:00 Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji Bonusiak, Grzegorz 2019 application/pdf http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/5475 https://doi.org/10.15584/johass.2019.4.5 pol pol Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 4(13)/2019, s. 84–99 doi:10.15584/johass.2019.4.5 2543-8379 http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/5475 Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ Szwecja konflikt Saamowie szczątki ludzkie ludy rdzenne emancypacja ludów rdzennych równouprawnienie Sweden conflict Sami human remains indigenous peoples emancipation of indigenous peoples equality article 2019 ftunivrzeszow https://doi.org/10.15584/johass.2019.4.5 2023-07-28T08:52:29Z Od przełomu wieków coraz głośniejszym echem wybrzmiewają wysuwane przez Saamów żądania dotyczące zwrotu zagrabionych dóbr kulturowych przechowywanych w muzeach i placówkach naukowych Szwecji. Ważną ich częścią są szczątki Saamów zbierane przez dekady przez archeologów i antropologów fizycznych. Artykuł przedstawia konflikt, jaki rozgorzał pomiędzy naukowcami a przedstawicielami rdzennej społeczności, skupiając się na jego podłożu, przebiegu oraz argumentach wysuwanych przez obie strony. Wskazuje i podkreśla wiele istotnych aspektów omawianego sporu. Po pierwsze wzmiankuje, że zbiory powstawały z pogwałceniem praw i opinii rdzennej społeczności, na skutek niszczenia miejsc pochówków oraz w wyniku działania naukowców podejmujących badania bez uwzględnienia woli Saamów. Po drugie podnosi, że znacząca część szczątków zebrana została przez antropologów fizycznych i posłużyła do budowania teorii rasowych, w tym do wskazywania na podrzędność Saamów jako przynależnych do rasy żółtej. Po trzecie podkreśla, że żądania rdzennych społeczności pobudzane były przez proces ich emancypacji i postrzegane jako jego część. Po czwarte sygnalizuje, że na przebiegu konfliktów zaważył brak systemowego (ustawowego) uregulowania sposobów i miejsc przechowywania szczątków oraz mechanizmów ich zwrotu i ponownego pochówku. Doprowadziło to do sytuacji, w której każdy zbiór szczątków od nowa uruchamia te same konflikty i prowokuje do wymiany wciąż tych samych argumentów. Since the turn of the century, the Sami demands for the return of looted cultural goods stored in Sweden's museums and research facilities have become louder and louder. An important part of them are the remains of the Sami collected for decades by archaeologists and physical anthropologists. The article presents the conflict that has occurred between scientists and representatives of the indigenous community, focusing on its background, course and arguments. The paper indicates and highlights a number of elements that are particularly important in this dispute. First, ... Article in Journal/Newspaper sami sami University of Rzeszów (UR): Repository UR Journal of Humanities and Social Sciences 13 4 84 99 |
institution |
Open Polar |
collection |
University of Rzeszów (UR): Repository |
op_collection_id |
ftunivrzeszow |
language |
Polish |
topic |
Szwecja konflikt Saamowie szczątki ludzkie ludy rdzenne emancypacja ludów rdzennych równouprawnienie Sweden conflict Sami human remains indigenous peoples emancipation of indigenous peoples equality |
spellingShingle |
Szwecja konflikt Saamowie szczątki ludzkie ludy rdzenne emancypacja ludów rdzennych równouprawnienie Sweden conflict Sami human remains indigenous peoples emancipation of indigenous peoples equality Bonusiak, Grzegorz Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji |
topic_facet |
Szwecja konflikt Saamowie szczątki ludzkie ludy rdzenne emancypacja ludów rdzennych równouprawnienie Sweden conflict Sami human remains indigenous peoples emancipation of indigenous peoples equality |
description |
Od przełomu wieków coraz głośniejszym echem wybrzmiewają wysuwane przez Saamów żądania dotyczące zwrotu zagrabionych dóbr kulturowych przechowywanych w muzeach i placówkach naukowych Szwecji. Ważną ich częścią są szczątki Saamów zbierane przez dekady przez archeologów i antropologów fizycznych. Artykuł przedstawia konflikt, jaki rozgorzał pomiędzy naukowcami a przedstawicielami rdzennej społeczności, skupiając się na jego podłożu, przebiegu oraz argumentach wysuwanych przez obie strony. Wskazuje i podkreśla wiele istotnych aspektów omawianego sporu. Po pierwsze wzmiankuje, że zbiory powstawały z pogwałceniem praw i opinii rdzennej społeczności, na skutek niszczenia miejsc pochówków oraz w wyniku działania naukowców podejmujących badania bez uwzględnienia woli Saamów. Po drugie podnosi, że znacząca część szczątków zebrana została przez antropologów fizycznych i posłużyła do budowania teorii rasowych, w tym do wskazywania na podrzędność Saamów jako przynależnych do rasy żółtej. Po trzecie podkreśla, że żądania rdzennych społeczności pobudzane były przez proces ich emancypacji i postrzegane jako jego część. Po czwarte sygnalizuje, że na przebiegu konfliktów zaważył brak systemowego (ustawowego) uregulowania sposobów i miejsc przechowywania szczątków oraz mechanizmów ich zwrotu i ponownego pochówku. Doprowadziło to do sytuacji, w której każdy zbiór szczątków od nowa uruchamia te same konflikty i prowokuje do wymiany wciąż tych samych argumentów. Since the turn of the century, the Sami demands for the return of looted cultural goods stored in Sweden's museums and research facilities have become louder and louder. An important part of them are the remains of the Sami collected for decades by archaeologists and physical anthropologists. The article presents the conflict that has occurred between scientists and representatives of the indigenous community, focusing on its background, course and arguments. The paper indicates and highlights a number of elements that are particularly important in this dispute. First, ... |
format |
Article in Journal/Newspaper |
author |
Bonusiak, Grzegorz |
author_facet |
Bonusiak, Grzegorz |
author_sort |
Bonusiak, Grzegorz |
title |
Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji |
title_short |
Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji |
title_full |
Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji |
title_fullStr |
Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji |
title_full_unstemmed |
Między nauką a szacunkiem dla zmarłych. Konflikt o szczątki Saamów w Szwecji |
title_sort |
między nauką a szacunkiem dla zmarłych. konflikt o szczątki saamów w szwecji |
publisher |
Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego |
publishDate |
2019 |
url |
http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/5475 https://doi.org/10.15584/johass.2019.4.5 |
genre |
sami sami |
genre_facet |
sami sami |
op_relation |
UR Journal of Humanities and Social Sciences nr 4(13)/2019, s. 84–99 doi:10.15584/johass.2019.4.5 2543-8379 http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/5475 |
op_rights |
Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 Międzynarodowe http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ |
op_doi |
https://doi.org/10.15584/johass.2019.4.5 |
container_title |
UR Journal of Humanities and Social Sciences |
container_volume |
13 |
container_issue |
4 |
container_start_page |
84 |
op_container_end_page |
99 |
_version_ |
1774722601086615552 |