“Hver er sterkastr?” Sports and Games of the Northmen in the Middle Ages. Roles, Rules and Aspects: A Study with Special Focus on Saga Age Iceland.

• Main Author: Gogosz, Remigiusz
• Format: Doctoral or Postdoctoral Thesis
• Language: English
• Published: 2016
• Subjects: Icelandic sagas; Middle Ages; Scandinavia; Vikings; Sagi islandzkie; średniowiecze; Skandynawia; wikingowie; Grach; Koni; Roli; Iceland
• Online Access: http://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/1595

Celem pracy jest przedstawienie aktywności fizycznej Skandynawów w okresie średniowiecza, ze szczególnym uwzględnieniem Islandii wieku sag. Potrzeba kompleksowego opracowania tego tematu została zignorowana – nie tylko zresztą przez historyków, ale także badaczy literatury i antropologów. Przez ponad sto lat nie doszło do większych badań koncentrujących się na tej tematyce, a poszczególne mniejsze prace nie wypełniają tej luki w zadowalającym stopniu, Íþróttir fornmanna – Björna Bjarnasona, jest zaś już przestarzała. Z tego względu w rozprawie podjęto próbę nowej, całościowej analizy problematyki sportów i gier, będących ważną częścią życia średniowiecznych Islandczyków, uwzględniającej aktualny stan badań. W dysertacji za podstawową bazę źródłową przyjęto średniowieczne sagi islandzkie. Wzmianki o sportach i grach, dotyczące wczesnośredniowiecznej Skandynawii, najczęściej występują w tekstach napisanych później, bowiem w XII–XV w. Taki stan rzeczy wymaga szczególnie ostrożnej analizy. Praca podzielona jest na 11 rozdziałów. Pierwsze dwa poświęcone są teorii i terminologii związanej z grami i sportami, a także źródłom oraz metodologii ich badania. Rozdział trzeci skupia się na roli miejsc, w których odbywały się gry i uprawiano sporty. Rozdział czwarty w całości poświęcony jest charakterystyce widowni zawodów sportowych opisanych w sagach islandzkich. Kolejne rozdziały to już analiza poszczególnych dyscyplin sportowych uprawianych przez średniowiecznych Islandczyków. Są to, kolejno, glíma, czyli zapasy, pływanie oraz knattleikr, tj. gra w piłkę przy użyciu kijów. W rozdziale ósmym omówiono gry rzadziej przedstawiane w źródłach: przeciąganie skóry i rzucanie skórami, łucznictwo, bieganie, wyścigi koni, demonstracje sił, a także narciarstwo i łyżwiarstwo oraz zawody pijackie. Rozdział dziewiąty poświęcony jest grom planszowym, rodzimej grze zwanej hnefatafl oraz napływowym szachom. Ostatnie dwa rozdziały dotyczą zwierząt, a dokładnie jednego ze sportów jakim były walki koni, oraz walk psów, w których obecność w ...