Historia historii syberyjskiego związku Anny Slepcowej i Wacława Sieroszewskiego

• Published in: Białostockie Studia Literaturoznawcze
• Main Author: Kopeć, Zbigniew
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Polish
• Published: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku 2021
• Subjects: Siberia; Yakutia; exiles; taboo; women; Wacław Sieroszewski; Alta; Hélène; Ida; Il’ina; Ivanova; Opyt; Polska; Roland; Russkie; Rus’; Sakha; Jakut*; Yakut
• Online Access: http://hdl.handle.net/11320/12583; https://doi.org/10.15290/bsl.2021.19.01

The paper discusses the means of presentation within the field of Polish studies of the relationship between Wacław Sieroszewski, a writer and ethnographer, one of the better known Polish exiles in Siberia, and a Yakut woman, Anna Sleptsova. The author contemplates why in the Polish studies their relationship has been omitted, marginalized or hyperbolized. This resulted from Sieroszewski’s own reticence and the cultural taboo, which prohibited exiles from entering into relationships with Russian women. Additionally, the paper presents some Russian-language studies concerning Sieroszewski, in which Sleptsova, who was a significant writer and researcher for Yakutia, is openly referred to as Sieroszewski’s wife. [e-mail] Instytut Filologii Polskiej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Brzozowski Stanisław (1983), Płomienie. Z papierów po Michale Kaniowskim, Warszawa: Iskry. Chrostek Mariusz (2008), Etos dziewiętnastowiecznych zesłańców, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze. Cixous Hélène (1993), Śmiech Meduzy, przeł. A. Nasiłowska, „Teksty Drugie”, 4/5/6, s. 147–166. Cywiński Bohdan (1971), Rodowody niepokornych, Warszawa: Biblioteka „Więzi”. Czachowski Kazimierz (1934), Obraz współczesnej literatury polskiej 1884–1933, t. 1. Naturalizm i neoromantyzm, Lwów: PaństwoweWydawnictwo Książek Szkolnych we Lwowie. Czachowski Kazimierz (1938), Wacław Sieroszewski. Życie i twórczość, Lwów: Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych we Lwowie. Czaplicka Maria (2013), Mój rok na Syberii, red. naukowa i wprowadzenie G. Kubica, przeł. H. Kossak-Nowocień, Toruń: Muzeum im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej. Giller Agaton (1867), Opisanie zabajkalskiej krainy w Syberyi, Lipsk: F.A. Brockhaus. Glebov Sergey (2014), Siberian Ruptures. Dilemmas of Ethnography in Imperial Situation, w: An Empire of Others: Creating Ethnographic Knowledge in Imperial Russia and the USSR, red. R. Cvetkovski Roland, A. Hofmeister, Budapest – New York: Central European University Press, s. 281–310. Hirsch Francine (1997), The Soviet Union as a Work-in-Progress: Ethnographers and the Category Nationality in the 1926, 1937, and 1939 Censuses, „Slavic Review”, no. 2, s. 251–278. Il’ina Olga M. (2020), Regional’nyj kontekst v prepodavanii disciplin gumanitarnogo cikla: opyt vneklassnoj raboty, „Modern Humanities Succes / Uspehi gumanitarnyh nauk”, nr 10, s. 23–26. Ivanova Lûdmila T. (2015), Istoriâ povsednevnosti: odin zimnij den’ âkutskoj ženŝiny v 20-e gg. XX v., http://dom-hors.ru/rus/files/arhiv zhurnala/fik/2015-6/history/ivanova.pdf [dostęp 18.07.2021]. Janik Michał (1928), Dzieje Polaków na Syberji, Kraków: Krakowska Spółka Wydawnicza. Emel’ânov Igor’ S. (2001), Russko-âkutskie literaturnye svâzi v proze (konec XIX – načalo XX v.), Novosibirsk: Nauka. Jędrychowska Barbara (2000), Polscy zesłańcy na Syberii 1830–1883. Działalność pedagogiczna, oświatowa i kulturalna, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Kazarân Pavel L. (1985), Verhoânskaâ rolitičeskaâ ssylka vo vtoroj polovine XIX – načale XX v. Dissertaciâ na soiskanie učënoj stepeni kandidata istoričeskih nauk, Akademiâ Nauk SSSR, Dal’nevostočnyj Naučnyj Centr, Institut Istorii, Arheologii i Ètnografii narodov dal’nego vostoka. Na pravah rukopisi, Vladivostok. Kazarân Pavel L. (2015), Kazarân o mifah, ob istine i âkutah. (Polnyj tekst interv’û opublikovan v gazete «Naše vremâ» No 3 ot 25 ânvarâ 2013 g.), https://yakutsk.bezformata.com/listnews/kazaryan-o-mifah-ob-istine-i-yakutah/9181967/ [dostęp 18.07.2021]. Kijak Aleksandra (2010), Odkrywca innej Syberii i Dalekiego Wschodu. O prozie Wacława Sieroszewskiego, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Korâkin Petr I. (2009), Â.O. Zaborovskij v Âkutskoj ssylke, „Âkutskij arhiv” , no. 1, s. 28–33. Krzywicka Irena (1995), Wyznania gorszycielki, Warszawa: Czytelnik. Krzywicki Ludwik (1958), Wspomnienia, t. 2, Warszawa: Czytelnik. Krzywicki Ludwik (1959), Wspomnienia, t. 3, Warszawa: Czytelnik. Kuczyński Antoni, Marczyk Mirosław [red.] (2011), Wacław Sieroszewski. Zesłaniec – etnograf – literat – polityk, Wrocław: Wydawnictwo Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego. Kwiatek Anna (2010), Nihiliści czy romantycy? Postawy polskich socjalistów wobec małżeństwa na przełomie XIX i XX w. (do 1914 r.) w świetle pamiętników, listów i literatury pięknej, „Przegląd Historyczny”, nr 2, s. 171–196. Lam Andrzej (1971), Wacław Sieroszewski, w: Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, seria czwarta: Literatura polska w okresie realizmu i naturalizmu, t. 4, red. J. Kulczycka-Saloni, H. Markiewicz, Z. Żabicki, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Legutko Grażyna (2019), „Wyrosłam na Rosjankę.”. Historia Marii – jakuckiej córki Wacława Sieroszewskiego – w świetle jej listów od ojca i innych dokumentów, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze. Lion Salomon (1925), Revol ûcionery za polârnym krugom, Moskva: Novaâ Moskva. Łotman Jurij M (1993), „Dekabrysta w życiu codziennym”, w: Semiotyka dziejów Rosji, wyb. i przeł. B. Żyłko, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, s. 254–320. Małgowska Hanna M. (1973), Sieroszewski i Syberia, Toruń: UMK. Miłosz Czesław (1982), Człowiek wśród skorpionów, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Nikolaev Ivan (2013), Â soglasen s ocenkoj, čto Kazarân – provokator, http://uhhan.ru/news/2013-02-14-7167 [dostęp 18.07.2021]. Nowicka Ewa (2000), Polacy czy cudzoziemcy? Polacy za wschodnią granicą, Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos. Rodak Paweł (2005), O biografiach tych, którzy nie mają biografii, w: Biografia historiografia dawniej i dziś. Biografia nowoczesna nowoczesność biografii, red. R. Kasperowicz, E. Wolicka, Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, s. 231–245. Rovnâkova Lûdmila I. (1968), Vaclav Seroševskij i ego russkie korrespondenty (po materialam neizdannoj perepiski), v: Slavânskie literaturnye svâzi, red. M.P. Alekseev, Leningrad, s. 124–165. Sadowska Ida (2007), Wśród obcych i wśród swoich. Wacława Sieroszewskiego portret wielokrotny, red. G. Legutko, Kielce: Instytut Filologii Polskiej Akademii Świętokrzyskiej im. Jana Kochanowskiego. Savčenko I.V., Želobcova S.F. (2018), Proekt razrabotki mul’timedijnoj literaturnoj èkskursii „Svetpolârnoj Zvezdy”. O žizni v Âkutii i naučno-literaturnom nasledii pol’skogo ssyl’nogo ètnografa XIX veka Vaclava Seroševskogo, v: Šag v buduŝee: teoretičeskie i prikladnye issledovaniâ sovremennoj nauki. Materialy XVMolodëžnoj Meždunarodnoj Naučno-Praktičeskoj konferencii Studentov, Aspirantov i Molodyh Učënyh, 24–25 aprelâ 2018 goda, g. Sankt-Peterburg, s. 103–106, http://otkritieinfo.ru/f/sb_shag_15 0.pdf [dostęp 18.07.2021]. Sieroszewski Andrzej (2001), Słowo i czyn. Życie i twórczość Wacława Sieroszewskiego, w: Z kraju nad Leną. Związki polsko-jakuckie dawniej i dziś, red. A. Kuczyński, Wrocław: Alta 2. Sieroszewski Andrzej (2015), Wacława Sieroszewskiego żywot niespokojny. Z rękopisu wydał, opracował i uzupełnił A.Z. Makowiecki, Warszawa: Iskry. Sieroszewski Wacław (1926), Ciupasem na Syberię, Warszawa: Rój. Sieroszewski Wacław (1929), Za kręgiem polarnym, Warszawa: Rój. Sieroszewski Wacław (1959), Pamiętniki. Z rękopisu wydał A. Lam, w: W. Sieroszewski, Pamiętniki. Wspomnienia. Dzieła, t. 16: Varia, red. A. Lam, J. Skórnicki, Kraków: Wydawnictwo Literackie, s. 7–520. Sieroszewski Wacław (1961), Dwanaście lat w kraju Jakutów, w: W. Sieroszewski, Dzieła, t. 16, cz. 2: Varia, Kraków: Wydawnictwo Literackie. Stepanov S.A. (1997), Âkutskie vospominaniâ Vaclava Seroševskogo, v: Seroševskij Vaclav Leopol’dovič, Âkutskie rasskazy, povesti i vospominaniâ, âkutsk: Zdatel’skij dom Kuduk, s. 565–591. Szymański Adam (1921), Pan Jędrzej Krawczykowski, w: A. Szymański, Szkice, Ze słowem wstępnym A. Grzymały-Siedleckiego, Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, s. 15–30. Takakura Hiroki (2006), Indigenous Intellectuals and Suppressed Russian Anthropology Sakha Ethnography from the End of the Nineteenth Century to the 1930s, „Current Anthropology”, nr 6, s. 1009–1016. Takasaeva Kyunney (2020), Jakuckie prace Wacława Sieroszewskiego i zmiany kulturowe narodu Sacha, Warszawa: Wydawnictwo DIG. Thomson Ewa M. (2000), Trubadurzy imperium. Literatura rosyjska i kolonializm, przeł. A. Sierszulska, Kraków: Universitas. Trynkowski Jan (2003), Kodeks etyczny zesłańca w świetle pism Agatona Gillera, „Studia Łomżyńskie”, nr 14, s. 23–30. Walewska Cecylia (1908), Z dziejów krzywdy kobiet, Warszawa: Gebethner i Wolff. Žondorov Anton (2013), Deputat Aleksandr Danilovhočet privleč’ istorika Pavla Kazarâna k ugolovnoj otvetstvennosti, „Novosti Âkutii”, 29 ânvarâ, https://news.ykt.ru/article/8260 [dostęp 18.07.2021]. Orzeszkowa Eliza (1910), Autobiografia w listach t. 3, [b.m.]. 19 7 26