Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat

North Saami čalbmi ‘eye’ (< Proto-Uralic *ćilmä) has cognates in all Uralic languages, and everywhere they refer to the visual organs of humans and animals. However, scholars have barely paid attention to the grammatical functions of čalbmi in compound-like formations such as suoldnečalbmi “dew e...

Full description

Bibliographic Details
Published in:Nordlyd
Main Author: Ylikoski, Jussi
Format: Article in Journal/Newspaper
Language:Southern Sami
Published: Septentrio Academic Publishing 2022
Subjects:
Online Access:https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304
https://doi.org/10.7557/12.6304
id ftunitroemsoe:oai:ojs.henry.ub.uit.no:article/6304
record_format openpolar
spelling ftunitroemsoe:oai:ojs.henry.ub.uit.no:article/6304 2023-05-15T17:02:55+02:00 Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat Ylikoski, Jussi 2022-08-30 application/pdf https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304 https://doi.org/10.7557/12.6304 sma sma Septentrio Academic Publishing https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304/6661 https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304 doi:10.7557/12.6304 Copyright (c) 2022 Jussi Ylikoski https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 CC-BY-NC Nordlyd; Vol. 46 No. 1 (2022): Morfologi, målstrev og maskinar – Trond Trosterud {fyller | täyttää | deavdá | turns} 60! 299–307 Nordlyd; Vol 46 Nr. 1 (2022): Morfologi, målstrev og maskinar – Trond Trosterud {fyller | täyttää | deavdá | turns} 60! 1503-8599 10.7557/12.461 Saami languages singulatives number info:eu-repo/semantics/article info:eu-repo/semantics/publishedVersion 2022 ftunitroemsoe https://doi.org/10.7557/12.6304 https://doi.org/10.7557/12.461 2023-02-02T00:03:58Z North Saami čalbmi ‘eye’ (< Proto-Uralic *ćilmä) has cognates in all Uralic languages, and everywhere they refer to the visual organs of humans and animals. However, scholars have barely paid attention to the grammatical functions of čalbmi in compound-like formations such as suoldnečalbmi “dew eye”, suoidnečalbmi “grass eye”, varračalbmi “blood eye”, jiekŋačalbmi “ice eye”, vuoktačalbmi “hair eye” and muorječalbmi “berry eye”. This article examines such expressions as so-called singulatives – grammatical means for individuating a single referent from a group or mass (i.e., ‘a single drop of dew’, ‘a single blade of grass’, ‘a single drop of blood’, ‘a single crystal of ice’, ‘a single human hair’ and ‘a single berry’). The article mainly discusses morphological, syntactic and semantic features of singulatives in North Saami and other present-day Saami languages, but comparable singulatives in Khanty, Mansi and Samoyed languages as well as in Hungarian suggest that singulative expressions such as *weri-ćilmä ‘a single drop of blood’, *jäŋi-ćilmä ‘a single crystal of ice; hailstone’ and *me̮rja-ćilmä ‘a single berry’ can, in principle, be reconstructed all the way back to Proto-Uralic. Sámegiela čalbmi-substantiivvas leat etymologalaš vástagat buot urálalaš gielain, ja juohke sajis dat mearkkašit áicanorgána mainna olbmot ja eallit oidnet. Dattetge ovddit dutkit eai leat gidden olus fuomášumi dasa, makkár giellaoahpalaš funkšuvdna sámegiela čalbmi-elemeanttas lea dalle go dat geavahuvvo dajaldagain dego suoldnečalbmi, suoidnečalbmi, varračalbmi, jiekŋačalbmi, vuoktačalbmi ja muorječalbmi. Dát artihkal analysere dákkár dadjanvugiid nu gohčoduvvon singulatiivan, dihtolágan ávnnassániid ovttaidlogu hápmin. Artihkal guorahallá davvisámegiela lassin maiddái eanáš eará sámegielaid hui seammalágan singulatiivvaiguin. Sámegielaid singulatiivvaid morfologiija, syntávssa ja semantihka lassin guorahallo maiddái daid álgovuođđu, dasgo orru vejolaš jurddašit, ahte juo urálalaš vuođđogielas gávdnojedje – singulára, duála ... Article in Journal/Newspaper khanty khanty-mansi saami Sámegiela samoyed* Mansi University of Tromsø: Septentrio Academic Publishing Dego ENVELOPE(28.350,28.350,70.827,70.827) Nordlyd 46 1
institution Open Polar
collection University of Tromsø: Septentrio Academic Publishing
op_collection_id ftunitroemsoe
language Southern Sami
topic Saami languages
singulatives
number
spellingShingle Saami languages
singulatives
number
Ylikoski, Jussi
Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat
topic_facet Saami languages
singulatives
number
description North Saami čalbmi ‘eye’ (< Proto-Uralic *ćilmä) has cognates in all Uralic languages, and everywhere they refer to the visual organs of humans and animals. However, scholars have barely paid attention to the grammatical functions of čalbmi in compound-like formations such as suoldnečalbmi “dew eye”, suoidnečalbmi “grass eye”, varračalbmi “blood eye”, jiekŋačalbmi “ice eye”, vuoktačalbmi “hair eye” and muorječalbmi “berry eye”. This article examines such expressions as so-called singulatives – grammatical means for individuating a single referent from a group or mass (i.e., ‘a single drop of dew’, ‘a single blade of grass’, ‘a single drop of blood’, ‘a single crystal of ice’, ‘a single human hair’ and ‘a single berry’). The article mainly discusses morphological, syntactic and semantic features of singulatives in North Saami and other present-day Saami languages, but comparable singulatives in Khanty, Mansi and Samoyed languages as well as in Hungarian suggest that singulative expressions such as *weri-ćilmä ‘a single drop of blood’, *jäŋi-ćilmä ‘a single crystal of ice; hailstone’ and *me̮rja-ćilmä ‘a single berry’ can, in principle, be reconstructed all the way back to Proto-Uralic. Sámegiela čalbmi-substantiivvas leat etymologalaš vástagat buot urálalaš gielain, ja juohke sajis dat mearkkašit áicanorgána mainna olbmot ja eallit oidnet. Dattetge ovddit dutkit eai leat gidden olus fuomášumi dasa, makkár giellaoahpalaš funkšuvdna sámegiela čalbmi-elemeanttas lea dalle go dat geavahuvvo dajaldagain dego suoldnečalbmi, suoidnečalbmi, varračalbmi, jiekŋačalbmi, vuoktačalbmi ja muorječalbmi. Dát artihkal analysere dákkár dadjanvugiid nu gohčoduvvon singulatiivan, dihtolágan ávnnassániid ovttaidlogu hápmin. Artihkal guorahallá davvisámegiela lassin maiddái eanáš eará sámegielaid hui seammalágan singulatiivvaiguin. Sámegielaid singulatiivvaid morfologiija, syntávssa ja semantihka lassin guorahallo maiddái daid álgovuođđu, dasgo orru vejolaš jurddašit, ahte juo urálalaš vuođđogielas gávdnojedje – singulára, duála ...
format Article in Journal/Newspaper
author Ylikoski, Jussi
author_facet Ylikoski, Jussi
author_sort Ylikoski, Jussi
title Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat
title_short Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat
title_full Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat
title_fullStr Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat
title_full_unstemmed Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat
title_sort čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: sámegielaid singulatiivvat
publisher Septentrio Academic Publishing
publishDate 2022
url https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304
https://doi.org/10.7557/12.6304
long_lat ENVELOPE(28.350,28.350,70.827,70.827)
geographic Dego
geographic_facet Dego
genre khanty
khanty-mansi
saami
Sámegiela
samoyed*
Mansi
genre_facet khanty
khanty-mansi
saami
Sámegiela
samoyed*
Mansi
op_source Nordlyd; Vol. 46 No. 1 (2022): Morfologi, målstrev og maskinar – Trond Trosterud {fyller | täyttää | deavdá | turns} 60!
299–307
Nordlyd; Vol 46 Nr. 1 (2022): Morfologi, målstrev og maskinar – Trond Trosterud {fyller | täyttää | deavdá | turns} 60!
1503-8599
10.7557/12.461
op_relation https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304/6661
https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304
doi:10.7557/12.6304
op_rights Copyright (c) 2022 Jussi Ylikoski
https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0
op_rightsnorm CC-BY-NC
op_doi https://doi.org/10.7557/12.6304
https://doi.org/10.7557/12.461
container_title Nordlyd
container_volume 46
container_issue 1
_version_ 1766056626108760064