Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat
North Saami čalbmi ‘eye’ (< Proto-Uralic *ćilmä) has cognates in all Uralic languages, and everywhere they refer to the visual organs of humans and animals. However, scholars have barely paid attention to the grammatical functions of čalbmi in compound-like formations such as suoldnečalbmi “dew e...
Published in: | Nordlyd |
---|---|
Main Author: | |
Format: | Article in Journal/Newspaper |
Language: | Southern Sami |
Published: |
Septentrio Academic Publishing
2022
|
Subjects: | |
Online Access: | https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304 https://doi.org/10.7557/12.6304 |
id |
ftunitroemsoe:oai:ojs.henry.ub.uit.no:article/6304 |
---|---|
record_format |
openpolar |
spelling |
ftunitroemsoe:oai:ojs.henry.ub.uit.no:article/6304 2023-05-15T17:02:55+02:00 Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat Ylikoski, Jussi 2022-08-30 application/pdf https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304 https://doi.org/10.7557/12.6304 sma sma Septentrio Academic Publishing https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304/6661 https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304 doi:10.7557/12.6304 Copyright (c) 2022 Jussi Ylikoski https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 CC-BY-NC Nordlyd; Vol. 46 No. 1 (2022): Morfologi, målstrev og maskinar – Trond Trosterud {fyller | täyttää | deavdá | turns} 60! 299–307 Nordlyd; Vol 46 Nr. 1 (2022): Morfologi, målstrev og maskinar – Trond Trosterud {fyller | täyttää | deavdá | turns} 60! 1503-8599 10.7557/12.461 Saami languages singulatives number info:eu-repo/semantics/article info:eu-repo/semantics/publishedVersion 2022 ftunitroemsoe https://doi.org/10.7557/12.6304 https://doi.org/10.7557/12.461 2023-02-02T00:03:58Z North Saami čalbmi ‘eye’ (< Proto-Uralic *ćilmä) has cognates in all Uralic languages, and everywhere they refer to the visual organs of humans and animals. However, scholars have barely paid attention to the grammatical functions of čalbmi in compound-like formations such as suoldnečalbmi “dew eye”, suoidnečalbmi “grass eye”, varračalbmi “blood eye”, jiekŋačalbmi “ice eye”, vuoktačalbmi “hair eye” and muorječalbmi “berry eye”. This article examines such expressions as so-called singulatives – grammatical means for individuating a single referent from a group or mass (i.e., ‘a single drop of dew’, ‘a single blade of grass’, ‘a single drop of blood’, ‘a single crystal of ice’, ‘a single human hair’ and ‘a single berry’). The article mainly discusses morphological, syntactic and semantic features of singulatives in North Saami and other present-day Saami languages, but comparable singulatives in Khanty, Mansi and Samoyed languages as well as in Hungarian suggest that singulative expressions such as *weri-ćilmä ‘a single drop of blood’, *jäŋi-ćilmä ‘a single crystal of ice; hailstone’ and *me̮rja-ćilmä ‘a single berry’ can, in principle, be reconstructed all the way back to Proto-Uralic. Sámegiela čalbmi-substantiivvas leat etymologalaš vástagat buot urálalaš gielain, ja juohke sajis dat mearkkašit áicanorgána mainna olbmot ja eallit oidnet. Dattetge ovddit dutkit eai leat gidden olus fuomášumi dasa, makkár giellaoahpalaš funkšuvdna sámegiela čalbmi-elemeanttas lea dalle go dat geavahuvvo dajaldagain dego suoldnečalbmi, suoidnečalbmi, varračalbmi, jiekŋačalbmi, vuoktačalbmi ja muorječalbmi. Dát artihkal analysere dákkár dadjanvugiid nu gohčoduvvon singulatiivan, dihtolágan ávnnassániid ovttaidlogu hápmin. Artihkal guorahallá davvisámegiela lassin maiddái eanáš eará sámegielaid hui seammalágan singulatiivvaiguin. Sámegielaid singulatiivvaid morfologiija, syntávssa ja semantihka lassin guorahallo maiddái daid álgovuođđu, dasgo orru vejolaš jurddašit, ahte juo urálalaš vuođđogielas gávdnojedje – singulára, duála ... Article in Journal/Newspaper khanty khanty-mansi saami Sámegiela samoyed* Mansi University of Tromsø: Septentrio Academic Publishing Dego ENVELOPE(28.350,28.350,70.827,70.827) Nordlyd 46 1 |
institution |
Open Polar |
collection |
University of Tromsø: Septentrio Academic Publishing |
op_collection_id |
ftunitroemsoe |
language |
Southern Sami |
topic |
Saami languages singulatives number |
spellingShingle |
Saami languages singulatives number Ylikoski, Jussi Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat |
topic_facet |
Saami languages singulatives number |
description |
North Saami čalbmi ‘eye’ (< Proto-Uralic *ćilmä) has cognates in all Uralic languages, and everywhere they refer to the visual organs of humans and animals. However, scholars have barely paid attention to the grammatical functions of čalbmi in compound-like formations such as suoldnečalbmi “dew eye”, suoidnečalbmi “grass eye”, varračalbmi “blood eye”, jiekŋačalbmi “ice eye”, vuoktačalbmi “hair eye” and muorječalbmi “berry eye”. This article examines such expressions as so-called singulatives – grammatical means for individuating a single referent from a group or mass (i.e., ‘a single drop of dew’, ‘a single blade of grass’, ‘a single drop of blood’, ‘a single crystal of ice’, ‘a single human hair’ and ‘a single berry’). The article mainly discusses morphological, syntactic and semantic features of singulatives in North Saami and other present-day Saami languages, but comparable singulatives in Khanty, Mansi and Samoyed languages as well as in Hungarian suggest that singulative expressions such as *weri-ćilmä ‘a single drop of blood’, *jäŋi-ćilmä ‘a single crystal of ice; hailstone’ and *me̮rja-ćilmä ‘a single berry’ can, in principle, be reconstructed all the way back to Proto-Uralic. Sámegiela čalbmi-substantiivvas leat etymologalaš vástagat buot urálalaš gielain, ja juohke sajis dat mearkkašit áicanorgána mainna olbmot ja eallit oidnet. Dattetge ovddit dutkit eai leat gidden olus fuomášumi dasa, makkár giellaoahpalaš funkšuvdna sámegiela čalbmi-elemeanttas lea dalle go dat geavahuvvo dajaldagain dego suoldnečalbmi, suoidnečalbmi, varračalbmi, jiekŋačalbmi, vuoktačalbmi ja muorječalbmi. Dát artihkal analysere dákkár dadjanvugiid nu gohčoduvvon singulatiivan, dihtolágan ávnnassániid ovttaidlogu hápmin. Artihkal guorahallá davvisámegiela lassin maiddái eanáš eará sámegielaid hui seammalágan singulatiivvaiguin. Sámegielaid singulatiivvaid morfologiija, syntávssa ja semantihka lassin guorahallo maiddái daid álgovuođđu, dasgo orru vejolaš jurddašit, ahte juo urálalaš vuođđogielas gávdnojedje – singulára, duála ... |
format |
Article in Journal/Newspaper |
author |
Ylikoski, Jussi |
author_facet |
Ylikoski, Jussi |
author_sort |
Ylikoski, Jussi |
title |
Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat |
title_short |
Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat |
title_full |
Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat |
title_fullStr |
Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat |
title_full_unstemmed |
Čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: Sámegielaid singulatiivvat |
title_sort |
čalbmi čalmmis ja suoldnečalmmit suoidnečalmmis: sámegielaid singulatiivvat |
publisher |
Septentrio Academic Publishing |
publishDate |
2022 |
url |
https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304 https://doi.org/10.7557/12.6304 |
long_lat |
ENVELOPE(28.350,28.350,70.827,70.827) |
geographic |
Dego |
geographic_facet |
Dego |
genre |
khanty khanty-mansi saami Sámegiela samoyed* Mansi |
genre_facet |
khanty khanty-mansi saami Sámegiela samoyed* Mansi |
op_source |
Nordlyd; Vol. 46 No. 1 (2022): Morfologi, målstrev og maskinar – Trond Trosterud {fyller | täyttää | deavdá | turns} 60! 299–307 Nordlyd; Vol 46 Nr. 1 (2022): Morfologi, målstrev og maskinar – Trond Trosterud {fyller | täyttää | deavdá | turns} 60! 1503-8599 10.7557/12.461 |
op_relation |
https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304/6661 https://septentrio.uit.no/index.php/nordlyd/article/view/6304 doi:10.7557/12.6304 |
op_rights |
Copyright (c) 2022 Jussi Ylikoski https://creativecommons.org/licenses/by-nc/4.0 |
op_rightsnorm |
CC-BY-NC |
op_doi |
https://doi.org/10.7557/12.6304 https://doi.org/10.7557/12.461 |
container_title |
Nordlyd |
container_volume |
46 |
container_issue |
1 |
_version_ |
1766056626108760064 |