Zmienność dobowa warunków biotermicznych w Polsce w różnych masach powietrza w okresie letnim i zimowym (1991-2000) na podstawie wskaźnika fi zjologicznej temperatury odczuwalnej odczuwalnej

• Main Author: Okoniewska, Monika
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: Polish
• Published: Blue Sparks Publishing Group 2013
• Subjects: bioklimatologia; temperatura odczuwana fizjologicznie; masy powietrza; przebieg dobowy; bioclimatology; Physiological Subjective Temperature; air masses; Arctic; Dane
• Online Access: http://repozytorium.ukw.edu.pl/handle/item/322

Masy powietrza wpływając w odmienny sposób w poszczególnych porach roku na warunki termiczne oddziałują również na warunki klimatu odczuwalnego. Opracowanie ma na celu zbadanie przebiegu dobowego warunków biotermicznych w różnych masach powietrza w Polsce w okresie letnim i zimowym. Do analizy wykorzystane zostały dane terminowe z lat 1991-2000 z sześciu stacji reprezentujących różne regiony kraju: Koszalin, Białystok, Poznań, Warszawa, Wrocław, Rzeszów. Na podstawie danych temperatury powietrza, temperatury punktu rosy, zachmurzenia nieba i prędkości wiatru obliczono wskaźnik temperatury odczuwanej fizjologicznie (PST) dla każdego dnia w okresie kalendarzowego lata i zimy, a następnie wybierając dni z określonymi masami powietrza obliczono wartości średnie wymienionego wskaźnika. Wskaźnik obliczony został w programie BioKlima 2.5. W analizie ograniczono się do podziału na 4 masy powietrza: powietrze arktyczne, polarno-morskie – PPm, polarno-kontynentalne – PPk i powietrze zwrotnikowe. Przebieg dobowy analizowano w tych przypadkach, gdy przez całą dobę zalegała ta sama masa powietrza, określona według założeń klasyfi kacji geografi cznej. Przeprowadzone analizy dotyczyły określenia przebiegów dobowych wskaźnika PST, procentowego udziału odczuć cieplnych występujących w różnych masach powietrza w okresie letnim i zimowym oraz występowania wartości maksymalnych i minimalnych wskaźnika. Wybrane miejscowości umożliwiły zbadanie rozkładu przestrzennego zmienności dobowej warunków biotermicznych w Polsce. Przeprowadzone analizy wskazują że latem w godzinach nocnych we wszystkich masach powietrza przeważają odczucia typu „zimno”. Nieco bardziej zróżnicowane warunki występują w godzinach dziennych. W przypadku mas arktycznych dominują odczucia typu „chłodno”. Masy polarno-morskie z kolei są masami, w których warunki termiczne są najbardziej zbliżone do warunków komfortowych, przy czym w Polsce północnej są to masy warunkujące również występowanie odczuć chłodu, w Polsce południowej natomiast obok komfortu masy te są przyczyną odczuwania ciepła. Masy zwrotnikowe i polarno-kontynentalne są masami najcieplejszymi i w ciągu dnia przynoszą odczucia typu gorąco, a w Polsce południowej bardzo gorąco. W okresie zimowym w godzinach nocnych w przypadku mas arktycznych i polarno-kontynentalnych zanotowano występowanie odczuć typu „bardzo zimno”, w pozostałych masach odczucia „zimno”. W ciągu dnia natomiast dominującym rodzajem odczuć we wszystkich masach powietrza są odczucia zimna, a w sporadycznych przypadkach pojawiają się odczucia chłodu. The infuence of air masses on thermal conditions varies between seasons. This is also true in case of biothermal conditions. The purpose of this paper is to evaluate daily cyclic behaviour of biothermal conditions in di erent air masses in Poland using direct comparison data for summer and winter seasons. The analysis uses data from six geographically dispersed stations; Koszalin, Białystok, Poznań, Warszawa, Wrocław, and Rzeszów. The data was gathered in time frames covering calendar summers and winters from 1991 to 2000. Based on air temperature, dew point, cloud cover and wind speed physiological subjective temperature (PST, ºC) was calculated. Next, days with particular air masses were chosen and the PST averaged. The index was calculated in BioKlima ver. 2.5. Air masses were divided into four groups: arctic air (PA), maritime polar air (PPm), continental polar air (PPk) and tropical air (PZ). Data was only included where air mass remained consistent over a 24 hour period. The analysis contains evaluation of daily cycle of Physiological Subjective Temperature, the frequency of occurrence of thermal sensations in di erent air masses and appearance of minimal and maximal values of the index. The chosen cities enabled us to research the spatial range of daily variability of the biothermal conditions in Poland. The analysis show that there is a domination of the cold sensations at night hours during summer in all air masses. Day hours were more variable. The cool sensations are dominant in arctic masses. The comfortable conditions occurred in polar maritime masses however in the northern part of Poland this kind of masses cause cool conditions, whereas in the southern warm conditions. Polar continental and tropical masses are the warmest and they cause hot sensations, and in the southern part of Poland very hot sensations. There were very cold sensations in arctic and polar continental air masses at night hours during winter. The other masses in the same period caused cold sensations. There is domination of cold sensations during day hours in all types of air masses and cool sensations occurs occasionally