Testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie Elbląga w XV – początku XVI w.
W artykule przedstawiono praktykę sporządzania testamentów w mieście na prawie lubeckim na przykładzie średniowiecznego Elbląga. Podstawę źródłową niniejszych rozważań stanowiło 145 zachowanych do dziś testamentów mieszkańców miasta z XV – początku XVI w. Za wyjątkiem pięciu z Nowego Miasta Elbląga,...
Published in: | Kwartalnik Historii Kultury Materialnej |
---|---|
Main Author: | |
Format: | Article in Journal/Newspaper |
Language: | English Polish |
Published: |
Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences
2020
|
Subjects: | |
Online Access: | https://doi.org/10.23858/KHKM68.2020.2.002 https://doaj.org/article/308b65291f70423e987af027abecb09b |
id |
fttriple:oai:gotriple.eu:oai:doaj.org/article:308b65291f70423e987af027abecb09b |
---|---|
record_format |
openpolar |
spelling |
fttriple:oai:gotriple.eu:oai:doaj.org/article:308b65291f70423e987af027abecb09b 2023-05-15T18:13:24+02:00 Testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie Elbląga w XV – początku XVI w. A will in Lubeki law – a practice based on the example of Elbląg in the 15th century – the beginning of the 16th century Rafał Kubicki 2020-08-01 https://doi.org/10.23858/KHKM68.2020.2.002 https://doaj.org/article/308b65291f70423e987af027abecb09b en pl eng pol Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences doi:10.23858/KHKM68.2020.2.002 0023-5881 2719-6496 https://doaj.org/article/308b65291f70423e987af027abecb09b undefined Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, Vol 68, Iss 2 (2020) Elbląg miasto testamenty historia średniowiecze hist droit Journal Article https://vocabularies.coar-repositories.org/resource_types/c_6501/ 2020 fttriple https://doi.org/10.23858/KHKM68.2020.2.002 2023-01-22T17:49:11Z W artykule przedstawiono praktykę sporządzania testamentów w mieście na prawie lubeckim na przykładzie średniowiecznego Elbląga. Podstawę źródłową niniejszych rozważań stanowiło 145 zachowanych do dziś testamentów mieszkańców miasta z XV – początku XVI w. Za wyjątkiem pięciu z Nowego Miasta Elbląga, wszystkie pozostałe sporządzono w Starym Mieście Elblągu. Na podstawie uwzględnionych dokumentów przedstawiono stosowane wówczas praktyki w zakresie ich spisywania i uwierzytelniania. Omówiono też ich formę zewnętrzną oraz okoliczności, czas i miejsce, w jakich następowało sporządzenie aktu ostatniej woli. Przedstawiono także ich formularz. W wyniku analizy zachowanych aktów stwierdzono, że w Elblągu stosowano zazwyczaj stały układ ich treści, złożony przeważnie z dwóch zasadniczych części. W pierwszej umieszczano zapisy na cele pobożne (ad pias causas), w drugiej zaś dyspozycje dotyczące podziału majątku wśród dalszych krewnych i znajomych testatora. W niniejszym tekście podjęto także problem sposobu doboru wykonawców ostatniej woli i świadków spisywania testamentów. Ustalono, że w 145 znanych testamentach z Elbląga ustanowiono łącznie 327 egzekutorów. W jednej piątej wszystkich dokumentów to rajcę wskazano jako przynajmniej jedną z osób do pełnienia tej funkcji. Tylko część spośród ówczesnych rajców występowała jako świadkowie sporządzania testamentów, a niektórzy z nich wielokrotnie. 45 rajców odnotowano tylko jeden raz w roli świadka dokumentu, 20 innych osób powoływano dwukrotnie, a 10 pozostałych – trzykrotnie. Ci sami rajcy przyjmowali rolę świadków przez wiele lat. Osoby te pełniły w tym czasie rozmaite funkcje w mieście. Być może obserwacje te są rezultatem określonego stanu zachowania dokumentów. Z przeprowadzonych analiz wynika, że sporządzanie testamentów i wykonywanie woli testatorów w Elblągu w badanym okresie podlegało znacznej kontroli rady miejskiej. Stosowanie zapewne stopniowo wypracowanych zwyczajów, w tym spisywanie dokumentów przez pisarzy, skutkowało ich dość podobną formą zewnętrzną i układem ... Article in Journal/Newspaper sami Unknown Raz ENVELOPE(140.015,140.015,-66.660,-66.660) Roli ENVELOPE(18.857,18.857,69.117,69.117) Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 68 2 159 169 |
institution |
Open Polar |
collection |
Unknown |
op_collection_id |
fttriple |
language |
English Polish |
topic |
Elbląg miasto testamenty historia średniowiecze hist droit |
spellingShingle |
Elbląg miasto testamenty historia średniowiecze hist droit Rafał Kubicki Testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie Elbląga w XV – początku XVI w. |
topic_facet |
Elbląg miasto testamenty historia średniowiecze hist droit |
description |
W artykule przedstawiono praktykę sporządzania testamentów w mieście na prawie lubeckim na przykładzie średniowiecznego Elbląga. Podstawę źródłową niniejszych rozważań stanowiło 145 zachowanych do dziś testamentów mieszkańców miasta z XV – początku XVI w. Za wyjątkiem pięciu z Nowego Miasta Elbląga, wszystkie pozostałe sporządzono w Starym Mieście Elblągu. Na podstawie uwzględnionych dokumentów przedstawiono stosowane wówczas praktyki w zakresie ich spisywania i uwierzytelniania. Omówiono też ich formę zewnętrzną oraz okoliczności, czas i miejsce, w jakich następowało sporządzenie aktu ostatniej woli. Przedstawiono także ich formularz. W wyniku analizy zachowanych aktów stwierdzono, że w Elblągu stosowano zazwyczaj stały układ ich treści, złożony przeważnie z dwóch zasadniczych części. W pierwszej umieszczano zapisy na cele pobożne (ad pias causas), w drugiej zaś dyspozycje dotyczące podziału majątku wśród dalszych krewnych i znajomych testatora. W niniejszym tekście podjęto także problem sposobu doboru wykonawców ostatniej woli i świadków spisywania testamentów. Ustalono, że w 145 znanych testamentach z Elbląga ustanowiono łącznie 327 egzekutorów. W jednej piątej wszystkich dokumentów to rajcę wskazano jako przynajmniej jedną z osób do pełnienia tej funkcji. Tylko część spośród ówczesnych rajców występowała jako świadkowie sporządzania testamentów, a niektórzy z nich wielokrotnie. 45 rajców odnotowano tylko jeden raz w roli świadka dokumentu, 20 innych osób powoływano dwukrotnie, a 10 pozostałych – trzykrotnie. Ci sami rajcy przyjmowali rolę świadków przez wiele lat. Osoby te pełniły w tym czasie rozmaite funkcje w mieście. Być może obserwacje te są rezultatem określonego stanu zachowania dokumentów. Z przeprowadzonych analiz wynika, że sporządzanie testamentów i wykonywanie woli testatorów w Elblągu w badanym okresie podlegało znacznej kontroli rady miejskiej. Stosowanie zapewne stopniowo wypracowanych zwyczajów, w tym spisywanie dokumentów przez pisarzy, skutkowało ich dość podobną formą zewnętrzną i układem ... |
format |
Article in Journal/Newspaper |
author |
Rafał Kubicki |
author_facet |
Rafał Kubicki |
author_sort |
Rafał Kubicki |
title |
Testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie Elbląga w XV – początku XVI w. |
title_short |
Testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie Elbląga w XV – początku XVI w. |
title_full |
Testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie Elbląga w XV – początku XVI w. |
title_fullStr |
Testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie Elbląga w XV – początku XVI w. |
title_full_unstemmed |
Testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie Elbląga w XV – początku XVI w. |
title_sort |
testament w prawie lubeckim — praktyka na przykładzie elbląga w xv – początku xvi w. |
publisher |
Institute of Archaeology and Ethnology Polish Academy of Sciences |
publishDate |
2020 |
url |
https://doi.org/10.23858/KHKM68.2020.2.002 https://doaj.org/article/308b65291f70423e987af027abecb09b |
long_lat |
ENVELOPE(140.015,140.015,-66.660,-66.660) ENVELOPE(18.857,18.857,69.117,69.117) |
geographic |
Raz Roli |
geographic_facet |
Raz Roli |
genre |
sami |
genre_facet |
sami |
op_source |
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, Vol 68, Iss 2 (2020) |
op_relation |
doi:10.23858/KHKM68.2020.2.002 0023-5881 2719-6496 https://doaj.org/article/308b65291f70423e987af027abecb09b |
op_rights |
undefined |
op_doi |
https://doi.org/10.23858/KHKM68.2020.2.002 |
container_title |
Kwartalnik Historii Kultury Materialnej |
container_volume |
68 |
container_issue |
2 |
container_start_page |
159 |
op_container_end_page |
169 |
_version_ |
1766185925448040448 |