Czym jest dla dzisiejszych Wilamowian język wilamowski? Różne funkcje, różne postawy językowe

• Published in: Łódzkie Studia Etnograficzne
• Main Author: Tymoteusz Król
• Format: Article in Journal/Newspaper
• Language: English; Polish
• Published: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze 2016
• Subjects: wilamowice; wymysorys; wilamowski; rewitalizacja językowa; mniejszości etniczne; języki mniejszościowe; lang; litt; sami
• Online Access: https://doi.org/10.12775/LSE.2016.55.12; https://doaj.org/article/d9eafe800c1a42fda2c42c63fd7bcd9f

Wilamowice są miastem wyjątkowym głównie ze względu na język wilamowski, który przywieziony został przez trzynastowiecznych osadników i mimo trudnej historii Wilamowian przetrwał do dzisiaj. Z powodu powojennych zakazów, wysiedleń i wywózek do obozów pracy, zakłócony został wśród mieszkańców przekaz międzypokoleniowy. Dzieci mówiące jedynie po wilamowsku były tego języka przymusowo oduczane, co doprowadziło wśród wielu z nich do traumy na całe życie – ojczysty język wilamowski został zapomniany, a było już za późno, by akwizycja języka polskiego nastąpiła w sposób naturalny. Wiele osób uważa dziś, że nie zna wilamowskiego, jednak rozmawiając po polsku o stroju, tradycjach czy wartościach kojarzonych mocno z tożsamością wilamowską, używa zapożyczeń z tego języka, uważając, że oddają one lepiej sens ich wypowiedzi. Mimo prognoz, że język wilamowski zaniknie całkowicie jeszcze w XX wieku, u progu drugiej dekady XXI wieku rozpoczęto jego program rewitalizacyjny, w który zaangażowały się Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz naukowcy zagraniczni. Wymysiöeryś wprowadzany jest do szkoły, organizowane są spotkania dla osób należących do kilku generacji. W rewitalizację włączyli się sami Wilamowianie. Wzrosła znajomość oraz częstotliwość używania języka wśród młodzieży, zaczął on spełniać funkcję komunikacyjną, ale także coraz częściej tożsamościową oraz funkcję kodu zrozumiałego tylko dla wąskiego grona osób. Wilamowice is a unique city mainly due to Vilamian language, which was imported by 13-century settlers and, despite his difficult history, Wilamowian survived to this day. As a result of post-war bans, displacement and removal to labour camps, intergenerational transmission has been disrupted among residents. Children speaking only in Vilamów were forcibly taught, which has led to lifelong trauma among many of them – the mother tongue of Vilamian was forgotten and it was too late for the acquisition of Polish to take place naturally. Today, many people feel that they do not know ...