Ofanflóð í Svaðbælisá í kjölfar goss í Eyjafjallajökli 2010

• Main Author: Þorbjörg Sigfúsdóttir 1986-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2011
• Subjects: Jarðfræði; Eldgosið í Eyjafjallajökli; Setlög; Jökulhlaup; Jarðmyndanir; Gerðar; Aska; Bakka; Eyjafjallajökull
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/8778

Þann 14. apríl 2010 hófst eldgos í Eyjafjallajökli og fylgdi því mikil bráðnun á jökulís. Mynduðust við það jökulhlaup sem m.a. runnu niður Svaðbælisá. Þann 19. maí 2010 runnu einnig eðjuflóð (lahar) niður ánna. Gerðist það vegna þess að aska sem lá á jöklinum blandaðist rigningarvatni og yfirmettaðist. Fleiri minni flóð fylgdu í kjölfarið. Ummerki flóðanna sjást langt út fyrir bakka árinnar og báru þau með sér björg sem mældust margir metrar í þvermál. Sjást þær breytingar sem þarna urðu vel þegar núverandi umhverfi árinnar er borið saman við eldri loftmyndir. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna breytileika milli þriggja mismunandi setmyndana sem flóðin mynduðu; eðjuflóðssets, jökulhlaupssets og straumvatnasets. Þar að auki var athugað hvernig setið breyttist með fjarlægð frá upprunastað. Til þess voru gerðar smásjárathuganir og kornastærðagreining auk þess sem loftmyndir voru skoðaðar.Alls voru tekin tólf sýni; fjögur úr jökulhlaupsseti, sex eðjuflóðssetsýni og tvö sýni úr straumvatnaseti. Kornastærðargreining sýndi greinilegan mun milli eðjuflóðs-og jökulhlaupssetlaga. Eðjuflóðssýnin innihéldu minni kornastærðir og hærra eðjuhlutfall en jökulhlaupssýnin. Kornastærðardreifing straumvatnasetsins lenti þar á milli en þó með skörun við grófkornóttasta eðjuflóðssýnið og fínkornóttasta jökulhlaupssýnið. Kornastærð stærstu korna minnkaði niður dalinn. Einnig var hægt að sjá mun milli kornasamsetninga. Öll sýnin innihéldu mikið af gjósku. Hlutfall gjósku var þó minna í straumvatnasetinu heldur en í eðjuflóðs-og jökulhlaupssetinu. Þessar niðurstöður benda til að með tiltölulega einföldum aðferðum megi greina mun milli þeirra setlaga sem athuguð voru.