Öðuskel (Modiolus modiolus) könnuð sem möguleg vöktunarlífvera fyrir sjávarmengun í samanburði við krækling (Mytilus edulis)

• Main Author: Heiðrún Inga Guðmundsdóttir 2000-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Bachelor Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2023
• Subjects: Líffræði; Reykjanes; Svæði; Lægra; Modiolus modiolus
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/44579

Til þess að vakta áhrif mengunarvalda á einstaka lífverur og/eða vistkerfi hafsins eru góðar vöktunarlífverur nauðsynlegar. Kræklingar líkt og Mytilus edulis (L.) hafa víða verið nýttir fyrir eiturefnavistfræðirannsóknir en aðrar skyldar tegundir, líkt og öðuskelin Modiolus modiolus (L.), eru minna nýttar. Hér var flotbryggjukræklingum safnað úr Reykjavíkurhöfn ásamt öðuskeljum, sem upphaflega voru tíndar við Óttarsstaði á Reykjanesi og þeim komið fyrir í gildru á botni undir flotbryggjunni 9 mánuðum áður, og mengunaráhrif metin. Próteinmagn, virkni glútaþíón-S-transferasa (GST) og katalasavirkni var mæld í tálknum og meltingarkirtlum, og ástandsstuðlar nýttir til að meta almennt líkamsástand dýranna. Niðurstöður sambærilegra mælinga á öðuskeljum frá upphaflegri söfnun við Reykjanes í maí 2022 voru nýttar til samanburðar í þessari rannsókn. Ástandsstuðlar voru hærri í öðuskeljum frá Óttarsstöðum miðað við þær sem höfðu verið í Reykjavíkurhöfn, en þar voru ástandsstuðlar hærri í kræklingum miðað við öðuskeljar. Enginn munur var á katalasavirkni í meltingarkirtlum öðuskelja eftir svæðum, en virknin var meiri í öðuskeljum samanborið við krækling. GST virkni var meiri í meltingarkirtlum öðuskelja frá Reykjavíkurhöfn samanborið við Óttarsstaði, en enginn munur var á GST virkni tálkna eftir svæðum. GST virkni í tálknum var meiri í kræklingum úr Reykjavíkurhöfn samanborið við öðuskeljar af sama svæði. Próteinmagn vefja mældist lægra í Reykjavíkurhöfn miðað við Óttarsstaði, og í öðuskeljum miðað við krækling. Öðuskeljar gætu nýst vel samhliða kræklingnum við rannsóknir í komandi framtíð, en eftirspurn eftir vöktunarlífverum mun aukast samhliða auknu mengunarálagi á norðurslóðum. Good bioindicator species are needed to monitor pollutant effects on single organisms and/or marine ecosystems. Mussels, like the blue mussel Mytilus edulis (L.) have been widely used for ecotoxicology research but related species, like the horse mussel Modiolus modiolus (L.) are less used. Here, mussels from a floating dock and horse mussels ...