Greining á breytilegum örtunglum í erfðamengi rjúpu á Íslandi : breytileiki örtungla í rjúpum

• Main Author: Hugrún Ása Gylfadóttir 1999-
• Other Authors: Háskólinn á Akureyri
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2022
• Subjects: Líftækni; Genamengi; Stofnerfðafræði; Rjúpa; Örtungl; Svæði; Lagopus muta; rock ptarmigan
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/41804

Örtungl eða einfaldar raðir endurtekninga (SSR) eru svæði í erfðamenginu af endurteknum niturbösum þar sem að ákveðin mótíf eru endurtekin. Endurtekningarnar geta verið allt frá 5-50 sinnum og eru um 1-10 núkleótíð að lengd. SSR er að finna allsstaðar um erfðamengið í lífverum, upp í þúsundir eintaka. Þessi svæði hafa meiri tíðni stökkbreytinga en önnur svæði í erfðamenginu sem leiðir til mikillar fjölbreytni og breytilegra merkja meðal einstaklinga í þýði. SSR henta því mjög vel til t.d. stofnerfðafræðirannsókna allt að einstaklingsgreiningu í réttarrannsóknum. Í þessari rannsókn höfum við staðsett og auðkennt öll örtungl úr hágæða erfðamengi rjúpunnar (Lagopus muta). GMATA hugbúnaðurinn staðsetti alla 168,789 stuttraðaendurtekningar. Algengi fyrir tvíkirna-endurtekningar var 53,2%, þrí-endurtekningar 11,8 %, fjór-endurtekningar 9,6 %, fimm-endurtekningar 21,4 % og sex-endurteknignar 4,0%. Algengustu endurekningamynstrin voru AT, TA, TCGTC, TG og CA. Til þess að finna fjölbreytilegar endurteknar raðir þá notuðuðum við valdar kenniraðir til að skima fyrir með in silico aðferð, í fimm nýsamsettum erfðamengjum rjúpunnar. Niðurstöður sýndu fram á það að fýsilegra sé að að framkvæma og þróa SSR greiningar með in silico aðferð, frekar en að notast við tímafrekt og dýrt ferli með PCR og raðgreiningu. Lykilorð: örtungl, SSR, erfðamengi, stofnerfðafræði, GMATA. Microsatellite or simple sequence repeat (SSR) is a tract of repetitive DNA in which certain DNA motifs are repeated. The repeats are 1-10 nucleotides in length and typically repeated 5–50 times. The SSR occur at thousands of locations within an organism's genome. They have a higher mutation rate than other areas of DNA leading to high genetic diversity and variable markers among individuals in a population. SSRs are therefore suitable in population genetic studies and identifying individuals in forensic studies. In this study we have extracted and characterized all microsatellites from a high quality genome assembly of rock ptarmigan (Lagopus muta). In total ...