Ráðandi þættir um heilsu og lífsgæði eldri aldurshópa í tveggja ára heilsueflingarverkefni

• Main Author: Hanna Bedbur 1987-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: English
• Published: 2021
• Subjects: Meistaraprófsritgerðir; Íþrótta- og heilsufræði; Aldraðir; Heilsuefling; Sjálfsmat einstaklinga; Þjálfun; Sport and Health Sciences; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/39527

Inngangur: Með hækkandi lífaldri íslenskrar þjóðar og hliðrun í aldurssamsetningu er mikilvægt að huga vel að heilsu og lífsgæðum eldra fólks. Sýnt hefur verið fram á að þjálfunaríhlutun bæti andlega, félagslega og líkamlega heilsu aldraðra. Tilgangur þessarar rannsóknar er að kanna áhrif tveggja ára fjölþættrar heilsueflingar á sjálfsmat á eigin heilsu einstaklings og tengja niðurstöður við félagslegar, lýðfræðilegar og líkamlegar breytur. Aðferðafræði: Tveggja ára fjölþætt heilsuefling samanstóð af daglegri þolþjálfun, styrktarþjálfun tvisvar sinnum í viku og fjórum fræðsluerindum um heilsutengda þætti á hverju sex mánaða tímabili í tvö ár. Þátttakendur (n=359) voru á aldrinum 65 til 96 ára (meðalaldur 72 ár; 60% konur og 40% karlar) úr tveimur sveitarfélögum. Könnuð var líkamleg virkni þátttakenda, hreyfifærni og afkastasgeta. Þá voru lagðir fyrirfélagslegir og lýðfræðilegir spurningarlistar auk spurninga um heilsufar á sex mánaða fresti. EQ-5D-5L spurningalistinn var notaður til að meta eigin heilsu (VAS stig) og greina EQ stuðul hjá þátttakendum. Breytingar á VAS stigum á tveggja ára tímabili voru greindar í þeim tilgangi að skoða áhrif áðurnefndra samfélagsfræðilegra og líkamlega breyta á niðurstöðurnar. Niðurstöður: Meðal VAS stig hækkaði marktækt og stöðugt á tveggja ára tímabili, úr 71.98 í 86.46 (p <0,001). Upphaflega VAS stigið sýndi neikvætt samband við breytingu á VAS stigi (p <0,001), en EQ stuðullinn á 0,1 hafði jákvæða tengingu við niðurstöður (p <0,001). Hjá kvenkyns þátttakendum voru breytingar á auknum fjölda skipta í styrktarþjálfun í viku (p <0,001) og 6 mínútna gönguprófi (p <0,001) en hjá körlum hafði aukinn gripstyrkur jákvæða tenginguvið breytingar á VAS stigi (p <0,001). Umræða: Þátttakendur upplifðu bætta eign heilsu jafnt og þétt með tveggja ára þjálfunar- og heilsueflingaríhlutun. Þetta á sérstaklega við um fólk sem metur heilsu sína frekar lága í upphafi en greinir ekki frá vandamálum tengdum hreyfigetu, venjulegum athöfnum, sjálfsumönnun, sársauka og vanlíðan eða ...