Erfðabreytileiki í APP geninu : eru tengsl hjá einstaklingum með HCCAA og Alzheimer?

• Main Author: Sigrún Hrefna Sveinsdóttir 1996-
• Other Authors: Háskólinn á Akureyri
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2021
• Subjects: Líftækni; Heilablóðfall; Arfgengi; Alzheimer sjúkdómur; Stökkbreytingar; Arctic; Draga; Valda
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/38898

Verkefnið er lokað til 09.04.2026. Arfgeng heilablæðing (HCCAA) er séríslenskur sjúkdómur sem má rekja til L68Q stökkbreytingarinnar en sjúkdómurinn lýsir sér þannig að afbrigðileg cystatin C prótein safnast upp og valda útfellingum á amýlóíðum. Fyrirtækið Arctic Therapeutics hefur síðastliðin ár staðið fyrir klínískum rannsóknum þar sem verið er að þróa lyf fyrir einstaklinga með HCCAA en nýjar rannsóknir hafa sýnt fram á að hægt sé að draga úr myndun L68Q-hcc útfellinga með daglegri inntöku á andoxunarefninu NAC. Vitandi það að Alzheimer og arfgeng heilablæðing eru báðir mýlildasjúkdómar sem hafa sýnt fram á uppsöfnun amýlóíða í heilaæðum hafa spurningar vaknað um möguleg tengsl milli sjúkdómanna tveggja. Finnist tengsl gæti það varpað ljósi á þann möguleika að NAC hindri einnig útfellingu amýlóíða hjá Alzheimers sjúklingum. APP genið kóðar fyrir amýlóíða-forvera próteininu sem klofnar niður í peptíð sem kallast Aβ peptíð. Stökkbreytingar í APP eru nokkuð algengar en þessar stökkbreytingar geta haft í för með sér annað hvort aukna framleiðslu á amýlóíðamyndandi Aβ42 ísóformi eða auka samloðunareiginleika þeirra. Talið er að Aβ peptíðin séu hugsanlegir orsakavaldar Alzheimer sjúkdómsins þar sem Aβ peptíðin fjölliðast og mynda þræði sem safnast upp og valda beinum skaða á taugar. Í verkefninu var skimað fyrir fjórum einkirnabreytileikum (SNP) hjá 16 einstaklingum með L68Q stökkbreytinguna en þessir SNP samsvara allir stökkbreytingum sem hafa það sameiginlegt að auka líkurnar á ættgengum Alzheimer sjúkdóm. Stökkbreytingarnar sem voru skoðaðar í þessu verkefni höfðu m.a. sýnt fram á tengsl við mýlildasjúkdóma í æðum, próteinúrfellingar í æðaveggjum heilaæða eða offramleiðslu á Aβ trefjaþráðum. Niðurstöður verkefnisins leiddu það í ljós að ekki var hægt að sýna fram á tengsl á milli Alzheimer sjúkdómsins og arfgengrar heilablæðingar út frá þeim fjórum einkirnabreytileikum sem voru skoðaðir í þessu verkefni. Frekari rannsóknir á viðfangsefninu munu auka þekkingu okkar á mögulegum tengslum milli sjúkdómanna ...