Gildi og tilurð afleiðusamninga: rannsókn á álitaefnum úr dómaframkvæmd Hæstaréttar

• Main Author: Alexander Hafþórsson 1994-
• Other Authors: Háskólinn í Reykjavík
• Format: Master Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2021
• Subjects: Lögræði; Meistaraprófsritgerðir; Kröfuréttur; Samningar; Dómar; Law; Obligation law; Contracts; Judgments; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/37458

Markmið ritgerðarinnar er að draga ályktanir af dómum Hæstaréttar um gildi og tilurð afleiðusamninga. Til samanburðar er rýnt í dómaframkvæmd Hæstaréttar Noregs. Álitaefnum ritgerðarinnar er skipt í þrjá flokka. Ályktanir af þeim dómum sem hafa gengið um fyrsta flokkinn, sem varðar stofnunarhætti afleiðusamninga, eru að skuldbindingargildi afleiðusamninga er ekki bundið við tiltekið form og að athafnaleysi getur haft þau réttaráhrif að afleiðusamningur telst skuldbindandi. Ályktanir af fyrirliggjandi dómaframkvæmd um annan flokkinn, sem lýtur að inntaki hugtaksins afleiðusamningur, er að samningur þarf aðeins að leiða andvirði sitt af gildi annarra þátta til að teljast afleiðusamningur. Hafi samningur verðtryggingarákvæði og er um sparifé eða lánsfé, telst hann þó ekki afleiðusamningur. Þriðji flokkurinn snýr að gildi afleiðusamninga og er þar deilt um skuldbindingargildi afleiðusamnings, skaðabótaskyldu eða hvort tveggja. Ályktanirnar eru í fyrsta lagi að við mat á afleiðingum vegna brota á löggjöf um verðbréfaviðskipti, hvort sem það er á eldri lögum nr. 33/2003 eða núgildandi lögum nr. 108/2007, er einkum litið til þess hvort fjármálafyrirtæki veitti viðskiptavini viðunandi upplýsingar um áhættu afleiðusamninga. Í öðru lagi að tómlæti er áhrifamikið hvað varðar tilkynningarskyldu um vanefnd en ekki við innheimtu krafna. Í þriðja lagi að almennt má framkvæmdastjóri ekki stunda afleiðuviðskipti fyrir hönd félags en prókúruhafi má það ef afleiðuviðskiptin eru innan tilgangs rekstursins. Í fjórða lagi að neikvæð verðþróun afleiðusamninga getur ekki réttlætt ógildingu, jafnvel þótt þróunin sé jafn afdrifarík og í efnahagshruninu. Í fimmta lagi að það hefur ekki áhrif á skuldbindingargildi afleiðusamnings að fjármálafyrirtæki fari út fyrir starfsheimildir sínar. Í sjötta lagi að afleiðusamningar eru ekki fjárhættuspil eða veðmál. Í sjöunda lagi að skýrsla rannsóknarnefndar Alþingis ein og sér nægir ekki til sönnunar á svikum við samningsgerð með markaðsmisnotkun. Þegar öllu er á botninn hvolft gegna almennar reglur ...