Myndræn birting kvenna í sögukennslubókum á unglingastigi

• Main Author: Ingunn Margrét Óskarsdóttir 1978-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Master Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2020
• Subjects: Meistaraprófsritgerðir; Kennsla samfélagsgreina; Sögukennsla; Myndefni; Kennslubækur; Menntamálastofnun; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/37232

Rannsóknin er byggð á innihaldsgreiningu á myndum sem birtast í kennslubókum inná vef Menntamálastofnunar sem ætlaðar eru til sögukennslu á unglingastigi. Rannsóknin er gerð 2020 og bækurnar sem birtast á vef Menntamálastofnunar fyrir skólaárið 2019 – 2020 fyrir sögukennslu á unglingastigi voru rannsakaðar. Fyrri rannsóknir hafa sýnt fram á að töluvert vanti upp á bæði í umfjöllun og myndbirtingu kvenna. Staða kvenna í sögunni almennt er ábótavant og niðurstöður fyrri sambærilegra rannsókna gefa til kynna að hvíti karlmaðurinn eigi sviðið. Undanfarin ár hafa verið komið upp viðmiðunar gátlistum fyrir kennslubókarhöfunda til að styðjast við þar sem m.a. er fjallað um að konur og karlar birtist á sambærilegan hátt í bókunum, ásamt því að lög um jafna stöðu og rétt kvenna og karla (10/2008) í kennslubókum hafa verið í endurskoðuð með tilliti til jöfnunar, síðast 2008. Þrátt fyrir það virðist konan fá minna pláss á blaðsíðum kennslubóka miðað við karlinn. Staða konunnar er ekki bara döpur í sögukennslu á Íslandi heldur er vandamálið víða. Ástæðan fyrir þessari stöðu konunnar er talin vera ýmist af vana eða af ótta. Vaninn er að segja söguna út frá tíma línu stjórnmála og þar hefur karlmaðurinn átt sviðið og það er sögð ástæðan fyrir því að sagan sé karllæg. Rannsóknin fór fram með innihaldsgreiningu þar sem upplýsingum var safnað saman með því að skoða og greina myndir út frá ákveðnum þáttum. Myndirnar voru flokkaðar í þrjú þemu og út frá þeim í undirflokka. Samhliða þessu var innihaldsgreining út frá hausatalningu þar sem myndir voru taldar út frá birtingu einstaklinga út frá kyni. Niðurstöður í rannsókninni voru sambærilegar fyrri rannsóknum. Konur fá ekki pláss í kennslubókunum og fá því ekki að vera virkir þátttakendur í tímalínu sögunnar nema að litlu leyti. Hvíti, ófatlaði, gagnkynhneigði karlmaðurinn virðist eiga sviðið. Líka í myndmáli. The research is based on a content analysis of pictures that appear in textbooks within the Ministry of Education in Iceland, which are intended for history teaching at the ...