Líkamsástand barna og unglinga á Sauðárkróki og í Varmahlíð fyrr og nú

• Main Author: Linda Björk Valbjörnsdóttir 1992-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2020
• Subjects: Læknisfræði; Líkamsástand; Mælingar; Börn; Unglingar; Sauðárkrókur; Varmahlíð; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/35753

Á Héraðsskjalasafni Skagfirðinga eru varðveitt fáséð og viðamikil gögn um mælingar á líkamsástandi barna og unglinga í Barna- og Gagnfræðaskóla Sauðárkróks á árunum 1912–1953 sem framkvæmdar voru af Jóni Þ. Björnssyni skólameistara. Á þessum tíma voru læknar og kennarar farnir að huga að heilsufari skólabarna í landinu og töldu að mælingar, sérstaklega á hæð og þyngd, væru mikilvægar til að fylgjast með líkamsþroska og gætu nýst til samanburðar við mælingar í öðrum landshlutum, löndum og við rannsóknir síðar meir. Meginmarkmið þessarar rannsóknar var að kanna 1) hvort munur væri á líkamsástandi barna- og unglinga í 1.–10. bekk í Árskóla á Sauðárkróki og í Varmahlíðarskóla skólaárið 2018–2019 og jafnöldrum þeirra í Barna- og Gagnfræðaskóla Sauðárkróks á árunum 1912–1953; 2) hvort líkamsástand breyttist yfir tímabilið 1912–1953; og 3) hvort búseta og íþróttaiðkun hefðu áhrif á líkamsástand barna og unglinga skólaárið 2018–2019. Þátttakendur voru mældir tvisvar yfir skólaárið 2018–2019 og voru framkvæmdar hæðar-, þyngdar-, gripstyrks-, brjóstvíddar- og andrýmdarmælingar. Niðurstöðurnar voru bornar saman við mælingar Jóns Þ. Björnssonar á árunum 1912–1953. Alls voru 203 stúlkur og 195 piltar mæld skólaárið 2018–2019 og 475 stúlkur og 462 piltar á tímabilinu 1912–1953. Auk mælinganna svöruðu þátttakendur rannsóknarinnar 2018–2019 spurningalista um búsetu og íþróttaiðkun haustið 2018. Helstu niðurstöður rannsóknarinnar voru að börn og unglingar sem mæld voru skólaárið 2018–2019 voru marktækt hærri, þyngri og með meiri brjóstvídd og andrýmd en jafnaldrar þeirra voru á árunum 1912–1953 í 2.–10. bekk. Þegar leiðrétt var fyrir hæð og þyngd sýndu brjóstvíddar- og andrýmdarmælingar svipaðar niðurstöður og án leiðréttingar. Börn og unglingar skólaárið 2018–2019 voru með marktækt hærri líkamsþyngdarstuðul en jafnaldrar þeirra voru á árunum 1912–1953 í 2.–9. bekk. Börn og unglingar skólaárið 2018–2019 voru með marktækt minni gripstyrk en jafnaldrar þeirra voru í 2. bekk og með marktækt meiri gripstyrk en jafnaldrar þeirra voru ...