Áhrif olíu á krækling (Mytilus edulis L.) frá hreinu og menguðu svæði við Ísland: uppsöfnun PAH efna og DNA skemmdir.

• Main Author: Ásdís Ólafsdóttir 1986-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2019
• Subjects: Líffræði; Kræklingur; Sjávarmengun; Bjarnarhöfn; Reykjavík; Svæði
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/32322

Kræklingur (Mytilus edulis) var hafður í olíumenguðum sjó í tveimur aðskildum tilraunum. Í fyrri tilrauninni var sjórinn blandaður með Arabian Light hráolíu og kræklingurinn hafður í menguðum sjó í þrjár vikur og í kjölfarið í hreinum sjó í tvær vikur. Í seinni tilrauninni var sjórinn blandaður með Ekofisk Norðursjávarolíu og kræklingur hafður í menguðum sjó í 2, 8 og 16 daga. Markmiðið var að athuga áhrif tveggja mismunandi olíugerða á bíómarkera í kræklingi frá ósnortnu svæði annars vegar og menguðu svæði hins vegar. Upptaka kræklings á fjölhringa arómatískum kolefnum (PAHs, Polycyclic Aromatic Hydrocarbons) var mæld og bíómarkerarnir DNA strandbrot (e. Comet Assay) og ástandsstuðull (e. Condition Index) notaðir til að meta áhrif á milli útsettra hópa og viðmiðunarhópa. Einnig var mat lagt á hvernig kræklingur nýtist sem bendilífvera. Ekki reyndist marktækur munur á milli þess hvernig kræklingar frá hreinu svæði (Bjarnarhöfn) eða menguðu svæði (Reykjavík) tóku upp PAH efnin og ekki var marktækur munur á því hvernig kræklingarnir tóku upp olíuna eftir olíugerðum. Kræklingur úr Reykjavíkurhöfn við lágan styrk mældist oftast með hæstan styrk PAH efna í vef. Kræklingi haldið við háan styrk af olíumenguðum sjó virtist taka upp minna af PAH efnum í vef sinn og mögulegt er að það sé vegna þröskuldsáhrifa, þ.e. kræklingurinn virtist loka sér þegar styrkur mengandi efna í umhverfinu verður hár eða fer yfir ákveðin mörk. Víxlhrif fyrir DNA strandbrot og ástandsstuðla á milli stöðva og styrkhópa yfir tíma voru ekki marktæk í tilraununum en á heildina litið var marktækur munur á ástandsstuðli kræklings frá stöðvunum óháð styrk og tíma þar sem stuðullinn var lægri í Bjarnarhöfn miðað við Reykjavíkurhöfn. Kræklingar eru harðgerðar lífverur og nýtast vel sem bendilífverur í umhverfisvöktun. Bakgrunnur kræklinga skiptir máli í því hvernig þeir svara aukinni mengun og svörunin virðist fara eftir nokkrum þáttum, meðal annars fæðuframboði og öðrum lífsskilyrðum kræklingsins. Frekari þörf er á að rannsaka mengun á ósnortnum ...