Fjallkonan. „Sér hún hátt og vítt um veg“ – hinsta hvíla konu frá 10. öld á Vestdalsheiði. Síð-fræðileg rannsókn á mannvistarleifum og gripum.

• Main Author: Rannveig Þórhallsdóttir 1974-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2018
• Subjects: Fornleifafræði; Fornleifauppgröftur; Forngripir; Kuml; Fornleifarannsóknir; Kvenna; Engan; Afréttarskarð; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/31704

Í þessari MA rannsókn voru gripir og líkamsleifar „fjallkonunnar“ svokölluðu, sem fundust við Afréttarskarð á Austurlandi í björgunaruppgreftri árið 2004, skoðaðar út frá síð-fræðilegum (e. post-disciplinary) aðferðum þar sem vísbendingum er fylgt og farið yfir „landamæri“ fræðigreina til að svara því af hvaða uppruna „fjallkonan“ var, hvaða félagslega hlutverki hún gegndi og hvort um kuml var að ræða. Niðurstöður rannsóknarinnar eru eftirfarandi: Kuml: Það er hugsanlegt að „fjallkonan“ hafi verið lögð í skriðugröf, en meiri líkindi að það sé ekki um kuml að ræða þar sem engan manngerðan umbúnað var að finna á uppgraftarstað. Félagslegt hlutverk/klæðnaður/kyn: Klæðnaður „fjallkonunnar“ virðist nokkuð hefðbundinn miðað við búnað kvenna á víkingaöld, en perlufjöldinn gerir fundinn að langtum ríkasta kvenfornleifafundi á Íslandi. Þó að perlufjöldi sé mikill, sem gefur hugleiðingum um völvu/seiðmann byr undir báða vængi, verður ekki hægt að fullyrða um að það hafi verið hlutverk „fjallkonunnar“, né fullyrða að öðru leyti um félagslegt hlutverk hennar. Ekki er heldur hægt að skera úr um með fullri vissu hvort þessi einstaklingur var karlkyns eða kvenkyns en túlka má mikinn fjölda perla og brjóstnælur sem vísbendingu um kvenkyn. Uppruni og aldur: „Fjallkonan“ var 20–30 ára þegar hún lést. Hún var ekki fædd á Íslandi og á fyrstu sex árum ævinnar borðaði hún blöndu af sjávar- og landfæði. Framtennur „fjallkonunnar“ virðast skóflulaga, sem gæti gefið vísbendingu um uppruna af hinum mongólska kynstofni. Þó er ekki hægt að fullyrða um þá greiningu þar sem nauðsynlegt hefði verið að greina heilar tennur og rótarkerfi til að fá niðurstöðu. „Fjallkonan“ virðist, út frá gerðfræði skartgripa og ísótóparannsóknum að dæma, hafa verið uppi um miðja tíundu öld. In this MA thesis the artefacts and the human remains of the „Mountain Lady“, that were found in an rescue excavation at Afrettarskard in East-Iceland in 2004, were researched from an „post-discipline“ method, where evidence is followed past the „borders“ of disciplines, ...