„En svona í grunninn held ég bara að þetta máluppeldi og lesturinn skipti mestu máli“ : íslenskukennsla og mat á málfari nemenda í framhaldsskólum

• Main Author: Guðrún Sesselja Sigurðardóttir 1977-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2017
• Subjects: Grunnskólakennarafræði; Meistaraprófsritgerðir; Framhaldsskólanemar; Málfar; Félagsleg staða; Íslenskukennsla; Læsi; Eigindlegar rannsóknir; Varpa; Fallin; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/29183

Markmið verkefnisins var að kanna hversu háan sess málfar skipar í námi og námsmati nemenda í framhaldsskóla. Lagt var upp með tvær rannsóknarspurningar: Hvernig og að hvaða leyti meta íslenskukennarar í framhaldsskólum málfar nemenda sinna? Og að hvað miklu leyti leitast framhaldsskólakennarar í íslensku við að kenna vandað málfar? Við úrvinnslu gagna kviknuðu tvær spurningar í viðbót sem einnig var leitað svara við þótt gögnin væru í sjálfu sér ekki til þess fallin að varpa ljósi á þær: Að hvaða leyti skýra félags- og menningarlegar aðstæður nemenda stöðu þeirra í íslensku? Hvernig sinnir framhaldsskólinn fræðslu sem samkvæmt námskrá er gert ráð fyrir að fari fram í grunnskóla? Notað var rannsóknarsnið eigindlegra rannsókna og tekin viðtöl við sex starfandi framhaldsskólakennara í íslensku. Niðurstöður voru skoðaðar út frá hugmyndum Bourdieu (1977; 1991) um tungumálið sem félagslegt- og menningarlegt auðmagn. Einnig voru niðurstöður bornar saman við Aðalnámskrá framhaldsskóla (2011) og sjónum einkum beint að grunnþáttunum lýðræði og mannréttindi, læsi og jafnrétti auk þess að skoða samfellu milli grunnskóla og framhaldsskóla. Fram kom að kennarar töldu vægi málfars vera mikið og var það metið til einkunna í öllum verkefnum. Viðmælendur sögðu einnig að erfitt væri að kenna nemendum þennan námsþátt og ljóst að finna þarf leiðir til að þjálfa nemendur markvisst í vönduðu málfari. Ákveðnar vísbendingar er að finna í rannsóknargögnum sem styðja þá tilgátu að nemendur njóti góðs af þeirri kunnáttu og færni sem fjölskyldan gefur þeim í veganesti og geti þannig stuðlað að ójöfnuði. Af svörum viðmælenda mátti einnig ráða að huga þurfi betur að upplýsingaflæði milli grunn- og framhaldsskóla og bregðast við þeirri þróun að framhaldsskólanemar virðast koma verr undirbúnir til náms en áður. The purpose of this thesis was to explore how language is valued in the curriculum and student assessments in secondary schools in Iceland. Two questions were asked: To what extent do teachers in secondary schools assess the use of ...