Einangrun og efnagreining lífvirkra efna úr norðuratlantshafsljósátu: Þróun á heilsuvöru úr hafinu

• Main Author: Sólveig Guðmunda Guðmundsdóttir 1991-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2017
• Subjects: Lyfjafræði; Fitusýrur; Fjölómettaðar fitusýrur; Ljósáta; Rannsóknir; Lægra; Ísafjarðardjúp; North Atlantic
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/27031

Með aukinni vitund manna á hollum lífstíl og almennu heilbrigði hafa vinsældir omega-3 fitusýra, þá aðallega EPA og DHA, aukist svo um munar en þessar fitusýrur eru taldar gegna mikilvægu hlutverki í almennri líkamsstarfsemi allt frá þroskun fósturs til æviloka. Fram til þessa hafa afurðir unnar úr þorskalifur verið meginuppspretta fitusýranna en undanfarið hefur áhugi manna á ljósátuolíu verið að aukast. Ljósátuolía er ríkuleg uppspretta þessara omega-3 fitusýra en olían inniheldur einnig astaxanthin andoxunarefni sem gefur olíunni rauðan lit og verndar olíuna að einhverju leyti fyrir oxun. Markmiðið með rannsókninni var að þróa aðferð til að einangra lífvirk efni úr norðuratlantshafsljósátu með hámarks nýtni varðandi vinnslu efnanna. Ljósátan var veidd við Ísafjarðardjúp en hingað til hafa nær eingöngu verið unnar afurðir úr suðurhafsljósátu sem veidd er við Suðurskautslandið. Nokkrar mismunandi útfærslur af úrhlutunaraðferðum voru prófaðar og magn innihaldsefna kannað á corona (charged aerosol) nema tengdum við UltiMate 3000 vökvaskilju (HPLC). Kannað var hvort frostþurrkun væri nauðsynleg fyrir vinnslu á olíunni og niðurbrotsmæling var framkvæmd fyrir olíurnar. Að auki voru aðkeyptar olíur sem innihalda omega-3 fitusýrur mældar til samanburðar við ljósátuolíuna. Sú úrhlutunaraðferð sem kom best út þegar tekið er tillit til allra þátta, það er olíumagns, samsetningu fitusýra, niðurbrots olíu og tímasparnaðar við framkvæmd, var úrhlutunaraðferð með etanóli og afþýddri ljósátu í hlutföllunum ½:1, hrært á segulhræru í 2 klst, síað með síupappír, aðskilið með skiltrekt og klóróform eimað frá með rotavapor. Olía unnin með þessari aðferð hafði peroxíð gildi 0,94 meq/kg en samkvæmt GOED (Global Organization for EPA and DHA Omega-3s) Voluntary Monograph er hámarks peroxíð gildi fyrir olíur sem innihalda EPA og DHA 5 meq/kg. Ljósátuolíurnar höfðu almennt lægra peroxíð gildi heldur en þorskalýsisolíurnar sem gefur til kynna að astaxanthin hafi einhver verndandi áhrif á fitusýrurnar þar sem andoxunarefnið finnst ekki í ...