Uppruni, eðli og tilgangur valdheimilda forseta Íslands

• Main Author: Pétur Fjeldsted Einarsson 1968-
• Other Authors: Háskólinn á Bifröst
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2016
• Subjects: Forsetaembætti; Vald; Neitunarvald; Stjórnarskrá Íslands; Stjórn; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/26185

Í þessari ritgerð er fjallað um valdheimildir forseta Íslands ásamt tilurð og tilgang stjórnarskráa almennt. Upphafi gildandi stjórnarskrár Íslands eru gerð skil og mikilvægir áhrifaþættir nefndir, sem vekja spurningar um stöðu Íslands sem fullvalda þjóðar, sem byggir á lýðræði og þingbundinni stjórn. Beinum valdheimildum forseta Íslands er lýst og sérstaklega er fjallað um synjunarvald forseta Íslands, sem 26. gr. stjórnarskrár Íslands innifelur. Sú grein hefur vakið deilur um hvort sú grein sé táknræn eða virk sem mikilvægur varnagli í stjórnskipun Íslands. Víða var leitað fanga í til þess að rekja þá helstu þætti sem tengja stjórnarskrá við lýðræði og fullveldi, tilgang embættis forseta Íslands og loks eru helstu valdheimildir forseta Íslands greindar í gildandi stjórnarskrá Íslands, sem og tillögum Stjórnlagaráðs að nýrri stjórnarskrá Íslands, sem unnar voru árið 2011. Fjallað er um stjórnarskrá sem sjálfstætt plagg, samfélagssáttmála fullvalda ríkis. Einnig eru raktir þeir þættir sem skilgreina stjórnarskrá sem málamiðlun á milli valdhafa og almennings í sögulegu samhengi. Áhersla er lög á umfjöllun um aðgreiningu valdþátta ríkisins; löggjafavald, framkvæmdarvald og dómsvald, sem lið í því að hámarkar aðhald og öryggisventla í stjórnkerfinu. Í síðari hluta ritgerðarinnar er mikilvægi orðræðu, röksemdafærslu og upplýstri umræðu gerð skil í tengslum við vandaða vinnslu við innihald og gerð stjórnarskráa. Að lokum eru valdheimildir forseta Íslands í gildandi stjórnarskrá og tillögum Stjórnlagaráðs greindar og samanburður gerður á þeim, þar sem í ljós kemur mikill munur á hlutfalli og vægi valdheimilda forseta Íslands. Gildandi stjórnarskrá Íslands er samin og samþykkt af formlegum valdhöfum en sú síðari af almenningi, sem skýrir að einhverju leyti þennan mun á áherslum á embætti og valdheimildir forseta Íslands í því sambandi, eins og rakið er í ritgerðinni. Over the past decades people in Iceland have debated over the authority of the president of Iceland in the constitution. His authority with the ability ...