Samfélagsþjónusta á Íslandi

• Main Author: Guðni Þór Magnússon 1985-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2016
• Subjects: Lögfræði; Refsiréttur; Samfélagsþjónusta; Draga; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/25942

Miklar samfélagslegar breytingar áttu sér stað á 20. öldinni. Inngrip löggjafans í líf fólks varð meira en áður þekktist og þegar svo miklar og hraðar breytingar eiga sér stað breytist og þróast löggjöfin með og tekur mið af þessum breyttu tímum og nýjum viðhorfum. Refsilöggjöfin er þar ekki undanskilin. Í kjölfar loka seinni heimsstyrjaldarinnar fór brotatíðni hækkandi í Evrópu og ríki tóku til þess ráðs að þyngja refsingar til að koma í veg fyrir vandann. Afleiðingarnar voru yfirfull fangelsi og fangar sem bjuggu við bágar aðstæður. Vestræn ríki fóru að gera sér grein fyrir þeim neikvæðu áhrifum sem fangelsisvist hefur á sálarlíf fanga. Á áttunda og níunda áratug síðustu aldar fóru því að heyrast óánægjuraddir um ókosti refsivistar. Það var talið þjóðhagslega hagkvæmt að leita leiða til að draga úr notkun fangelsisrefsinga og um leið finna mannúðlegri úrræði fyrir fanga. Það þurfti því að finna ný úrræði sem gætu komið í staðinn. Eitt af þessum úrræðum var samfélagsþjónusta. Samfélagsþjónusta var tekin upp hér á landi í tilraunaskyni árið 1995 og þann 1. janúar 1998 tóku gildi lög nr. 123/1997 sem gerðu samfélagsþjónustu að varanlegu fullnustuúrræði við fullnustu á óskilorðsbundinni fangelsisvist. Árið 1999, með l. nr. 22/1999, voru tekin upp ákvæði um fullnustu vararefsingar með samfélagsþjónustu. Það er samdóma álit manna að jákvæð reynsla hefur hlotist af notkun samfélagsþjónustu og Ísland stærir sig af lægstu endurkomutíðni á Norðurlöndunum meðal þeirra einstaklinga sem afplána refsingu sína með samfélagsþjónustu. Í dag eru núgildandi ákvæði um samfélagsþjónustu að finna í lögum um fullnustu refsinga nr. 15/2016. Fyrirkomulag samfélagsþjónustu hér á landi þykir nokkuð sérstaks eðlis. Hvarvetna á meðal vestrænna ríkja eru það dómstólar hvers lands sem dæma menn til samfélagsþjónustu. Hér á landi er hins vegar samfélagsþjónusta fullnustuúrræði þar sem það er Fangelsismálastofnun sem tekur ákvörðun um hvort að dómþoli fái að afplána dæmda óskilorðsbundna refsingu sína með samfélagsþjónustu. Þetta er því ...