Skammtíma loftmengun í Reykjavík og heilsufarsvísar. Úttektir lyfja, dánartíðni og komur á sjúkrahús

• Main Author: Ragnhildur Guðrún Finnbjörnsdóttir 1982-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Doctoral or Postdoctoral Thesis
• Language: English
• Published: 2016
• Subjects: Doktorsritgerðir; Lýðheilsuvísindi; Reykjavík
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/25123

Inngangur: Bæði lang- og skammtímaáhrif loftmengunar hafa verið tengd við versnun sjúkdóma og aukningu í dauðsföllum. Markmið þessara rannsókna var að skoða hugsanleg heilsufarsáhrif skammtíma útsetningar loftmengunar af völdum umferðar og jarðvarmavirkjana á íbúa Reykjavíkursvæðisins. Efni og aðferðir: Ritgerðin er samantekt á þremur lýðgrunduðum rannsóknum sem birtar hafa verið í þremur vísindagreinum. Niðurstöður allra rannsóknanna byggja á íslenskum gagnagrunnum einstaklinga 18 ára og eldri sem bjuggu á höfuðborgarsvæðinu á rannsóknartímanum. Rannsóknaraðferðir í greinum I og II eru svipaðar. Í grein I, var tvíátta tilfella víxlrannsóknarsnið (e. symmetrical bidirectional case-crossover analysis) notað til að skoða sambandið milli skammtíma útsetningar loftmengunar og úttektar hjartalyfja (glyceryl trinitrate) við hjartaöng á árunum 2005 til 2009. Í grein II var tíma-lagskipt tilfella-víxlrannsóknarsnið (e. time stratified case crossover analysis) notað til að skoða sambandið milli skammtíma útsetningar loftmengunar og dauðsfalla af náttúrulegum sökum (öll dauðsföll nema slys og eitranir) þar sem sérstaklega voru skoðuð dauðsföll af völdum hjartasjúkdóma. Þeir mengunarþættir sem voru skoðaðir voru: svifryk sem er minna en 10 µm í þvermál (PM10), nitur díoxíð (NO2), óson (O3), brennisteinsvetni (H2S) frá jarðvarmavirkjunum í grend við höfuðborgarsvæðið og brennisteins díoxíð (SO2) (aðeins grein II). Í grein III var línuleg aðhvarfsgreining (e. generalized linear model) notuð. Þar var gert ráð fyrir Poisson dreifingu útkomunnar til að skoða sambandið milli skammtíma útsetningar H2S mengunar og innlagna á Landspítala Háskólasjúkrahús (LSH) og koma á bráðamóttöku sama sjúkrahúss vegna hjartasjúkdóma, lungnasjúkdóma eða heilablóðfalla. Rannsóknartímabilið var frá árinu 2007 til og með júní 2014. Líkan var notað til að áætla styrk H2S á fimm mismunandi svæðum á höfuðborgasvæðinu. Niðurstöður: Í grein I fannst marktækt samband milli 3-daga meðaltalsstyrks loftmengunarefnanna NO2 og O3 og glyceryl trinitrate ...