Algengi stams meðal barna á aldrinum 10 til 12 ára á Íslandi

• Main Author: Ása Birna Einarsdóttir 1988-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2016
• Subjects: Talmeinafræði; Stam; Tíðni; Börn (10-12 ára); Reykjavík; Mati; Iceland
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/24810

Stam er röskun á flæði tals sem getur valdið erfiðleikum við munnlega tjáningu. Helstu einkenni stams eru þær truflanir sem verða á talflæði, til dæmis endurtekningar, lengingar hljóða og festingar. Stam á sér yfirleitt upphaf snemma í barnæsku og stór hluti barna sem byrjar að stama nær sjálfsprottnum bata innan nokkurra ára. Hin glíma við þrálátt stam sem kemur til með að fylgja þeim fram á fullorðinsár sé ekkert að gert. Ekki er vitað hvað orsakar stam en rannsóknir benda til þess að um samspil umhverfis og erfða sé að ræða. Algengi stams er talið vera um 1%, sem þýðir að á tilteknum tímapunkti stami einn einstaklingur af hverjum hundrað. Niðurstöður erlendra rannsókna hafa þó verið nokkuð á reiki sem kann að skýrast af miklum breytileika í aðferðum og skilgreiningum á stami. Skortur hefur verið á mati á alvarleika stams í rannsóknum á algengi, en slíkar upplýsingar myndu gefa nákvæmari mynd af raunverulegri þörf fyrir þjónustu. Hingað til hefur algengi stams á Íslandi ekki verið rannsakað. Tilgangur rannsóknarinnar var að meta algengi stams meðal 10 til 12 ára gamalla barna á Íslandi og einnig að meta alvarleika stameinkenna hjá börnum sem stama á þessum aldri. Aldursbilið var valið með það í huga að skoða algengi þráláts stams. Gögnum var safnað um stóran hóp einstaklinga og þar af leiðandi ekki hagkvæmt að meta tal hvers og eins með beinu áhorfi. Því fór rannsóknin fram í tveim þrepum þar sem byrjað var á því að skima eftir stamtilfellum með mati umsjónarkennara. Í seinna þrepi var leitast við að framkvæma ítarlegt mat á þeim tilfellum sem kennarar höfðu bent á. Í fyrra þrepi rannsóknar var farið í grunnskóla í Reykjavík og gögnum safnað frá umsjónarkennurum barna í 5. 6. og 7. bekk. Kennarar gáfu upplýsingar um fjölda nemenda og kynjaskiptingu ásamt fjölda og kyn þeirra sem þeir töldu stama. Í seinna þrepi komu þau börn sem kennarar höfðu talið stama ásamt foreldrum sínum í nánara mat. Tekin voru málsýni af tali barna, bæði í lestri og sjálfsprottnu tali, auk þess sem foreldri veitti bakgrunnsupplýsingar ...