Blöðin og Bretarnir. Umfjöllun Reykjavíkurblaðanna um hernám Breta árið 1940

• Main Author: Ísak Kári Kárason 1992-
• Other Authors: Háskóli Íslands
• Format: Thesis
• Language: Icelandic
• Published: 2016
• Subjects: Sagnfræði; Heimsstyrjöldin síðari; Hernámsárin; Bretar; Fjölmiðlar; Reykjavík; Halda
• Online Access: http://hdl.handle.net/1946/24360

Þegar seinni heimsstyrjöldin hófst í september 1939 var ómögulegt fyrir Íslendinga að átta sig á hver örlög landsins yrðu. Þann 10. maí árið 1940 sigldi síðan breskur her inn í Reykjavíkurhöfn í því skyni að hertaka landið. Hið yfirlýsta hlutleysi íslensku ríkisstjórnarinnar varð að engu og ljóst að miklar breytingar væru framundan hjá Íslendingum. Fyrstu mánuðirnir voru viðburðaríkir í Reykjavík þar sem breski herinn gerði borgina að aðalbækistöð sinni. Í ritgerðinni er skoðað hvernig atburðarás hernámsins blasti við lesendum blaðanna í Reykjavík frá fyrsta degi hernámsins til ársloka 1940. Til þess að komast að því voru rannsökuð helstu blöðin sem komu þá út í Reykjavík en það voru Alþýðublaðið, Morgunblaðið, Tíminn, Vísir og Þjóðviljinn. Í ljós komu fjórir þættir sem einkenndu umræðuna í blöðunum. Blöðin fjölluðu um sjálfstæði landsins þar sem þau hvöttu Íslendinga til að halda baráttunni áfram þrátt fyrir að landið væri hernumið. Jafnframt var fjallað um hina nýju loftvarnanefnd og hlutverk hennar. Nefndin eyddi þó mesta púðrinu í að sannfæra Reykvíkinga um að engin hætta væri á loftárás. Með komu Bretanna fylgdu líka félagsleg vandamál. Drykkja jókst til muna og af umræðu blaðanna mætti segja að algjört ölæði hafi ríkt í höfuðstaðnum. Þá höfðu blaðamenn áhyggjur af framkomu fámenns hóps Íslendinga vegna samskipta þeirra við bresku hermennina og töldu blaðamennirnir að þau samskipti gætu varpað skugga á þjóðarímynd landsins. Greint verður frá þessum þáttum sem voru einkennandi fyrir umræðuna fyrstu mánuði hernámsins og sýnt fram á hvernig atburðarásin blasti við lesendum blaðanna á þessum viðburðaríku tímum. Þá verður kannað hvernig umfjöllun blaðanna rímar við fyrri skrif um stríðsárin á Íslandi og í gegnum þessa þætti reynt að komast nær því að skilja hvernig Reykvíkingar upplifðu hernámið.